کتاب فضای مجازی از دیدگاه آیات و روایات

کتاب فضای مجازی از دیدگاه آیات و روایات به قلم حجت الاسلام والمسلمین دکتر سید تقی حسینی در ۳بخش و ۸ فصل تالیف شده است.

 درباره کتاب فضای مجازی از دیدگاه آیات و روایات

جهان مجازی تصویر دیگری از جهان واقعی و مرتبط با آن است. عباراتی چون دولت مجازی، پست الکترونیک، جرم الکترونیک، جرم اینترنتی، تجارت اینترنتی، دوستی مجازی و مانند آن، عباراتی هستند که از جهان واقعی عاریه گرفته‌شده و در جهان مجازی به کار رفته است. اگرچه توسعه فناوری‌های ارتباطی و شکل‌گیری جهان مجازی، نتایج و آثار مثبت بسیاری در جهت پیشرفت جوامع بشری داشته است، اما جهات مثبت آن نمی‌تواند موجب شود که از جهات منفی که بسیار خطرناک‌تر است، چشم پوشید، چراکه جهات منفی به‌گونه‌ای می‌تواند رشد کند که تبدیل به آسیب شود.

در فضای ارتباطی مجازی، برخی از صفات دنیای واقعی رنگ‌باخته است. دو عنصر زمان و مکان کم‌رنگ، بلکه از بین رفته است. دوری و نزدیکی دو عامل دیگر هستند که در دنیای واقعی دارای نقش بوده و در دنیای مجازی خنثی و بی‌اثر در ارتباطات شده‌اند. با همین خصوصیات، فضای مجازی جولان گاه آسیب‌های مختلف شده و جرائم رایانه‌ای و آسیب‌های آن مرز نمی‌شناسد.

از طرفی، فضای سایبر با برخورداری از ویژگی‌های منحصر به‌فردی چون بدون مرز بودن، امکان هنجارشکنی را به تمامی نقاط دنیا گسترش داده است. همچنین با گمنام سازی کاربرهای سایبری، امکان شناسایی هویت هنجارشکنان، تعقیب و پیگرد آن‌ها را با مشکلات جدی مواجه کرده است.۱

بنابراین ضرورت دارد فضای سایبر را تبیین نموده و سعی شود راهکارهای لازم و ضروری پیشگیری از جرم در فضای مجازی جهت سیاست‌گذاری اجتماعی با توجه به آیات و روایات ارائه شود.

بدین منظور نویسنده تلاش کرده در راستای پاسخ دادن به سؤال اصلی بحث علل افزایش آسیب‌های اجتماعی ناشی از فضای مجازی و راهکارهای مقابله‌ای با تکیه بر آیات و روایات، مباحث خود را در سه بخش کلی تنظیم کند. از این رو در ابتدا به مفاهیم و کلیات و سپس به عوامل افزایش‌دهنده آسیب‌های اجتماعی که در چهار فصل (اخلاقی – اعتقادی – سیاسی – اقتصادی) تقسیم می‌شود می‌پردازد و در نهایت موانع و راهکارهای مقابله‌ای از نگاه آیات و روایات در چهارفصل تقسیم‌بندی شده است که عبارت‌اند از: راهکارهای اخلاقی، اعتقادی، سیاسی، اقتصادی که به آن‌ها پرداخته خواهد شد.

خواندن کتاب فضای مجازی از دیدگاه آیات و روایات را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

علاقه‌مندان به مباحث جامعه‌شناسی و اخلاق اسلامی مخاطبان این کتاب‌اند.

بخشی از کتاب فضای مجازی از دیدگاه آیات و روایات

فضای مجازی یکی از پدیده‌های نوظهور در مناسبات اجتماعی است، فرصت‌ها و تهدیدهای حاصله و همچنین برخورداری از جذابیت و سهل‌الوصول بودن باعث شده است که شاهد تأثیرات فوق‌العاده این فضا بر روابط اجتماعی و شکل‌دهی نوعی سبک زندگی جدید باشیم. وجود چنین اهمیتی ما را بر آن داشت تا عنوانی: تحت علل افزایش آسیب‌های اجتماعی ناشی از فضاهای مجازی و راهکارهای مقابله‌ای با تکیه‌ بر آیات و روایات را فرا روی خویش قرار دهیم. این سؤال بدان جهت مطرح شد که معلوم شود: دلایل آیه‌ای و روایی افزایش آسیب‌های اجتماعی ناشی از این فضا کدام است و چگونه می‌توان به مقابله با آن پرداخت؟

به ‌منظور پاسخ‌گویی به این سؤال ما با تکیه بر روش توصیفی، تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای و انتخاب روش کیفی در تجزیه ‌و تحلیل داده‌ها به پاسخ‌گویی به سؤال فوق پرداخته ایم. با رجوع به منابع معتبر فقهی به ‌ویژه آیات و روایات تلاش می‌کنیم تا مهم‌ترین علل افزایش آسیب‌های اجتماعی را در فضای مجازی کشف و شناسایی کنیم، همچنان که یافتن راهکارهای مقابله‌ای نیز در نگاه ما به ‌طور جدی مدنظر بوده است. آنچه از پرتوی این نگارش و به‌عنوان یافته‌ی تحقیق خود را نشان می‌دهد بیانگر وجود آسیب‌های فراوان ناشی از فضای مجازی است، مهم‌ترین آسیب‌هایی که در این زمینه می‌توان مدنظر قرار داد سست شدن بنیان خانواده، کاسته شدن از حریم‌ها و حرمت‌های اجتماعی و به چالش کشیدن ارزش‌های اجتماعی و دینی و به یک معنا شکل‌دهی به یک نوعی سبک زندگی جدید است. همچنین ترویج خانواده‌های بی‌سامان و لجام‌گسیخته و افزایش طلاق و عادی‌سازی خیانت همسران به یکدیگر، عادی جلوه دادن روابط جنسی دختر و پسر پیش از ازدواج که تدریجاً باعث فرهنگ همباشی به‌ جای ازدواج و عادی جلوه دادن سقط‌جنین بین دختران را در پی دارد؛ که همه‌ی این موارد باعث دور شدن از حریم خانواده و حوزه دین و اعتقاد می‌باشد.

در بخش اول پژوهش ما به دنبال یافتن موانعی هستیم که ممکن است اصلاح آسیب‌ها را مشکل کند؛ که به دو دسته تقسیم می‌شود،

دسته اول: موانع داخلی، دسته دوم: موانع خارجی.

در بخش پایانی نیز بعد از ذکر آسیب‌ها و موانع اصلاح آسیب‌ها راهکارهای مقابله‌ای از نگاه آیات و روایات که در چهار فصل بیان شده است که عبارت‌اند از:

۱) راهکارهای اخلاقی

۲) راهکارهای اعتقادی

۳) راهکارهای سیاسی

۴) راهکارهای اقتصادی