بریده‌هایی از کتاب طاعون

خوشحال نیستم از این‌که می‌ذارم می‌رم، اما لازم نیست آدم خوشحال باشه تا از نو شروع کنه.»

فراموش کنند تا آن هنگام چگونه می‌زیسته‌اند.

می‌گفت «خوشحالم دوباره می‌بینمت، برنار. موش‌ها نمی‌تونند این شادی رو ازم بگیرند.»

گذشته‌ای هم که مدام به‌اش فکر می‌کردند فقط طعم حسرت داشت و بس.

ساده‌ترین راه برای آن‌که آدم شهری را بشناسد این است که سر دربیاورد آن‌جا مردم چه‌طور کار می‌کنند، چه‌طور محبت می‌ورزند و چه‌طور می‌میرند.

بازنماییِ نوعی محبس به واسطهٔ نوعی دیگر از آن همان‌قدر معقول است که بازنمایی هر چیزی که واقعاً وجود دارد به واسطهٔ چیزی که وجود ندارد.

از پَسِ اشک‌ها، لبخند تابید، کمی چروکیده.

اگر بشود هم‌زمان خوشبخت و محزون بود.

پیش می‌آید آدم مدت‌ها غصه‌دار باشد بی‌آن‌که خودش متوجه شود.

از آن‌جایی که شهرمان همیشه زمینهٔ مناسب را برای ایجاد عادت فراهم می‌آورد، می‌توان گفت اوضاع روبه‌راه است و از هر حیث بر وفق مراد

شهری بدون کبوتر و بدون درخت و بدون باغ را مجسم کرد که آن‌جا از بال زدن‌ها و خش‌خشِ برگ‌ها خبری نیست و، در یک کلام، مکانی است خنثی؟

بازنماییِ نوعی محبس به واسطهٔ نوعی دیگر از آن همان‌قدر معقول است که بازنمایی هر چیزی که واقعاً وجود دارد به واسطهٔ چیزی که وجود ندارد.

موش‌ها در خیابان می‌میرند و انسان‌ها در اتاق‌شان؛ و روزنامه‌ها فقط دغدغهٔ خیابان را دارند.

در میانهٔ تبعیدِ عمومی از همه تبعیدشده‌تر بودند، زیرا اگر زمان برای‌شان، همان‌طور که برای بقیه، مایهٔ دلهره‌ای خاص بود، پابستهٔ مکان هم بودند و مدام به دیوارهایی برمی‌خوردند که بین مأمنِ طاعون‌زده و وطنِ ازدست‌رفته‌شان جدایی می‌انداختند.

قهرمانی و قداست با سلیقه‌م جور نیستند. واسه‌م مهمه که آدم باشم.

لازم نمی‌بینم راجع‌به نحوهٔ محبت ورزیدن همشهری‌هایم روده‌درازی کنم.

وقتی جنگ پیش می‌آید، دیگر به‌زحمت می‌فهمیم انسانِ مُرده یعنی چه. و از آن‌جایی که انسان مُرده وزن ندارد مگر این‌که مرگش را به چشم ببینیم، صدمیلیون جسدِ پخش‌وپلاشده در تاریخ جز سوسویی در تخیل نیست.

«کسی در شهر نمی‌خندد جز مست‌ها، که آن‌ها هم زیادی می‌خندند.»

پیش می‌آید آدم مدت‌ها غصه‌دار باشد بی‌آن‌که خودش متوجه شود.

«برادران زمانش فرارسیده. باید همه‌چیز را یا باور کرد یا منکر شد. و کدام‌یک از شما جرئت دارد همه‌چیز را منکر شود؟»

شاید بگویند هیچ‌کدام از این‌ها مختص شهر ما نیست و اصلاً همهٔ آدم‌های این دوره‌وزمانه همین‌طورند. بی‌تردید، امروزه خیلی عادی شده که مردم صبح تا غروب کار کنند و باقی عمرشان را با ورق‌بازی و کافه‌نشینی و وراجی هدر بدهند

آدم نمی‌تواند همواره تنها بماند.

ساده‌ترین راه برای آن‌که آدم شهری را بشناسد این است که سر دربیاورد آن‌جا مردم چه‌طور کار می‌کنند، چه‌طور محبت می‌ورزند و چه‌طور می‌میرند.

گرچه مصیبت‌ها امری رایج‌اند، دشوار می‌توانیم باورشان کنیم وقتی بر سر خودمان نازل می‌شوند.

این جهان زمانی بس دراز با پلیدی سازش کرده، زمانی بس دراز به بخشش الاهی متکی بوده. گمان برده هر عملی مجاز است و با توبه جبران می‌شود. همگی آمادهٔ توبه بوده‌اند. می‌پنداشته‌اند به وقتش طلب مغفرت می‌کنند و خلاص. تا آن هنگام آسان‌ترین راه برای‌شان این بوده که بر خود سخت نگیرند و به شفقت الاهی پشت‌گرم باشند.

به‌اش گفتم “خب، همه گرفتار این معضلند.” به‌ام جواب داد “اشکال دقیقاً همینه. الآن شده‌یم لنگهٔ بقیه.”

مطبوعات که سر قضیهٔ موش‌ها آن‌قدر بلبل‌زبانی کرده بودند اصلاً صدای‌شان درنمی‌آمد، زیرا موش‌ها در خیابان می‌میرند و انسان‌ها در اتاق‌شان؛ و روزنامه‌ها فقط دغدغهٔ خیابان را دارند.

گرچه مصیبت‌ها امری رایج‌اند، دشوار می‌توانیم باورشان کنیم وقتی بر سر خودمان نازل می‌شوند.

دین در زمانِ طاعون نمی‌تواند به‌سان دین در روزِ عادی باشد و اگر پروردگار می‌پذیرد، و حتی خشنود می‌شود، که روانِ انسان در ایام نیک‌بختی طعم آسایش و لذت را بچشد، در سختیِ وافر آن را افراط‌کار می‌پسندد. امروز خداوند بر مخلوقاتش منت گذاشته و آنان را به مصیبتی شدید دچار کرده تا به فضیلت سترگِ همه یا هیچ برسند.

بی‌تفاوت و سردرگم بودند و از نگاه‌شان چنان ملالی می‌بارید که باعث می‌شد شهر شبیه سالن انتظار به نظر برسد.