بریده‌هایی از کتاب بازگشت چورب

جهان پیوسته در حال بازی است: هم خون در رگ‌ها، هم آفتاب بر روی آب، هم نوازنده با ویولن. همه‌ی چیزهای خوبِ زندگی یک بازی است: عشق، طبیعت، هنر، و حاضرجوابی‌های خانگی.

انسان نمی‌تواند پیش‌بینی کند چه روزی به او خواهد رسید و کدام جزئیات پیش‌پاافتاده تا ابد در ذهنش خواهد ماند: لرزش نور بر روی دیوارِ کنار آب یا چرخ زدن برگ افرا؛ و البته خیلی وقت‌ها هم اتفاق می‌افتد که او روز خود را تازه در میان انبوه روزهای سپری‌شده بازمی‌شناسد، تازه هنگامی که برگه‌ی تقویم با عددی فراموش‌شده بر روی آن مدت‌هاست پاره شده، مچاله شده، و زیر میز انداخته شده است.

فقط با دل خوش می‌توان درباره‌ی خوشی صحبت کرد

هر روزِ سال فقط به یک نفر هدیه می‌شود، به خوشبخت‌ترین نفر. همه‌ی انسان‌های دیگر از روزِ‌او بهره‌مند می‌شوند، چه هنگام لذت بردن از آفتاب و چه هنگام به خشم آمدن از باران، ولی هرگز کسی نمی‌داند فلان روز حق چه کسی است و به چه کسی تعلق دارد، و این بی‌خبریِ آنان برای آن خوشبخت بسیار خوشایند و سرگرم‌کننده است.

چورب گویی تصور می‌کرد اگر همه‌ی خرده‌ریزهایی را که آن دو در کنار هم به آن‌ها توجه نشان داده بودند در کنار هم گرد آورد، اگر این گذشته‌ی نزدیک را بازسازی کند، آن‌گاه سیمای همسرش فناناپذیر خواهد شد و برای همیشه جای خود او را نزد چورب پُر خواهد کرد

بسیارى افراد از مدت‌ها پیش فراموش کرده‌اند آسمان بالاى سرشان چه رنگى است و فقط براساس ذهنیت‌هاى فایده‌گرایانه زندگى مى‌کنند. از دید نابوکوف چنین ابتذالى شرّ اصلى جهان است و او با تمام نوشته‌هاى خود درصدد مبارزه با آن است. او نشانه‌هاى این ابتذال را به‌دقت مشخص مى‌کند: ولنگارىِ همراه با رضایت از خود، دورویى، کلیشه‌هاى نخ‌نما در گفتار و نوشتار، و پیش‌پاافتادگى. درحالى‌که هر چیز صادقانه و بى‌آلایش و پُرمهر هرگز نمى‌تواند مبتذل باشد. به شکل‌هاى مختلف مى‌توان این ابتذال را زدود. آفرینش، تخیل، پاى گذاشتن از جهان واقعىِ پُرابتذال به جهان غیرواقعى خاطرات و رؤیاها و اوهام… ولى این سفر باید تحت کنترل باشد تا بتوان به جهان واقعى بازگشت، در غیر این صورت بیمارستان روانى پایان راه خواهد بود