قطب الدین صادقی
قطبالدین صادقی ده صحرایی، معروف به قطب الدین صادقی (Ghotbeddin Sadeghi)، متولد سال ۱۳۳۱ نویسنده و کارگردان تئاتر است و نمایشنامهنویسی، فیلمنامهنویسی، مترجمی و بازیگری از دیگر فعالیتهای حرفهای او محسوب میشود. از جمله بهترین آثار مکتوب او میتوان به کتاب ترجمهشدهی «بیان بدنی بازیگر» از کلود شالاگیه و هانری بوسو، نمایشنامههای «سیمرغ، سیمرغ» و «سرود صدهزار افیلیای عاشق و عکس یادگاری» نام برد که نسخهی الکترونیکی آنها را میتوان در اپلیکیشن طاقچه مشاهده کرد.
بیوگرافی قطبالدین صادقی
قطبالدین صادقی پژوهشگر و فعال هنری و فرهنگی در زمینهی هنرهای نمایشی در سوم اردیبهشت ۱۳۳۱ در شهر سنندج محلهی جورآباد دیده به جهان گشود. قطبالدین در سال ۱۳۶۴ تحصیلات خود را در دکترای مطالعات هنرهای نمایشی در دانشگاه سوربن فرانسه به پایان رسانید. او فعالیت خود را از سال ۱۳۶۰ آغاز کرد و پس از پایان تحصیلات خود در دانشگاههای مختلف کشور شروع به تدریس کرد. وی عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی ایران است و دو فرزند به نامهای هورام و تارا دارد.
قطبالدین بیش از ۵۰ نمایشنامه و کارگردانی بیش از ۵۰ کار از جمله فیلم کوتاه را در کارنامهی هنری پرکار خود دارد. از بازیگری او میتوان بازی در فیلمهای معروفی همچون «معمای شاه»، «کیف انگلیسی» و «کلاه پهلوی» را نام برد. صادقی در طول سالها فعالیت خود در دانشگاههای بسیاری مشغول به آموزش و تدریس بوده است که میتوان به تدریس در دانشگاه شهیدبهشتی، دانشگاه صداوسیما و دانشکدهی هنر سورهی تهران و اصفهان اشاره کرد.
قطبالدین صادقی بیش از ۶۰ مقاله نوشته است که او را از جمله استادان و کارگردانان پژوهشمحور ایران جای داده است. ازجمله مقالههای بسیار معروف او میتوان به «تئاتر مقاومت و نسبت آن به تئاتر سیاسی»، «دیالوگ در تعزیه از دیدگاه درامشناسی»، «اقتصاد تئاتر در ایران» و «چگونه آثار ادبی کهن را نمایشی کنیم» اشاره کرد.
وی در شروع فعالیت خود در زمان دانشجوییاش افتخار بازی در نمایش «کرگدن» به کارگردانی حمید سمندریان و بازی در نمایش «لورانزاچیو» به کارگردانی محمد کوثر را داشت. این هنرمند نامی از پرکارترین شخصیتها در زمینهی تئاتر کشور محسوب میشود. همچنین نقدهای حرفهای بسیاری در زمینههای کاری خود در نشریات و مجلات بسیاری به نام او به چاپ رسیده است. داستان «رامینه ماه را دوست دارد» تنها اثر داستانی است که به نام این نویسنده به ثبت رسیده است.
نمایش «سفرنامهی آبجی مظفر» یکی دیگر از آثار صادقی است؛ یک کمدی که بر اساس اتفاقات دورهی قاجار به قلم و کارگردانی او به روی صحنه رفته است.
از جمله کارگردانیهای تئاترِ او میتوان به کارگردانی نمایش «پیک نیک در میدان جنگ»، «افعی طلایی»، «بامها و زیر بامها» اشاره کرد که نمایشنامههای آن به ترتیب نوشتهی «فرناندو آرابال»، «علی نصیریان» و «غلامحسین ساعدی» است.
برخی از مهمترین کتابهای قطبالدین صادقی
کتاب «یادگار زریران» در سال ۱۳۹۴ توسط نشر «روشنگران و مطالعات زنان» به چاپ رسیده است که نگارنده از داستان «ایاتکار زریران» اقتباس گرفته است؛ داستان این کتاب به دوران باستان ایران باز میگردد. یک داستان حماسی مذهبی که بسیار شیرین و جذاب است و بسیاری از کارگردانان از آن، اقتباسهایی با روحیهی ملیگرایانه به روی پرده بردهاند.
کتاب بیان بدنی بازیگر اثر هانری بوسو و کلود شالاگیه با ترجمهی قطبالدین صادقی در سال ۱۳۸۳ توسط نشر قطره به چاپ رسیده است. این کتاب به اهمیت تصویر بدن میپردازد و راهکارهایی برای بهترشدن این موضوعِ مهم در عرصهی بازیگری میدهد.
کتاب سی مرغ، سیمرغ که در سال ۱۳۸۳ توسط نشر قطره به چاپ رسید، نمایشنامهای است با بنمایهی کشف حقیقت و برگرفته از منطقالطیر عطار. صادقی برای اجرای این کار از ترکیبی از شیوههای گوناگون روایتپردازی چون راوی، عروسک، سایهبازی و نمایشبازیگر استفاده کرد.
«مویه جم و هفت خان رستم» دو نمایشنامهای است که در سال ۱۳۸۳ توسط نشر قطره از قطبالدین صادقی به چاپ رسیده و برگرفته از قصههای شاهنامه است.
نمایشنامهی «هراس» که به نام دیگر«عروسی داریم و عروسی» معروف است، حاوی چهار نمایشنامه است که نشر قطره در سال ۱۳۹۸ منتشر کرده است. همانطور که از نام آن مشخص است، درونمایهی آن ترس است؛ اما ترس از تنهایی و مرگ. ژانر نمایشنامهها تاریخی، فرهنگی و حماسی است و مقارن با وقایع روز و کاملا ملموس است.
«آتلانتا» شش داستان کوتاه از اساطیر یونان است که نشر قطره در تیر ماه ۱۳۹۳ به چاپ رسانیده و از آثاری است که قطبالدین صادقی ویراستاری آن را برعهده داشته است. این کتاب از مایکل وست است و توسط محمدعلی عبدالملکی به فارسی ترجمه شده است.
معروفترین کتابهای ترجمهشده توسط قطبالدین صادقی
کتاب «مده آ» نوشتهی اوریپید، از تاثیرگذارترین و ماندگارترین تراژدیهای یونان به شمار میرود. این کتاب دربارهی زنی است که شوهرش به او خیانت کرده و میخواهد انتقام بگیرد. با وجود اینکه این اثر متعلق به صدها سال پیش است، اما همچنان اجرای این اثر نمایشی مخاطبان را شیفتهی زیباییهای خود میکند.
سبک حرفهای قطبالدین صادقی
همانطور که از نام بسیاری از کارهای او در زمینهی نمایشنامه، اجرای نمایش، کارگردانی تئاتر، مقالهها و پژوهشهای او برمیآید، هدف او اجرای تئاتری با خصوصیات کاملا ایرانی است که در این زمینه با اقتباس از گنجینههای ارزشمند ایران، همچون فردوسی، عطار و مولوی توانسته است قدمی در این عرصه برای تئاتر ایرانی بردارد.
قطبالدین صادقی چه افتخارات و جوایزی کسب کرده است؟
او طی حکمی از سوی وزارت ارشاد وقت، عضو هیئتعلمی هفتمین جایزهی ادبی پروین اعتصامی شد. همچنین در سال ۱۳۸۴ برندهی جایزهی کتاب سال عراق شد. اضافه بر آن میتوان به عضویت او در فرهنگستان زبان و ادب فارسی ایران اشاره کرد.
از افتخارات ستودنی این استاد هنر نمایشی میتوان به تربیت بزرگان سینما و تئاتر معاصر ایران ازجمله مهران مدیری، رضا عطاران، مصطفی عبداللهی، نصرالله رادش، یوسف صیادی، کوروش سلیمانی، مهدی زمینپرداز، الهام پاوهنژاد و میکائیل شهرستانی اشاره کرد.