سروش دباغ
زندگینامه و معرفی کتاب‌های سروش دباغ
پسر کو ندارد نشان از پدر! سروش حاج فرج‌الله دباغ، معروف به سروش دباغ، فرزند حسین حاج فرج‌الله دباغ (شناخته‌شده با عنوان عبدالکریم سروش) و زهرا شیخ است. او در ۱۷ خرداد ۱۳۵۳ به دنیا آمد و برادری کوچک‌تر به نام محمدحسین حاج فرج‌الله دباغ (حسین دباغ) دارد که او نیز پژوهشگر فلسفه‌ی اخلاق است. مسیر زندگی او شباهت بسیاری به پدرش دارد، گویی با الگوگیری از او، گام‌های مشابهی برداشته است.
بیوگرافی سروش دباغ
سروش دباغ پس از پایان دوره‌ی متوسطه در مدرسه‌ی نیکان تهران و دریافت دیپلم علوم تجربی، در سال ۱۳۷۱ در رشته‌ی داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران پذیرفته شد. پس از شش سال تحصیل، در سال ۱۳۷۷ به‌عنوان داروساز دانش‌آموخته شد. میان سال‌های ۱۳۷۷ تا ۱۳۷۹ به خدمت سربازی رفت و هم‌زمان از سال ۱۳۷۸ نوشتن را آغاز کرد. او در این دوره، با نام مستعار «سروش وفا» برای نشریات داخلی، درباره‌ی موضوعات ادبی و اندیشه‌های سهراب سپهری مطالبی منتشر می‌کرد.
فعالیت‌های اجرایی و تحصیلات تکمیلی
در سال ۱۳۷۹، ریاست مرکز معرفت و پژوهش را بر عهده گرفت و در آنجا به تدریس دین‌شناسی و مشارکت در فعالیت‌های سیاسی پرداخت. او نزد پدرش، علوم فلسفی را فرا گرفت و در سال ۱۳۸۱ برای ادامه‌تحصیل در رشته‌ی فلسفه‌ی اخلاق به انگلستان مهاجرت کرد. در سال ۱۳۸۵، پس از دفاع از رساله دکتری خود با عنوان «دلایل اخلاقی: خاص‌گرایی، الگوها و ورزیدن» به ایران بازگشت.
او از سال ۱۳۸۱ به عضویت هیئت علمی انجمن فلسفه و حکمت ایران درآمد و در دانشگاه‌های مختلف کشور به تدریس فلسفه، دین‌شناسی و مولوی‌شناسی پرداخت. همچنین در سال‌های ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۵، دوره‌ی پسادکتری خود را در دانشگاه تورنتو گذراند و در کنار پژوهش، در شاخه‌ی روان‌شناسی نیز تحصیل کرد.
دکتر دباغ اکنون در کانادا به برگزاری کلاس‌هایی درباره‌ی تاریخ اندیشه‌ی معاصر ایران و فلسفه‌ی غرب به زبان فارسی مشغول است. آثار علمی او در حوزه‌های فلسفه و اخلاق، هم به زبان فارسی و هم انگلیسی منتشر شده‌اند.
شخصیت علمی و آثار
دکتر سروش دباغ فردی چندبعدی است: داروساز، فیلسوف، پژوهشگر دین، اخلاق و ادبیات و روان‌درمانگر. او این حوزه‌ها را در آثارش به‌خوبی تلفیق کرده و به‌عنوان یکی از نواندیشان دینی شناخته می‌شود. نظراتش درباره‌ی موضوعاتی مانند حجاب، حواشی زیادی را برانگیخته است.
تأثیرات و الهامات فکری
او در آثار خود از شخصیت‌هایی چون مولوی، علی شریعتی، جان هیک، سهراب سپهری، داستایوفسکی، کانت و ویتگنشتاین تأثیر گرفته است. ویتگنشتاین بیشترین تأثیر را بر او داشته و ردپای آموزه‌های او در بسیاری از آثار دباغ مشهود است.
معرفی آثار و کتاب‌های برجسته‌ی سروش دباغ
آثار دباغ تاکنون اغلب به زبان فارسی نگارش شده‌اند جز کتابی با عنوان زندگی سروش (The Life of Soroush: Mysticism and Politics) که همراه امید صفا به انگلیسی نوشته شده است. کتاب‌های سروش دباغ را از نظر موضوعی می‌توان به چند گروه با عنوان‌های تاریخ اندیشه، نواندیشی دینی، شعر و اندیشه عرفانی سهراب سپهری، فلسفه اخلاق با گرایش تحلیلی و فلسفه ویتگنشتاین تقسیم کرد که اولین کتاب‌های فارسی در مورد این نوع فلسفه بوده‌اند. دکتر سروش دباغ نمونه‌ای از اندیشمندانی است که توانسته‌اند ابعاد علمی، فلسفی و عملی زندگی خود را درهم‌آمیزند. آثار و فعالیت‌های او بازتاب‌دهنده‌ی ذهنی پویا، تفکری انتقادی و نگاه عمیق به موضوعات بنیادین اخلاقی، دینی و فلسفی است.
کتاب امر اخلاقی امر متعالی، جستارهایی فلسفی
این کتاب مجموعه‌ای از جستارها درباره‌ی اخلاق و دین است که در نگارش آن نویسنده از همکاری دیگران نیز بهره برده است. به‌عنوان‌مثال، جستار نخست با همکاری پرهام مهدیان نگاشته شده و به موضوع اخلاق در فلسفه کانت و ویتگنشتاین می‌پردازد. مقالات دوم و سوم این کتاب به اخلاق کاربردی اختصاص دارند و با تمرکز بر مادری جایگزین در علوم پزشکی نوشته شده‌اند. سایر جستارها مفاهیم اخلاقی متنوعی همچون اتانازی، دموکراسی، سیاست و برخی مسائل دینی را بررسی کرده‌اند. این اثر در سال ۱۳۹۱ توسط بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه منتشر شده است.
کتاب عام و خاص در اخلاق
این کتاب شامل دو فصل است. در فصل اول، نویسنده به فلسفه‌ی اخلاق از دیدگاه خاص‌گرایان می‌پردازد. خاص‌گرایان معتقدند که اصول اخلاقی ارتباطی با تفکر اخلاقی ندارند و وجود این اصول را در اخلاق غیرضروری، ناکارآمد یا حتی محال می‌دانند. در این فصل، دیدگاه خاص‌گرایان معرفی، تحلیل و نقد شده است و می‌توان ردپای آموزه‌های ویتگنشتاین را نیز مشاهده کرد. فصل دوم به نظریات عام‌گرایان اختصاص دارد. عام‌گرایان بر ضرورت حاکمیت اصول در داوری اخلاقی و فرآیند تصمیم‌گیری تأکید دارند و عقلانیت اخلاق را تنها بر مبنای اصول امکان‌پذیر می‌دانند. این نظریات نیز در این فصل بررسی و تفسیر شده‌اند، و در آن می‌توان تأثیر آموزه‌های راس را دنبال کرد. این کتاب در سال ۱۳۸۸ توسط انتشارات هرمس به چاپ رسید و توزیع شد.
کتاب سهراب سپهری
این کتاب مجموعه‌ای از جستارها درباره‌ی زندگی، شخصیت و آثار سهراب سپهری است. سروش دباغ در این جستارها به نقد و تحلیل جنبه‌های مختلف شخصیت و زندگی سپهری پرداخته است. نکته‌ی قابل توجه در این کتاب، مقایسه‌ی سهراب سپهری با شخصیت‌هایی مانند فروغ فرخزاد و علی شریعتی است که ابعاد مختلف اندیشه و هنر او را برجسته‌تر می‌کند. این اثر توسط انتشارات نگاه معاصر منتشر شده است.
کتاب فلسفه لاجوردی سپهری
در این کتاب، سروش دباغ مجموعه‌ای از مقالات درباره شعر و عرفان سهراب سپهری را ارائه کرده است. از دیدگاه او، سهراب سپهری به مثابه‌ی سالک مدرنی با دغدغه‌های عمیق معنوی، تأملات خود را در قالب شعر درباره‌ی مفاهیمی چون مرگ، عشق، باد، باران، امر متعالی، غم، فلسفه لاجوردی، تنهایی، رویا و... بیان کرده و از این طریق یک منظومه معنوی خاص را خلق کرده است. به باور دباغ، نباید این میراث معنوی سپهری را نادیده گرفت. این کتاب توسط انتشارات صراط منتشر شده است.
کتاب سکوت و معنا
در این کتاب، سروش دباغ جستارهایی را درباره‌ی فلسفه ویتگنشتاین نگاشته است. در این جستارها، وی به تحلیل و بررسی دقیق فلسفه‌ی ویتگنشتاین پرداخته و مفاهیم کلیدی در آثار او را مورد بحث قرار داده است. این کتاب توسط نشر صراط منتشر شده است.
کتاب آئین در آیینه
در این کتاب، سروش دباغ تلاش کرده است مجموعه‌ای از آثار پدرش، عبدالکریم دباغ که عمدتاً حول محور دین‌شناسی می‌چرخند، جمع‌آوری کند. این اثر شامل تحقیقات و تأملات در حوزه‌ی دین‌شناسی است و توسط انتشارات صراط به چاپ رسیده است.
کتاب در باب روشنفکری دینی و اخلاق
در این کتاب، سروش دباغ به مصاحبه و بررسی نظرات و دیدگاه‌های روشنفکران دینی پرداخته است. وی در این اثر به طور بی‌طرفانه و بدون هرگونه سوگیری یا جهت‌گیری شخصی، تنها به ناظر بودن در تحلیل عقاید و اندیشه‌های این روشنفکران پرداخته است. این کتاب با همکاری انتشارات صراط به چاپ رسیده است.
