کتاب آنری لوفور؛ سیاست فضایی، زندگی روزمره و حق به شهر

کتاب آنری لوفور؛ سیاست فضایی، زندگی روزمره و حق به شهر نوشته کریس باتلر یکی از کتاب‌های تخصصی حوزه شهرسازی انتشارات همشهری است.

انتشارات مؤسسه همشهری در جهت ارتقا سطح فرهنگی و آگاهی‌های جامعه، از سال ۱۳۷۳ به فعالیت حرفه‌‏ای در بازار نشر پرداخته است. این مرکز با بهره‌گیری از توانمندی‌ها و امکانات مؤسسه همشهری، به عنوان یکی از بزرگ‌ترین مؤسسه‌های فرهنگی‌ ـ‌ ‌مطبوعاتی ایران، فعالیت خود را آغاز کرده است. این انتشارات در زمینه‌ چاپ و نشر کتاب‌های برگرفته از مجموعه نشریات مؤسسه، کتاب‌های حوزه علوم ارتباطات و کتاب‌های حوزه شهر و شهرنشینی و همچنین کتاب‌های تخصصی حوزه ارتباطات و رسانه و سایر حوزه‌های علوم انسانی فعالیت می‌کند.

درباره کتاب آنری لوفور؛ سیاست فضایی، زندگی روزمره و حق به شهر

کتاب آنری لوفور؛ سیاست فضایی، زندگی روزمره و حق به شهر، نوشته‌ی کریس باتلر، در پی ساختن چارچوبی مفهومی برای اندیشیدن به نسبت فضا و قانون، به میانجی اندیشه‌های آنری لوفور، است. او در این راستا، بسیاری از آثار لوفور را برمی‌رسد و می‌کوشد دیدگاه‌های لوفور را در گفت‌وگو با حوزه‌ی حقوق انتقادی قرار دهد. کتاب دو بخش و شش فصل دارد. بخش اول شرح نسبتاً عامی از اندیشه‌ی لوفور است. در اینجا دیدگاه‌های لوفور درباره‌ی ماتریالیسم دیالکتیکی، بیگانگی، زندگی روزمره، نظریه‌ی دقایق، ضرب‌آهنگ‌کاوی، جدال اجتماعی و تولید فضا تشریح می‌شود. نویسنده می‌کوشد در تصویری که از لوفور به دست می‌دهد از نخستین اندیشمندان تأثیرگذار بر وی، یعنی نیچه، مارکس و هگل، آغاز کند و ضمن اشاره به تحولات فکری فیلسوف فرانسوی، بر وجوه تمایر اندیشه‌ی وی با مکتب فرانکفورت، ساختارگرایی، پساساختارگرایی، و روان‌کاوی تأکید بگذارد.

در بخش دومِ کتاب، دیدگاه‌های لوفور در راستای مسأله‌ی اصلی کتاب، در خصوص قانون، خشونت قانونی، شیوه‌ی تولید دولتی، سکونت، بدن، تنش میان امر ممکن و ناممکن، حق تفاوت و نهایتاً حق به شهر تشریح می‌شود. باتلر نظریه‌ی لوفور درباره‌ی دولت را بر اساس تغییر مقیاس دولت زیر سلطه‌ی نولیبرالیسم مورد بحث قرار می‌دهد و می‌کوشد آراء او را در گفت‌وگو با اندیشمندان معاصر این حوزه قرار دهد. در فصل آخر، باتلر به موضوع قانون بازمی‌گردد تا درباره‌ی نقش حقوق قانونی در نسبت با حق به شهر به بحث بنشیند. خوانش نوآورانه و مترقی نویسنده در همین فصل آخر آشکار می‌شود. او تأکید می‌کند که حق به شهر نمی‌تواند از «حق تفاوت» جدا لحاظ شود. لوفور نظریه‌ خود درباره‌ی حق به شهر را در واکنش به ظهور شهری‌شدنِ سرمایه‌دارانه مطرح کرد، چرا که نگران بود رشد سرمایه‌داری فضاهای متفاوتِ شهر را فروبلعد، و از آن راه، پهنه‌های شهری خفه‌کننده و همگونی ایجاد شود که در آن خودِ فضا به ابژه‌ای برای مبادله تبدیل گردد. بنابراین حق به شهر در انتقاد از فضای شهری کالایی‌شده، از دل آشوب و پیش‌بینی‌ناپذیریِ خیابان سربرمی‌آورد.

اما باتلر، هوشمندانه، از خطر فروغلتیدن مفهوم حق به شهر به قسمی دفاع واکنشی و طارد از محلیت آگاه است، و درست به همین دلیل است که بر اهمیت حقِ تفاوت، که پژوهشگران لوفوری اعتنای چندانی به آن نداشته‌اند، تأکید می‌نهد. لوفور معتقد بود سرمایه‌داری در پی امحای تمام تفاوت‌هاست، در نتیجه فضای انقلابی باید علیه نیروهای همگون‌ساز ایستادگی کند. باز هم باتلر متوجه این خطر است که حق تفاوت می‌تواند در قلمرو ایدئولوژی و گفتمان مستحیل شود، پس حق تفاوت باید با حق به شهر همراه شود تا وجود مادی یابد. تفسیر مترقی باتلر از لوفور این است که تنها با پافشاری بر این دو حق، بطور هم‌زمان، است که فضای انقلابی ممکن می‌شود.

خواندن کتاب آنری لوفور؛ سیاست فضایی، زندگی روزمره و حق به شهر را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

علاقه‌مندان به مباحث حوزه شهر و شهرنشینی و دانشجویان و پژوهشگران این رشته