کتاب زیج یمینی

کتاب زیج یمینی اثری از محمدبن علی بن مالک بن ابونصر الحقایقی که در سال ۵۱۱ ه. تالیف شده است. این اثر با مقدمه علی صفری آق قلعه و همکاری مرکز مطالعات ایران، بالکان و اروپای مرکزی و کتابخانه ملی سنت کیریل و سنت متودیوس (صوفیا ـ بلغارستان) منتشر شده است.

مؤسسه پژوهشی میراث مكتوب در سال ۱۳۷۲ شمسی به قصد حمایت از كوشش‌های محققان و مصححان و احیا و انتشار مهمترین آثار مكتوب فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی با نام «دفتر نشر میراث مكتوب» و با كمک وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تأسیس شد. پس از یک دهه فعالیت، مؤسسه نخست به «مركز نشر میراث مكتوب» و سپس در سال ۱۳۸۴ شمسی با دریافت مجوز چهار گروه پژوهشی از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، به «مؤسسه پژوهشی میراث مكتوب» تغییر نام داد و علاوه بر كار نشر به كار پژوهشی نیز رو آورد.

فعالیت‌های موسسه میراث مکتوب بر تصحیح نسخه‌های خطی فارسی و عربی و تحقیق در متون، پژوهشهای متن شناسی، نسخه‌شناسی و فهرست‌نویسی، میراث‌های مشترک ایران و حوزه ایران فرهنگی، و تاریخ علم متمركز است.

میراث مكتوب آثار خود را در چند عنوان اصلی و بر اساس موضوع منتشر می كند. در حوزه متون كهن، منشورات مؤسسه به ۱۶ موضوع اصلی تقسیم می شود، از جمله زبان و ادبیات فارسی، علوم و معارف اسلامی، علوم و فنون، تاریخ و جغرافیا، متن‌شناسی، فهرست نسخه‌های خطی، نسخه‌برگردان، رسائل، ارج نامه‌ها، همایش ها و نكوداشت ها و ....

بخش اصلی این آثار به متون فارسی اختصاص دارد. بسیاری از این متون كه در سلسله­‌ای غیر از زبان و ادبیات فارسی نیز منتشر شده اند، به عنوان یک متن كهن فارسی نیز دارای اهمیت بسیارند.

جدای از این آثار، میراث مكتوب مجموعه‌ای با عنوان «كارنامه دانشوران اسلام و ایران» به چاپ می‌رساند. در این مجموعه متون كهن به قصد استفاده جوانان یا كسانی كه دانش استفاده از اصل متون كهن را ندارند، تلخیص، ساده‌نویسی و بازنویسی می شود

میراث مكتوب همچنین سه نشریه منتشر می‌كند:

«آینه میراث» كه دوفصلنامه است و هر شش ماه یكبار منتشر می شود و «ویژه کتابشناسی، نقد کتاب و اطلاع رسانی در حوزه متون» است. «گزارش میراث» كه فصلنامه است و به پژوهشهای «حوزه نقد و تصحیح متون نسخه شناسی و ایران شناسی» اختصاص دارد و میراث علمی ایران و اسلام که دوفصلنامه است و به «تاریخ علوم و فناوری دوره اسلامی» اختصاص دارد

افزون بر این، موسسه میراث مكتوب تا کنون نشست‌های نقد و بررسی متعددی درباره مباحث متن پژوهی و متون كهنِ منتشر شده در مؤسسه با حضور استادان و صاحب نظران برگزار كرده است. همچنین همایش‌هایی را در حوزه ‌های مختلف ادبی و فرهنگی و پژوهشی برگزار یا در برگزاری آنها مشارکت كرده است.

درباره کتاب زیج یمینی

زیج یمینی اثر محمد بن علی بن مالک بن ابونصر الحقایقی، از منجمان اواخر سده پنجم و اوایل سده شش هجری است که به نام بهرامشاه بن مسعود بن محمود غزنوی (حک ۵۱۱ ـ ۵۵۲ هـ) در سال ۵۱۱ هـ نوشته شده است. نسخه‌ای از این اثر به شماره ۱۷۵۰ خاوری (or. 1750) در کتابخانه ملی بلغارستان نگهداری می‌شود که در سال ۹۸۸ هـ به خط نسخی نه چندان زیبا کتابت شده است. اثر حاضر نسخه‌برگردانی از همین دستنوشت است. با توجه به تاریخ نگارش این زیج می‌توان زیج یمینی را از نخستین زیج‌های نگاشته شده به زبان فارسی دانست، و یا به عبارتی دیگر می‌توان گفت پس از زیج مفرد ( نگارش میانه ۴۶۲ تا ۴۷۸ هـ) و ترجمه زیج جامع کوشیار گیلانی (۴۸۳ هـ)، زیج یمینی سومین زیج شناخته‌شده بر جای مانده به زبان فارسی است.

کتاب زیج یمینی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

زیج یمینی را به پژوهشگران مطالعات متون کهن فارسی پیشنهاد می‌کنیم.