کتاب از احرام محرم تا اسفار صفر

کتاب از احرام محرم تا اسفار صفر نوشتهٔ محمد خیاط زنجانی است. نشر بنیان مرصوص این کتاب را روانهٔ بازار کرده است. این اثر پیرامون روش و منش امام حسین (ع) و مفاهم مرتبط با واقعهٔ کربلا نوشته شده است.

درباره کتاب از احرام محرم تا اسفار صفر

کتاب از احرام محرم تا اسفار صفر با متن زیارت عاشورا به زبان عربی آغاز می‌شود و سپس ترجمه‌ای تأویلی از آن نیز قرار گرفته است. بخش‌های بعدی این کتاب به موضوعاتی همچون امام حسین (ع) و آزادی معنوی، بررسی سندی و روایی زیارت عاشورا، مقامات العباسیه (ع) و زیارت نامه حضرت عباس (ع) پرداخته است.

زیارت عاشورا یادآور واقعهٔ عاشورا و نیایشی است که از دور و نزدیک برای زیارت امام حسین (ع) خوانده می‌شود. زیارت عاشورا را یک دعای سلام اسلامی برای خدا می‌دانند. این دعا بخشی از مراسم عبادی است که در زیارت حرم امام حسین (ع) در کربلا استفاده می‌شود

در اسلام، زیارت یعنی دیدار از قبر یک قدیس یا شخص مقدس دیگر و «عاشورا» نیز به‌معنای واقعی کلمه مترادف با واژهٔ «دهم» است که به‌خاطر واقعه‌ای که در دهم محرم در کربلا رخ داد، یک روز تعطیل و روز غم و اندوه برای شیعیان است که در ۱۰ محرم تقویم اسلامی و ایرانی قرار دارد. در این روز از کشته‌شدن حسین بن علی و اعضای خانواده و ۷۲ همراهش در نبرد کربلا یاد می‌شود.

گفته می‌شود که زیارت عاشورا منسوب به امام محمد باقر (ع)، پنجمین امام شیعه، است که آن را به پیروان خود منتقل کرد. این دعا در حدیث قدسی وجود دارد که به‌ویژه «شیخ طوسی» در «مصباح المتهجید» و «ابن قولویه» در کامل «الزیارات» روایت شده است. این دعا نیز در «بحار الانوار» توسط «علامه مجلسی» و در «مفاتیح الجنان» توسط «شیخ عباس قومی» یافته شده است

زیارت عاشورا شامل مفاهیمی مانند «تبری» (جداشدن از کسانی که با خدا و پیامبر اسلام مخالف‌اند)، «تولی» (محبت به اهل‌بیت پیامبر اسلام)، ایثار برای جامعه است. یکی دیگر از مفاهیم و درون‌مایه‌های این زیارت مشهور تسلیم ظلم و ستم نشدن است. تفسیرهای گوناگونی بر این زیارت نوشته شده است که از میان آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

«جنت السارور فی کیفیث تحقیق زیارت عاشورا» به قلم «شیخ علی استرآبادی تهرانی» (به زبان عربی)،

«تذکرات الزعرین» (تذکرة الزائرین) به قلم «سید ابوحسن بن محمد طباطبایی سراوی» (به زبان عربی)،

«شفاء الصدور» اثر «میرزا ابوالفضل تهرانی» (فارسی) و نسخه‌های خطی تفسیر زیارت عاشورا توسط «محمدباقر مجلسی» (به زبان فارسی).

برخی می‌گویند که امام محمد باقر (ع)، پنجمین امام شیعیان، خواندن زیارت عاشورا در روز عاشورا را توصیه کرده است.

«زیارت عاشورا» مهم‌ترین متن در بین متون مشابه خود در زیارت ساحت مقدس سیدالشهدا است. مبادرت علما برای شرح متون ادعیه و زیارات به همین دلیل بوده است.

خواندن کتاب از احرام محرم تا اسفار صفر را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب را به دوستداران مطالعه پیرامون روش و منش امام حسین (ع) پیشنهاد می‌کنیم.

بخش‌هایی از کتاب از احرام محرم تا اسفار صفر

«دستگاه امام حسین (ع) یکی از راه‌های تحقق آزادی معنوی است. آزادی معنوی یعنی تحقق معنویت در انسان و دور شدن از بندگی و اسارت تعلقات دنیا. خداوند محرم، صفر، اشک، آه و ناله را قرار داد تا ما بتوانیم به آزادی معنوی برسیم. این راه یکی از سریع‌ترین راه‌ها است. رسول گرامی اسلام (ص) در حدیث شریفی فرموده‌اند: اِنَّ الْحُسین مِصباحُ الهُدی وَ سَفینَهُ الْنِّجاه؛ یعنی چراغ هدایت است و از سویی دیگر سفینه نجات است، هم فانوس مسیر است که به کدام سمت برویم و هم آن کشتی نجاتی است که به‌وسیله آن مسیر را طی نماییم. دستگاه امام حسین (ع) هم راه هدایت را نشان می‌دهد و هم انسان را تا نقطه نهایی هدایت می‌رساند.

دستم بگرفت و پابه‌پا برد

تا شیوهٔ راه رفتن آموخت

یعنی امام حسین (ع) علاوه بر نشان دادن و مشخص کردن مسیر، هدف و غایت، دست انسان را هم می‌گیرد تا به آن غایت برساند و او را از بند اسارت در تعلقات دنیا دور کند و به او آزادی معنوی ببخشد.

زیارت عاشورا بسیار زیبا مقامات معنوی و راه را مشخص می‌کند. اصل این است که ما چگونه تقرب پیدا کنیم و به مقامات عالیه دست‌یابیم. همه ائمه، راه و مسیر هدایت را مشخص می‌کنند اما سریع‌ترین راه، راهی از ناحیه امام حسین (ع) است. در روایت داریم امام رضا (ع) فرمودند:"کلنا سفینه النجاه و لکن سفینه الحسین اوسع و اسرع." یعنی همهٔ ما اهل‌بیت (ع) کشتی‌های نجات هستیم اما کشتی حسین (ع) وسیع‌تر و سریع‌تر است.

دستگاه امام حسین (ع) دستگاه رحمانیت الهی است. رحمان، رحمت عام الهی و رحیم، رحمت خاص الهی است. این دستگاه در ابتدا رحمانیت و سپس رحیمیت دارد؛ یعنی هم برای عوام است و هم برای خواص جامعه.

امام صادق (ع) فرمودند: الرَّحْمنِ بجمیع خلقه، الرَّحِیمِ بالمؤمنین خاصة. صفت رحمان اشاره به رحمت عام دارد و صفت رحیم، رحمت خاص.

یکی از ویژگی‌های زیارت عاشورا، مراحل و مقامات معنوی انسان است که در آن بحث شده است. ازجملهٔ آن مقامات می‌توان به مقام صبر، مقام قرب، مقام معیت، مقام برائت، مقام تولّی و تبرّی، مقام محمود، مقام رحمت، مقام مغفرت، مقام هدایت و نصرت امام معصوم، مقام منا اهل‌البیت شدن، مقام فناء، مقام رضا، مقام تسلیم و مقام صدق اشاره کرد.»