کتاب شکوفه امامت بر شاخسار نبوت

با دست خود، نخل‌های یهودیان مدینه را آبیاری می‌کرد؛ به حدّی که دست‌هایش آبله می‌افتاد. آنگاه اجرتش را انفاق می‌کرد و خود، از گرسنگی، سنگ بر شکم می‌بست.

عمرو بن عاص به مردم «شام» گفته بود: او خیلی شوخ‌طبع است. و امام در جواب این سخن تو فرموده بود: «عجیب است از فرزند نابغه! خیال می‌کند که شوخی در فطرت من نهفته است. در حالی که مردی خوش‌مشرب و گشاده‌رو هستم و با اهل و عیالم با خوش‌رویی روبه‌رو می‌شوم.»

وقتی که سپاه معاویه در جنگ صفین شریعۀ فرات را در اختیار خود گرفتتند، سران شام به معاویه گفتند که سپاهیان علی (ع) را با سلاح تشنگی از پا درآور. علی (ع) و یارانش از آنها خواستند شریعه را برای استفادۀ آنها باز بگذارند؛ امّا آنها در جواب گفتند: قسم به خدا! یک قطره آب هم به شما نمی‌دهیم تا از تشنگی هلاک شوید. وقتی علی (ع) دید در هر صورت مرگ بر اصحابش روی خواهد آورد، با یک یورش سریع و بی‌سابقه، نظامیان معاویه را از شریعه به عقب راند و شریعه را از آنها گرفت و دست آنها از آب کوتاه گشت. اصحاب به او عرض کردند: یا امیرالمؤمنین! آنها را از آب باز دارید؛ همان‌گونه که آنان ما را از آن بازداشتند و با سلاح تشنگی آنها را از پای درآورید. حضرت فرمود: «نه. قسم به خدا! هرگز مقابله به مثل نمی‌کنم. قسمتی از شریعه را برای آنها باز بگذارید. با بودن شمشیر، نیازی به این کار نیست.»

خداوند، رحمتتان کند! پس از سپری شدن این اجتماع، با گسترش‌دادن در هزینه و لوازم خانواده‌تان به سوی آنها باز گردید و به برادرانتان نیکی کنید. خدای را بر آنچه به شما بخشیده است، سپاس گویید.. با هم اجتماع کنید، خداوند، جدایی و پراکندگی شما را سامان می‌بخشد و به یکدیگر نیکی کنید. خداوند، الفت شما را پایدار می‌سازد. نعمت‌های خدا را به یکدیگر هدیه دهید؛ همان‌گونه که خداوند، چندین برابر عیدهای پیشین و عیدهای آینده به شما پاداش داد؛ پاداشی که تنها ویژۀ چنین روزی است. نیکی کردن در این روز، ثروت را ثمربخش می‌سازد و بر عمر، می‌افزاید. همدردی کردن و مهرورزی با یکدیگر در این روز، رحمت و عطوفت خداوندی را جلب می‌کند.

آیا می‌دانید راه خدا چیست و چه کسی راه اوست؟ چه کسی صراط اوست؟ چه کسی طریق اوست؟ من «صراط» خدایم؛ صراطی که اگر کسی آن را با اطاعت خدا نپیماید، در آتش افکنده می‌شود. من راه اویم، راهی که برای پیروی مردم، پس از پیامبر اکرم (ص) برگماشته شد. من تقسیم‌کنندۀ بهشت و دوزخم. من حجّت خدا بر تباهکاران و نیکوکارانم. من نور انوارم. پس، از خواب غفلت بیدار شوید و پیش از فرارسیدن مرگ، به انجام کار، بشتابید و به سوی آمرزش خدایتان پیشی گیرید، پیش از آنکه در فراروی باطن رحمت و ظاهر عذاب، دیوار کشیده شود. آنگاه ندا سر می‌دهید و کسی گوش فرا نمی‌دهد و ناله بر می‌آورید و کسی از نالیدن شما باکی ندارد؛ پیش از آنکه به زاری کمک بخواهید و کسی به دادتان نرسد. پیش از اینکه فرصت‌ها از دست برود، به سوی طاعت‌ها بشتابید.

او همان کسی است که دروازۀ خیبر را به تنهایی از جا کنده در حالی که یک گروه چند نفری نتوانسته بود آن را بکند و هموست که «هُبل» را با آن بزرگی، از بام کعبه بر زمین افکند. امّا سخاوت و جودش، روشن است. خود روزه می‌گرفت و گرسنگی می‌کشید و غذایش را به دیگران می‌بخشید و دربارۀ او نازل شده است: «وَ یطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلی حُبِّهِ مِسْکیناً وَ یتیماً وَ أَسیراً * إِنَّما نُطْعِمُکمْ لِوَجْهِ اللهِ لا نُریدُ مِنْکمْ جَزاءً وَ لا شُکوراً؛ و به [پاس] دوستیِ [خدا]، بینوا و یتیم و اسیر را خوراک می‌دادند. ما برای خشنودی خداست که به شما می‌خورانیم و پاداش و سپاسی از شما نمی‌خواهیم.»

فرمود: «آیا می‌دانید که پیامبر (ص) پرچم خیبر را به دست من سپرد و فرمود: «فردا پرچم را به دست کسی خواهم داد که خدا و رسولش را دوست می‌دارد و خدا و رسولش او را می‌دارند. ترسو و فرارکننده نیست و خدا خیبر را به دست او فتح می‌کند.» گفتند: آری. به خدا قسم!

لبخند و شادمانی را در میان خویش و در برخوردهایتان، آشکار نمایید و ستایش و سپاس خداوند را بر آنچه به شما بخشیده است، نمایان کنید. و با نیکی و خیر فراوان، از آرزومندان و آنان که چشم به دست شما دوخته‌اند، بازدید کنید. و در خوردنی‌ها و آنچه در دست و در توان دارید با ناتوانان، مساوات و همسانی داشته باشید پاداش یک درهم (هزینه کردن در راه خدا) در روز، برابر صد هزار درهم در روز دیگر است و باز هم افزودن بر پاداش از سوی خدای برین و والا (مورد انتظار) است و روزه در این روز از چیزهایی استی خداوند برین، بدان دعوت کرده است و پاداش عظیم در برابر آن نهاده به گونه‌ای که اگر بنده‌ای از بندگانش، از آغاز دنیا تا فرجام آن، روزها را به روزه‌داری و شب‌ها را به نیایش سپری کند، همسان کسی که در روز عید غدیر مخلصانه روزه گرفته است، نمی‌شود و بدان حد نمی‌رسد.

و از او روایت شده که با دست خود، نخل‌های یهودیان مدینه را آبیاری می‌کرد؛ به حدّی که دست‌هایش آبله می‌افتاد. آنگاه اجرتش را انفاق می‌کرد و خود، از گرسنگی، سنگ بر شکم می‌بست.

دشمن سرسخت و خونخوار او معاویه که در عیب‌تراشی و نقض‌گویی او کوشش‌ها نمود، در جواب «محصن بن ابو محصن» که به معاویه گفته بود، از نزد بخیل‌تریم مردم می‌آیم [و منظورش علی (ع) بود]، گفت: وای بر تو! چگونه او را بخیل‌ترین مردم می‌نامی؟ در حالی که اگر خانه‌ای از طلا و خانه‌ای از کاه داشت، طلایش قبل از کاه تمام می‌شد. او کسی است که خانه را اط اموال خالی می‌کرد و سپس در آن نماز می‌گزارد.