کتاب زیست شناسی تکوینی گیلبرت؛ جلد دوم (فصل شانزدهم، افسانه دودمان زایا)

کتاب زیست شناسی تکوینی گیلبرت؛ جلد دوم (فصل شانزدهم، افسانه دودمان زایا) نوشته اسکات گیلبرت و ترجمه عباس پیریایی و یاسر تهمتنی توسط خانه زیست‌شناسی منتشر شده است. این کتاب یکی از منابع معتبر و جامع در حوزه‌ی زیست‌شناسی تکوینی به شمار می‌آید که به بررسی فرایندهای بنیادین تکوین جانوران با تمرکز ویژه بر فصل شانزدهم می‌پردازد. فصل یادشده به موضوعات کلیدی مانند منشأ سلول‌های زایا، مکانیسم‌های تعیین و مهاجرت این سلول‌ها، تفاوت‌های گونه‌ای در تعیین سلول‌های زایا و نقش آن‌ها در تداوم نسل‌ها پرداخته است. این اثر با بهره‌گیری از شواهد آزمایشگاهی و مطالعات تطبیقی، مفاهیم پیچیده‌ی زیست‌شناسی تکوینی را ارائه می‌کند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب زیست شناسی تکوینی گیلبرت؛ جلد دوم (فصل شانزدهم، افسانه دودمان زایا)

کتاب زیست‌شناسی تکوینی گیلبرت؛ جلد دوم (فصل شانزدهم، افسانه‌ی دودمان زایا) یکی از بنیادی‌ترین مفاهیم زیست‌شناسی تکوینی، یعنی منشأ و سرنوشت سلول‌های زایا را بررسی کرده است. اسکات گیلبرت در این فصل با رویکردی تطبیقی و تحلیلیْ روند شکل‌گیری سلول‌های زایا را در گروه‌های مختلف جانوری ازجمله کرم‌های لوله‌ای، حشرات، دوزیستان، ماهیان و پستانداران بررسی کرده است. ساختار فصل به‌گونه‌ای است که با مروری بر اهمیت سلول‌های زایا در تداوم نسل‌ها آغاز می‌شود و سپس به‌تفصیل به مکانیسم‌های تعیین این سلول‌ها، نقش پلاسم زایا، مهاجرت سلول‌های زایا به غدد جنسی و تفاوت‌های گونه‌ای در این فرایندها می‌پردازد. در ادامه فرضیه‌های مختلف درباره‌ی خاموشی ژنتیکی و پرتوانی سلول‌های زایا مطرح شده و ارتباط آن‌ها با سلول‌های بنیادی جنینی و تومورهای سلول زایا مورد بحث قرار گرفته است. این فصل با ارائه‌ی شواهد تجربی و مطالعات تطبیقی، تصویری جامع از پیچیدگی‌های زیست‌شناسی تکوینی سلول‌های زایا ارائه می‌دهد.

خلاصه کتاب زیست شناسی تکوینی گیلبرت؛ جلد دوم (فصل شانزدهم، افسانه دودمان زایا)

اثر به منشأ و سرنوشت سلول‌های زایا اختصاص یافته است. نویسنده اهمیت این سلول‌ها را در تداوم نسل‌ها و پیوستگی حیات میان موجودات زنده مطرح کرده؛ سپس به تفاوت‌های گونه‌ای در تعیین سلول‌های زایا پرداخته است. در برخی جانوران مانند حشرات و کرم‌های لوله‌ای، سلول‌های زایا از همان مراحل ابتدایی تکوین، به‌طور مشخص از سلول‌های سوماتیک جدا می‌شوند و این جداسازی عمدتاً به‌واسطه‌ی پلاسم زایا و تعیین‌کننده‌های سیتوپلاسمی صورت می‌گیرد. در مقابل، در پستانداران، سلول‌های زایا به‌وسیله‌ی القای سیگنال‌های محیطی و برهم‌کنش با بافت‌های مجاور تعیین می‌شوند و پلاسم زایا نقش مستقیمی ندارد. در ادامه مکانیسم‌های مولکولی و سلولی تعیین سلول‌های زایا در گونه‌های مختلف بررسی شده است. برای مثال در کرم‌های لوله‌ای، رفتار کروموزوم‌ها و نقش سیتوپلاسم نباتی در حفظ اطلاعات ژنتیکی سلول‌های زایا مورد توجه قرار گرفته است. در حشرات به‌ویژه دروزوفیلا نقش پلاسم قطبی و ژن‌های خاصی مانند oskar و vasa در تعیین سلول‌های زایا و توقف رونویسی ژن‌های سوماتیک برجسته شده است. در دوزیستان و ماهیان تجمعات سیتوپلاسمی و مهاجرت سلول‌های زایا به غدد جنسی شرح داده شده است. فرضیه‌ی ژنوم خنثی و اهمیت خاموشی ژنتیکی در سلول‌های زایا هم مطرح شده و تفاوت‌های سلول‌های زایا با سلول‌های بنیادی جنینی و سلول‌های توموری مورد بحث قرار گرفته است. در نهایت ارتباط میان پرتوانی سلول‌های زایا، عوامل رونویسی کلیدی و کاربردهای بالقوه‌ی این سلول‌ها در پزشکی و ترمیم بافت‌ها بررسی شده است.

چرا باید کتاب زیست شناسی تکوینی گیلبرت؛ جلد دوم (فصل شانزدهم، افسانه دودمان زایا) را بخوانیم؟

این فصل با تمرکز بر افسانه‌ی دودمان زایا، فرصتی کم‌نظیر برای آشنایی با یکی از پیچیده‌ترین و جذاب‌ترین مباحث زیست‌شناسی تکوینی فراهم می‌کند. ویژگی شاخص این فصل، رویکرد تطبیقی و تحلیلی آن در بررسی مکانیسم‌های تعیین سلول‌های زایا در گونه‌های مختلف جانوری است. خواننده با مطالعه‌ی این فصل با مفاهیمی کلیدی مانند پلاسم زایا، خاموشی ژنتیکی، پرتوانی سلول‌های زایا و تفاوت‌های گونه‌ای در تعیین این سلول‌ها آشنا می‌شود. ارتباط میان سلول‌های زایا و سلول‌های بنیادی جنینی و کاربردهای آن‌ها در پزشکی نوین از دیگر نکات برجسته‌ی این فصل است. این اثر برای کسانی که به‌دنبال درک عمیق‌تر از فرایندهای تکوینی و زیست‌شناسی سلولی هستند، منبعی سودمند به شمار می‌آید.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به دانشجویان و پژوهشگران زیست‌شناسی، پزشکی، علوم آزمایشگاهی و رشته‌های مرتبط با سلول‌های بنیادی و تکوین توصیه می‌شود. همچنین این اثر به علاقه‌مندان به مباحث ژنتیک، زیست‌شناسی سلولی و مولکولی و کسانی که به‌دنبال درک بهتر فرایندهای تکوین و تولیدمثل در جانوران هستند، پیشنهاد می‌شود.