کتاب عروض و قافیه عربی

کتاب عروض و قافیه عربی (تلفیق عروض خلیل و عروض جدید) نوشته‌ی علی‌اصغر قهرمانی مقبل اثری تخصصی در حوزه‌ی وزن و قافیه‌ی شعر عربی است که نشر نی آن را منتشر کرده است. این کتاب با هدف آموزش مباحث عروض و قافیه عربی به زبان فارسی، به‌ویژه برای دانشجویان و علاقه‌مندان به زبان و ادبیات عربی، تدوین شده است. نویسنده با تکیه‌بر تجربه‌ی طولانی در تدریس این مباحث، تلاش کرده است تا مفاهیم پیچیده‌ی وزن و قافیه را به‌صورت کاربردی و قابل فهم ارائه کند. ساختار کتاب به گونه‌ای طراحی شده که هم برای تدریس دانشگاهی و هم برای مطالعه‌ی خودخوان مناسب باشد و تمرین‌ها و مثال‌های متعددی برای تثبیت مطالب در آن گنجانده شده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب عروض و قافیه عربی

کتاب عروض و قافیه عربی نوشته‌ی علی‌اصغر قهرمانی مقبل اثری جامع درباره‌ی مبانی و ساختار وزن و قافیه در شعر عربی است. این کتاب با رویکرد آموزشی و پژوهشی، به بررسی دقیق اصول علم عروض و قافیه می‌پردازد و تلاش کرده است تا هم به نیازهای دانشجویان رشته‌ی زبان و ادبیات عربی پاسخ دهد و هم علاقه‌مندان به مباحث تاریخی و تطبیقی وزن شعر را مخاطب قرار دهد. ساختار کتاب به دو بخش اصلی تقسیم شده است: بخش اول به علم عروض و بخش دوم به علم قافیه اختصاص دارد. هر بخش شامل فصل‌هایی است که به‌صورت گام‌به‌گام از مبانی اولیه تا مباحث پیشرفته‌تر را پوشش می‌دهد. در بخش عروض، ابتدا مفاهیم پایه مانند هجاها، اسباب و اوتاد، رکن‌های اصلی و دایره‌های عروضی شرح داده شده و سپس به تغییرات رکن‌ها، ضرورت‌های وزنی، روش‌های تشخیص بحر و وزن، و معرفی بحرهای مختلف پرداخته شده است. بخش قافیه نیز با تعریف قافیه، بررسی حروف و حرکات قافیه و عیوب آن، و ارائه‌ی مثال‌های متنوع، به آموزش عملی این علم می‌پردازد. تمرین‌های متعدد، جداول آموزشی و پیوست‌هایی مانند فرهنگ اصطلاحات و نمونه سوالات کنکور، کتاب را به منبعی کاربردی برای آموزش و یادگیری تبدیل کرده است. نویسنده در مقدمه به تفاوت‌های این اثر با نسخه‌های قبلی اشاره کرده و بر روشمندی و جامعیت مطالب تأکید کرده است.

خلاصه کتاب عروض و قافیه عربی

کتاب عروض و قافیه عربی با هدف آموزش گام‌به‌گام علم وزن و قافیه شعر عربی تدوین شده است. در بخش نخست، مبانی علم عروض با توضیح مفاهیمی مانند هجا، واج، اسباب و اوتاد و رکن‌های اصلی آغاز می‌شود. نویسنده ابتدا به اهمیت تقطیع هجایی و نقش آن در تشخیص وزن شعر می‌پردازد و با مثال‌های متعدد، روش‌های تقطیع را آموزش می‌دهد. سپس به معرفی عناصر سازنده‌ی وزن شعر عربی یعنی سبب و وتد و انواع آن‌ها پرداخته است. رکن‌های اصلی و تغییر یافته، دایره‌های عروضی و نحوه‌ی استخراج بحرها از این دایره‌ها، از دیگر مباحث کلیدی این بخش هستند. در ادامه، تغییرات رکن‌ها از منظر عروض خلیل و نیز نظریه‌ی نویسنده درباره‌ی ممیزهای وزنی و جوازهای وزنی شرح داده شده است. فصل‌های بعدی به ضرورت‌های وزنی، روش‌های تشخیص بحر و تعیین وزن، و معرفی بحرهای شانزده‌گانه‌ی عروض خلیل اختصاص یافته است. هر بحر با جداول آموزشی، نکته‌های تکمیلی و تمرین‌های عملی همراه است تا یادگیری را تسهیل کند. همچنین بحرهای خارج از نظام عروض خلیل و ویژگی‌های وزنی شعر نو (تفعیله) نیز به‌صورت اجمالی بررسی شده‌اند. در بخش دوم، علم قافیه با تعریف قافیه از منظر خلیل، بررسی حروف و حرکات قافیه، انواع قافیه و عیوب آن آموزش داده می‌شود. جداول آموزشی، مثال‌های متنوع و تمرین‌های عملی، این بخش را به منبعی مناسب برای یادگیری عملی قافیه تبدیل کرده است. پیوست‌های انتهایی کتاب شامل فرهنگ اصطلاحات دشوار، مجموعه وزن‌های شعر عربی و نمونه سوالات آزمونی است که به غنای آموزشی کتاب افزوده است. در مجموع، کتاب با رویکردی آموزشی و تمرینی، تلاش کرده است تا مفاهیم پیچیده‌ی وزن و قافیه را به‌صورت مرحله‌به‌مرحله و با زبانی روشن ارائه کند.

چرا باید کتاب عروض و قافیه عربی را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی آموزشی و تمرینی، به‌گونه‌ای تدوین شده است که هم برای تدریس دانشگاهی و هم برای مطالعه‌ی خودخوان قابل استفاده باشد. یکی از ویژگی‌های شاخص آن، تلفیق مباحث سنتی عروض خلیل با نظریه‌های جدید و ارائه‌ی جداول و تمرین‌های متنوع برای تثبیت مطالب است. نویسنده با تجربه‌ی طولانی در تدریس، تلاش کرده است تا مفاهیم دشوار را با مثال‌های کاربردی و توضیحات مرحله‌به‌مرحله ساده‌سازی کند. همچنین سطح‌بندی مطالب بر اساس میزان کاربرد و اهمیت، به مخاطب کمک می‌کند تا بدون سردرگمی، مباحث اصلی را فرا بگیرد و در صورت نیاز به سراغ مباحث پیشرفته‌تر برود. وجود پیوست‌های آموزشی و نمونه سوالات آزمونی نیز این کتاب را به منبعی مناسب برای آمادگی در امتحانات و آزمون‌های تخصصی تبدیل کرده است.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به دانشجویان زبان و ادبیات عربی، علاقه‌مندان به وزن و قافیه‌ی شعر عربی، پژوهشگران حوزه‌ی ادبیات تطبیقی و کسانی که قصد دارند به‌صورت خودخوان مباحث عروض و قافیه عربی را بیاموزند پیشنهاد می‌شود. همچنین برای مدرسان و داوطلبان آزمون‌های تخصصی مرتبط با زبان و ادبیات عربی مناسب است.