کتاب الگوسازی رفتار اقتصادی دولت

کتاب الکترونیکی «الگوسازی رفتار اقتصادی دولت» نوشتهٔ بهرام وهابی و با ویراستاری علمی محمد غفاری‌فرد، توسط نشر نور علم منتشر شده است. این اثر به بررسی نقش و رفتار دولت در اقتصاد ملی می‌پردازد و تلاش می‌کند با رویکردی تحلیلی و مدل‌محور، چارچوبی برای ارزیابی عملکرد اقتصادی دولت ارائه دهد. کتاب حاضر به‌ویژه برای دانشجویان و پژوهشگران حوزه اقتصاد و سیاست‌گذاری عمومی مناسب است و به مباحثی چون نظریه‌های اقتصادی دولت، طراحی الگوهای ارزیابی و تحلیل سیاست‌های اقتصادی می‌پردازد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب الگوسازی رفتار اقتصادی دولت

در «الگوسازی رفتار اقتصادی دولت» بهرام وهابی، با تمرکز بر اقتصاد ایران و با تکیه‌بر نظریه‌های اقتصادی کلاسیک، کینزی و نهادگرایی، نقش دولت را در اقتصاد ملی از منظر نظری و تجربی بررسی کرده است. این کتاب در قالب ناداستان دانشگاهی و پژوهشی نگاشته شده و ساختار آن بر پایهٔ تحلیل‌های نظری، مرور مطالعات گذشته و ارائهٔ الگوهای پیشنهادی استوار است. نویسنده ابتدا به مبانی نظری ورود دولت به اقتصاد و دلایل دخالت آن می‌پردازد و سپس با بررسی برنامه‌های توسعه‌ای، به‌ویژه برنامه سوم توسعه ایران، تلاش می‌کند الگوهای نظری را با واقعیات قانونی و اجرایی کشور تطبیق دهد. اثر حاضر با ارائهٔ چارچوب‌های تحلیلی و مدل‌های ریاضی، به دنبال پاسخ به این پرسش است که چگونه می‌توان رفتار اقتصادی دولت را به‌صورت کمی و قابل ارزیابی مدل‌سازی کرد. کتاب از مقدمه‌ای تحلیلی آغاز می‌شود و در ادامه، فصل‌هایی دربارهٔ چارچوب نظری، طراحی توابع هدف و قیود رفتاری، مرور مطالعات داخلی و بین‌المللی، و در نهایت ارائهٔ الگوی پیشنهادی برای ارزیابی عملکرد اقتصادی دولت را در بر می‌گیرد. این ساختار به خواننده امکان می‌دهد تا ضمن آشنایی با مبانی نظری، با روش‌های عملی و مدل‌سازی رفتار دولت نیز آشنا شود.

خلاصه کتاب الگوسازی رفتار اقتصادی دولت

کتاب «الگوسازی رفتار اقتصادی دولت» با بررسی نقش و جایگاه دولت در اقتصاد، از مباحث نظری آغاز می‌کند و به تدریج به سوی ارائهٔ مدل‌های عملی برای ارزیابی عملکرد دولت حرکت می‌کند. نویسنده ابتدا به این موضوع می‌پردازد که در نظریه‌های اقتصادی کلاسیک، دولت نقش محدودی دارد و بازارها با مکانیزم‌های خودکار به تعادل می‌رسند. اما با بروز بحران‌هایی مانند رکود بزرگ ۱۹۲۹ و ظهور مکتب کینزی، ضرورت دخالت دولت در اقتصاد و چگونگی این دخالت مورد توجه قرار می‌گیرد. در ادامه، کتاب به تحلیل نظریه‌های مختلف دربارهٔ نقش دولت می‌پردازد و با استفاده از مدل‌های ریاضی و اقتصادسنجی، تلاش می‌کند رفتار اقتصادی دولت را به‌صورت کمی فرمول‌بندی کند. یکی از محورهای اصلی کتاب، تفکیک اهداف اقتصادی جامعه (مانند رشد، اشتغال، توزیع درآمد و تثبیت قیمت‌ها) از اهداف دولت است و تأکید می‌شود که دولت باید با ابزارهای سیاستی خود، شرایط لازم برای تحقق این اهداف را فراهم کند. در بخش‌های بعدی، نویسنده به مرور مطالعات گذشته در زمینهٔ ارزیابی عملکرد دولت می‌پردازد و روش‌های مختلفی مانند تحلیل هزینه-فایده، برنامه‌ریزی هدف و مدل‌های چندمعیاره را بررسی می‌کند. سپس با تمرکز بر برنامه سوم توسعه ایران، الگویی برای ارزیابی عملکرد دستگاه‌های اجرایی ارائه می‌دهد که در آن توابع هدف و قیود رفتاری هر دستگاه مشخص می‌شود و با استفاده از شاخص‌های کمی، میزان تحقق اهداف اقتصادی سنجیده می‌شود. در نهایت، کتاب با ارائهٔ یک مدل پیشنهادی، نشان می‌دهد که چگونه می‌توان با ترکیب اهداف کلان دولت و ابزارهای سیاستی، عملکرد اقتصادی دولت را به‌صورت نظام‌مند و قابل ارزیابی مدل‌سازی کرد. این مدل‌ها به سیاست‌گذاران کمک می‌کنند تا تصمیمات خود را بر پایهٔ تحلیل‌های کمی و شفاف اتخاذ کنند و نقاط قوت و ضعف عملکرد دولت را شناسایی نمایند.

چرا باید کتاب الگوسازی رفتار اقتصادی دولت را بخوانیم؟

این کتاب برای کسانی که به دنبال درک عمیق‌تری از نقش دولت در اقتصاد و چگونگی ارزیابی عملکرد آن هستند، منبعی تحلیلی و مدل‌محور فراهم می‌کند. «الگوسازی رفتار اقتصادی دولت» با ترکیب نظریه‌های اقتصادی و مدل‌های ریاضی، به خواننده امکان می‌دهد تا با رویکردی ساختاریافته، رفتار دولت را در عرصهٔ اقتصاد ملی تحلیل کند. همچنین، تمرکز بر برنامه‌های توسعه‌ای ایران و ارائهٔ الگوهای قابل اجرا، این اثر را به ابزاری کاربردی برای پژوهشگران، سیاست‌گذاران و دانشجویان اقتصاد تبدیل کرده است. مطالعهٔ این کتاب به فهم بهتر سازوکارهای سیاست‌گذاری اقتصادی و ارزیابی اثربخشی برنامه‌های دولتی کمک می‌کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب به دانشجویان و پژوهشگران اقتصاد، سیاست‌گذاری عمومی و مدیریت دولتی توصیه می‌شود. همچنین برای کارشناسان و مدیران دستگاه‌های اجرایی، برنامه‌ریزان توسعه و علاقه‌مندان به تحلیل سیاست‌های اقتصادی دولت مفید است. کسانی که به دنبال ابزارهای تحلیلی برای ارزیابی عملکرد دولت یا طراحی مدل‌های سیاستی هستند، از محتوای این اثر بهره خواهند برد.

بخشی از کتاب الگوسازی رفتار اقتصادی دولت

«در مباحث اولیه اقتصادی، مسأله انتخاب بهینه توسط افراد و تعادل عمومی توسط مکانیزم بازار انجام می‌گیرد. به عبارت دیگر اگر اجزای اقتصاد را شامل خانوارها و بنگاه‌ها بدانیم، مسأله حداکثرسازی مطلوبیت برای خانوارها و حداکثرسازی سود برای بنگاه‌ها، بر اساس خروجی‌های مکانیزم بازار (که برای هر یک از افراد به‌عنوان «داده شده» تلقی می‌شود) صورت گرفته و در واقع نقش افراد، تعدیل بر اساس خروجی‌های مذکور می‌باشد. در این زمینه چارچوب‌های تحلیلی مختلفی جهت نشان دادن نقش بازار در فرایند تعدیل و همگرایی افراد، خانوارها و بنگاه‌ها ارائه شده است که از آن جمله می‌توان به چارچوب تحلیلی اجورث و چارچوب تعادل عمومی والراس اشاره کرد. در چارچوب تحلیلی اجورث تعدیل رفتار واحدها بر اساس قیمت‌های نسبی منجر به ایجاد تعادل در بازار و در نهایت، رسیدن به بهینه پرتو می‌شود که در آن «هیچ فردی نمی‌تواند وضعیت خود را بدون بدتر شدن وضعیت دیگری بهبود بخشد». اتکینسون و استیگلیتز از این دیدگاه، هیچ گونه دخالتی در اقتصاد (که شامل دخالت دولت و ورود دولت به‌عنوان عامل موثر در روابط اقتصادی می‌باشد) توجیه‌پذیر نبوده و هرگونه دخالت منجر به خروج از وضعیت بهینه پرتو می‌شود. به عبارت دیگر در این شرایط بر اساس قضایای رفاه؛ «هر رقابت کامل منجر به بهینه پرتو می‌شود» و «هر بهینه پرتو از یک وضعیت رقابت کامل حاصل می‌شود.» چارچوب تحلیلی والراس نیز با توجه به کامل بودن بازارها و با استفاده از فرایند تعدیل پیوسته (کورمال رفتن)، الزاماً منجر به وضعیت تعادل عمومی در کلیه بازارها خواهد شد. به عبارت دیگر در مباحث اولیه اقتصادی، به شرط وجود فضای رقابت کامل در بازارها (و بر اساس نظریه رفتار عقلایی واحدهای اقتصادی)، می‌توان با تکیه بر دست نامرئی (که به معنای تعدیل خودکار بازار بدون ورود دولت است) به وضعیت تعادل دست یافت.»