کتاب ایران از دست رفته

کتاب الکترونیکی «ایران از دست رفته» نوشتهٔ «امید شعبانی» و «عبدالله کاظمی» اثری پژوهشی در حوزهٔ تاریخ معاصر ایران است که نشر متخصصان آن را منتشر کرده است. این کتاب با تمرکز بر دورهٔ قاجار، به بررسی قراردادها و امتیازهای تحمیلی به ایران، زمینه‌های تاریخی و پیامدهای آن‌ها می‌پردازد. ویراستاری علمی کتاب را سحر قربانی بر عهده داشته است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب ایران از دست رفته

«ایران از دست رفته» اثری ناداستان و پژوهشی است که با رویکردی تحلیلی به بررسی یکی از حساس‌ترین دوره‌های تاریخ ایران، یعنی عصر قاجار، می‌پردازد. نویسندگان در این کتاب، ابتدا تصویری کلی از سلسله‌های حاکم بر ایران و شاهان قاجار ارائه داده‌اند تا خواننده بتواند جایگاه تاریخی این دوره را بهتر درک کند. سپس با تمرکز بر مهم‌ترین قراردادها و امتیازهای دوران قاجار، مانند گلستان، ترکمانچای، رویتر، دارسی و غیره، روند از دست رفتن بخش‌هایی از خاک ایران و نفوذ قدرت‌های خارجی را واکاوی کرده‌اند. ساختار کتاب به گونه‌ای است که ابتدا زمینه‌های داخلی و خارجی ضعف حکومت قاجار را شرح می‌دهد و سپس به تحلیل پیامدهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این قراردادها می‌پردازد. در بخش‌هایی از کتاب، مقایسه‌هایی با وضعیت سایر کشورهای آسیایی در مواجهه با استعمار غربی صورت گرفته و در پایان، درس‌هایی برای دوران معاصر ایران مطرح شده است. این کتاب برای علاقه‌مندان به تاریخ ایران، پژوهشگران و دانشجویان رشته‌های تاریخ و علوم سیاسی، منبعی قابل توجه به‌شمار می‌آید.

خلاصه کتاب ایران از دست رفته

کتاب «ایران از دست رفته» با نگاهی موشکافانه به دورهٔ قاجار، روند تضعیف حاکمیت ملی ایران و از دست رفتن بخش‌هایی از سرزمین را در بستر قراردادهای تحمیلی و امتیازهای استعماری بررسی می‌کند. نویسندگان ابتدا با مرور سلسله‌های تاریخی ایران و معرفی شاهان قاجار، زمینهٔ تاریخی را ترسیم کرده‌اند. سپس به سراغ مهم‌ترین وقایع این دوره رفته‌اند: جنگ‌های ایران و روسیه که منجر به امضای قراردادهای گلستان و ترکمانچای شد و بخش‌های بزرگی از قفقاز را از ایران جدا کرد؛ امتیازهای اقتصادی و تجاری مانند رویتر و دارسی که منابع طبیعی و نفتی ایران را به بیگانگان واگذار کرد؛ و قراردادهایی چون آخال، شیلات شمال، رژی و توافق‌نامه سن‌پترزبورگ که هرکدام بخشی از استقلال و منابع کشور را از میان بردند. در کنار این رخدادها، کتاب به نقش ضعف ساختاری حکومت قاجار، فساد اداری، نارضایتی‌های اجتماعی، و نبود اتحاد ملی اشاره دارد و نشان می‌دهد که چگونه این عوامل داخلی، در کنار فشارهای خارجی، زمینه‌ساز نفوذ و سلطهٔ روسیه و بریتانیا شدند. همچنین، واکنش‌های جامعهٔ ایران به این قراردادها، از جمله نهضت تنباکو و جنبش مشروطه، به‌عنوان نمونه‌هایی از مقاومت ملی بررسی شده است. در بخش‌های پایانی، نویسندگان با مقایسهٔ وضعیت ایران با دیگر کشورهای آسیایی و تحلیل پیامدهای این دوره، بر اهمیت درس‌آموزی از تاریخ برای حفظ استقلال و حاکمیت ملی تأکید کرده‌اند.

چرا باید کتاب ایران از دست رفته را بخوانیم؟

مطالعهٔ این کتاب فرصتی است برای فهم عمیق‌تر یکی از مهم‌ترین و پرچالش‌ترین دوره‌های تاریخ معاصر ایران. «ایران از دست رفته» با بررسی دقیق قراردادها و امتیازهای تحمیلی، نشان می‌دهد که چگونه ضعف داخلی و فشار خارجی می‌تواند سرنوشت یک کشور را تغییر دهد. این کتاب نه‌تنها به روایت رخدادهای تاریخی بسنده نکرده، بلکه پیامدهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آن‌ها را نیز تحلیل کرده است. آشنایی با این دوره، به‌ویژه برای کسانی که دغدغهٔ شناخت ریشه‌های مشکلات امروز ایران را دارند، اهمیت ویژه‌ای دارد. همچنین، کتاب با ارائهٔ درس‌هایی برای دوران معاصر، مخاطب را به تأمل دربارهٔ اهمیت اتحاد ملی، استقلال اقتصادی و شفافیت در سیاست خارجی دعوت می‌کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای علاقه‌مندان به تاریخ ایران، دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های تاریخ، علوم سیاسی و روابط بین‌الملل مناسب است. همچنین، کسانی که به دنبال درک ریشه‌های نفوذ قدرت‌های خارجی در ایران و پیامدهای آن هستند، می‌توانند از این اثر بهره ببرند. مطالعهٔ این کتاب به افرادی که دغدغهٔ استقلال ملی و شناخت فرازونشیب‌های تاریخی ایران را دارند، توصیه می‌شود.

بخشی از کتاب ایران از دست رفته

«در اواخر قرن دوازدهم شمسی | هجدهم میلادی، ایران دچار آشفتگی‌های سیاسی و اجتماعی گسترده‌ای بود. سلسله‌های افشاریه و زندیه ظهور و سقوط کردند و کشور گرفتار جنگ‌ها و نزاع‌های داخلی بود. در این میان، قبایل قاجار، که ریشه در ترکمانان داشتند، به رهبری آقامحمدخان قاجار به‌تدریج نیرومند شدند و توانستند قدرت را در ایران آن زمان به دست بگیرند. آقامحمدخان در سال ۱۱۲۱ ش. / ۱۷۴۲ م. در خانواده‌ای از طایفه قاجار به دنیا آمد. او در کودکی به‌عنوان گروگان در دربار زندیه حضور داشت و اخته شد. این واقعه تأثیر عمیقی بر شخصیت و آیندهٔ او گذاشت. باوجوداین، او مردی بااراده و سیاستمدار بود که توانست بر مشکلات شخصی خود چیره شود و حکومتی را پی‌ریزی کند که تأثیر بسیار عمیقی بر آیندهٔ ایران داشت. آقامحمدخان در سال ۱۱۶۴ ش./ ۱۷۸۵ م. وارد تهران شد و این شهر را به‌عنوان پایتخت خود انتخاب کرد. انتخاب تهران به‌عنوان پایتخت نقطه‌عطفی در تاریخ ایران بود. تهران به‌دلیل موقعیت استراتژیک و نزدیکی به ایل قاجار انتخاب شد. سر جان ملکم، سیاستمدار بریتانیایی، در کتاب خود می‌نویسد: «آقامحمدخان با انتخاب تهران به‌عنوان پایتخت، هوشمندی سیاسی خود را نشان داد» (ملکم. ۳ج ۲ ص ۲۱۷).