کتاب مبانی تفکر سیستمی

کتاب «مبانی تفکر سیستمی: از نظریه تا کاربرد» اثری از مهدی رضوی و عبداله سعیدی است که نشر رشد فرهنگ آن را منتشر کرده است. این کتاب به بررسی اصول و مبانی تفکر سیستمی و کاربردهای آن در حوزه‌های مختلف، به‌ویژه مهندسی سیستم‌ها، می‌پردازد و مفاهیم کلیدی همچون سیستم، پیچیدگی، مدل‌سازی ساختاری و برنامه‌ریزی سیستمی را با رویکردی میان‌رشته‌ای و تحلیلی شرح می‌دهد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب مبانی تفکر سیستمی

«مبانی تفکر سیستمی: از نظریه تا کاربرد» نوشتهٔ مهدی رضوی و عبداله سعیدی، اثری در حوزهٔ ناداستان و دانشگاهی است که به‌صورت تحلیلی و آموزشی تدوین شده است. این کتاب در پنج فصل، مفاهیم پایه‌ای سیستم‌ها، طراحی و مدل‌سازی ساختاری، برنامه‌ریزی سیستمی، آشنایی با نرم‌افزارهای مرتبط و نمونه‌هایی از کاربرد نگرش سیستمی را پوشش می‌دهد. ساختار کتاب به‌گونه‌ای است که ابتدا با تاریخچه و تعاریف بنیادی سیستم‌ها آغاز می‌شود و سپس به روش‌های مدل‌سازی و تحلیل سیستم‌های پیچیده می‌پردازد. در ادامه، برنامه‌ریزی سیستمی و تدوین نقشه راه برای سیستم‌های بزرگ و پیچیده مورد بررسی قرار می‌گیرد و در فصل‌های پایانی، مثال‌های کاربردی و آموزش نرم‌افزارهای تخصصی ارائه شده است. نویسندگان با بهره‌گیری از منابع علمی و تجربیات تخصصی خود، تلاش کرده‌اند تا تصویری جامع از رویکرد سیستمی و اهمیت آن در حل مسائل پیچیده ارائه دهند. این کتاب برای دانشجویان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به حوزه‌های مهندسی، اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی قابل استفاده است و به‌عنوان منبعی برای درک بهتر مفاهیم سیستمی و کاربرد آن‌ها در مسائل واقعی مطرح شده است.

خلاصه کتاب مبانی تفکر سیستمی

کتاب «مبانی تفکر سیستمی: از نظریه تا کاربرد» به بررسی بنیادهای نظری و عملی تفکر سیستمی می‌پردازد و تلاش می‌کند تا مخاطب را با رویکرد کل‌نگر و میان‌رشته‌ای این حوزه آشنا کند. در ابتدای کتاب، مفاهیم اولیه سیستم‌ها، تاریخچهٔ پیدایش آن‌ها و تفاوت دیدگاه‌های اتمیستی، مکانیستی و کل‌نگرانه شرح داده شده است. نویسندگان تأکید دارند که سیستم‌ها مجموعه‌ای از اجزای به‌هم‌پیوسته‌اند که شناخت هر جزء تنها در تعامل با کل سیستم معنا پیدا می‌کند. در ادامه، انواع ارتباطات میان اجزای سیستم، مفاهیم پیچیدگی، سلسله‌مراتب و ویژگی‌های سیستم‌های باز و بسته بررسی شده است. کتاب به نقش مهندسی سیستم‌ها در طراحی، برنامه‌ریزی و مدیریت سیستم‌های بزرگ و پیچیده می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه می‌توان با استفاده از مدل‌سازی ساختاری و ابزارهای ریاضی، ساختار و رفتار سیستم‌ها را تحلیل کرد. در بخش‌های بعدی، روش مدل‌سازی تشریحی ساختاری (ISM) معرفی شده و کاربرد آن در تحلیل و طراحی سیستم‌های اقتصادی و اجتماعی توضیح داده می‌شود. همچنین، برنامه‌ریزی سیستمی و تدوین نقشه راه برای سیستم‌های بزرگ با استفاده از ماتریس‌های مختلف و مشارکت گروه‌های ذی‌نفع مورد بحث قرار گرفته است. در فصل‌های پایانی، آموزش کار با نرم‌افزارهای تخصصی و ارائه نمونه‌های واقعی از کاربرد نگرش سیستمی در مسائل اقتصادی، بانکی و اجتماعی، به خواننده کمک می‌کند تا پیوند میان نظریه و عمل را بهتر درک کند. پیام اصلی کتاب این است که تفکر سیستمی ابزاری کارآمد برای فهم و مدیریت مسائل پیچیده در دنیای امروز است و می‌تواند در حوزه‌های مختلف علمی و عملی به‌کار گرفته شود.

چرا باید کتاب مبانی تفکر سیستمی را بخوانیم؟

این کتاب با تمرکز بر رویکرد سیستمی و مدل‌سازی ساختاری، به مخاطب امکان می‌دهد تا مسائل پیچیده را از زاویه‌ای کل‌نگر و تحلیلی بررسی کند. آشنایی با مفاهیم بنیادین سیستم‌ها، انواع ارتباطات، پیچیدگی و مهندسی سیستم‌ها، به‌ویژه برای کسانی که با پروژه‌های بزرگ و چندبعدی سروکار دارند، ارزشمند است. همچنین، ارائهٔ مثال‌های کاربردی و آموزش نرم‌افزارهای تخصصی، پیوند میان نظریه و عمل را برقرار می‌کند و به خواننده کمک می‌کند تا ابزارهای لازم برای تحلیل و طراحی سیستم‌های پیچیده را به‌دست آورد. این کتاب نه‌تنها برای دانشجویان و پژوهشگران، بلکه برای مدیران و کارشناسانی که به‌دنبال راه‌حل‌های جامع برای مسائل سازمانی و اجتماعی هستند، مفید است.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های مهندسی، مدیریت، اقتصاد، علوم اجتماعی و علاقه‌مندان به تحلیل سیستم‌ها و مسائل پیچیده توصیه می‌شود. همچنین، مدیران پروژه، برنامه‌ریزان و کارشناسانی که با طراحی و مدیریت سیستم‌های بزرگ و چندلایه سروکار دارند، می‌توانند از مطالب این کتاب بهره‌مند شوند.

بخشی از کتاب مبانی تفکر سیستمی

«در دنیای کنونی عباراتی مانند «سیستم خراب است»، «سیستم ایراد دارد»، «سیستم کامپیوتر»، «سیستم پیچیده شده است» ... زیاد شنیده می‌شود. وجه اشتراک تمامی این عبارات واژهٔ سیستم است و نکتهٔ قابل‌توجه عدم آشنایی بسیاری افراد از ماهیت این واژه است، درحالی‌که واژهٔ "سیستم" در میان علوم مختلف به‌کار برده می‌شود. به‌عنوان‌مثال در علوم اجتماعی شنیده‌ایم: سیستم انسانی، در علم مدیریت: سیستم مدیریت منابع، در علوم رایانه: سیستم رایانه، در علم برق: سیستم انتقال برق، در علم زیست‌شناسی: سیستم گردش خون و ... سیستم به‌عنوان نمودی از ارتباط منطقی مجموعه‌ای از عناصر که در راستای یک هدف معین عمل می‌کنند، مطرح است. از سوی دیگر افزایش تعداد اجزاء یک سیستم منجر به پیچیدگی آن می‌گردد. به‌عبارت‌دیگر هرچه عناصر سیستم بیشتر باشند، پیچیدگی آن بیشتر می‌گردد. به‌عنوان‌مثال پیچیدگی سیستم گرمایش خانه به‌اندازهٔ پیچیدگی سیستم خون‌رسانی بدن انسان نیست، زیرا از عناصر کمتری و ارتباطات ساده‌تری تشکیل شده است. با ذکر این مقدمه اینک به تاریخچهٔ سیستم می‌پردازیم.»