کتاب مطبوعات ایران در دوره قاجار

کتاب الکترونیکی «مطبوعات ایران در دوره قاجار: ظهور و افول» نوشتهٔ حمیدرضا اسکندری و با ویراستاری علمی ریحانه داودی، توسط نشر متخصصان منتشر شده است. این اثر به بررسی سیر تاریخی مطبوعات و روزنامه‌نگاری در ایران عصر قاجار می‌پردازد و نقش رسانه‌های مکتوب را در تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن دوره واکاوی می‌کند. کتاب حاضر با تکیه‌بر منابع مستند و تحلیل‌های تاریخی، مخاطبان علاقه‌مند به تاریخ مطبوعات و تحولات اجتماعی ایران را هدف قرار داده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب مطبوعات ایران در دوره قاجار

«مطبوعات ایران در دوره قاجار» اثری پژوهشی و ناداستان است که به بررسی روند شکل‌گیری، رشد و افول مطبوعات در ایران عصر قاجار می‌پردازد. این کتاب با ساختاری منظم، ابتدا به معرفی نخستین روزنامه‌ها و روزنامه‌نگاران ایرانی می‌پردازد و سپس نقش مطبوعات را در تحولات سیاسی و اجتماعی، به‌ویژه در جریان انقلاب مشروطه و پس از آن، تحلیل می‌کند. نویسنده با استفاده از اسناد تاریخی، روایت‌هایی از تأسیس روزنامه‌هایی مانند «کاغذ اخبار» و «وقایع اتفاقیه» ارائه داده و به تأثیر این رسانه‌ها بر آگاهی عمومی و شکل‌گیری جریان‌های فکری نوین اشاره کرده است. کتاب همچنین به محدودیت‌ها و سانسورهای اعمال‌شده بر مطبوعات، نقش روزنامه‌های فارسی‌زبان خارج از ایران و معرفی چهره‌های برجسته روزنامه‌نگاری آن دوره می‌پردازد. در پایان، تحلیل محتوای نشریات قاجاری و بررسی موضوعات مطرح‌شده در آن‌ها، تصویری جامع از جایگاه مطبوعات در جامعهٔ ایران آن زمان ارائه می‌دهد.

خلاصه کتاب مطبوعات ایران در دوره قاجار

کتاب «مطبوعات ایران در دوره قاجار» با مروری بر آغاز روزنامه‌نگاری در ایران، از تلاش‌های «میرزا صالح شیرازی» برای انتشار نخستین روزنامه با نام «کاغذ اخبار» آغاز می‌شود. نویسنده نشان داده است که چگونه ورود چاپخانه و انتشار این نشریه، نقطه عطفی در ارتباط دولت و ملت و انتقال اخبار و ایده‌های نوین به جامعه ایرانی شد. در ادامه، کتاب به تأسیس روزنامه‌هایی مانند «وقایع اتفاقیه» به همت امیرکبیر می‌پردازد و نقش این نشریات را در اطلاع‌رسانی و تربیت عمومی بررسی می‌کند. نویسنده تأکید کرده است که مطبوعات در ابتدا عمدتاً دولتی بودند و با گذر زمان و به‌ویژه پس از انقلاب مشروطه، به ابزاری برای نقد دولت و بیان خواسته‌های مردم تبدیل شدند. کتاب به فرازونشیب‌های آزادی مطبوعات، از لغو سانسور تا افراط و تندروی برخی نشریات پس از مشروطه، پرداخته است. همچنین، تأثیر کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ و محدودیت‌های شدید بر مطبوعات و تعطیلی بسیاری از نشریات را بررسی کرده است. در بخش‌هایی از کتاب، به نقش روزنامه‌های فارسی‌زبان خارج از ایران و تأثیر آن‌ها بر افکار عمومی و تحولات داخلی اشاره شده است. معرفی روزنامه‌نگاران برجسته و تحلیل محتوای نشریات قاجاری، بخش دیگری از کتاب را تشکیل می‌دهد. نویسنده با بررسی این تحولات، نشان داده است که مطبوعات چگونه به ابزاری برای بیان اندیشه‌ها، نقد قدرت و گسترش آگاهی اجتماعی در ایران عصر قاجار تبدیل شدند.

چرا باید کتاب مطبوعات ایران در دوره قاجار را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی مستند و تحلیلی، سیر تاریخی مطبوعات ایران را از آغاز تا افول در دوره قاجار به تصویر کشیده است. مطالعهٔ آن برای کسانی که به دنبال درک عمیق‌تری از نقش رسانه‌ها در تحولات سیاسی و اجتماعی ایران هستند، فرصتی فراهم می‌کند تا با زمینه‌های شکل‌گیری روزنامه‌نگاری، چالش‌های آزادی بیان، و تأثیر مطبوعات بر جریان‌های فکری و اجتماعی آشنا شوند. همچنین، کتاب با معرفی چهره‌های مهم و نشریات تأثیرگذار، امکان شناخت بهتر فضای فکری و فرهنگی آن دوران را فراهم می‌آورد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب به پژوهشگران تاریخ، دانشجویان رشته‌های علوم ارتباطات، روزنامه‌نگاری و تاریخ، علاقه‌مندان به تاریخ معاصر ایران و کسانی که دغدغهٔ شناخت نقش رسانه‌ها در تحولات اجتماعی و سیاسی را دارند، پیشنهاد می‌شود. همچنین برای کسانی که به دنبال تحلیل روند آزادی بیان و سانسور در ایران هستند، این اثر مفید خواهد بود.

بخشی از کتاب مطبوعات ایران در دوره قاجار

«روزنامه‌نگاری در ایران حدود سال ۱۲۱۵ در حالی با تلاش میرزا صالح شیرازی آغاز شد که شش دهه از تاریخ روزنامه‌نگاری به زبان فارسی گذشته و حدود سی عنوان نشریه فارسی‌زبان در دنیا منتشر شده بود. «کاغذ اخبار» به کوشش «میرزا صالح شیرازی» منتشر شد. او پس از چهار سال تحصیل در انگلستان در سال ۱۲۳۴ قمری (۱۸۱۹ میلادی) به ایران بازگشت و دو کار مهم انجام داد: نخست، با خود یک چاپخانه دستی به ایران وارد کرد و دوم، نخستین روزنامه در ایران را با نام «کاغذ اخبار» منتشر نمود. اکنون دو شماره از روزنامه «کاغذ اخبار» به‌عنوان نخستین روزنامه‌ای که در ایران به چاپ رسید در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود. میرزا صالح شیرازی یکی از پنج دانشجوی ایرانی بود که با حمایت عباس میرزا، نایب‌السلطنه فتحعلی شاه قاجار، با هدف فراگیری علوم مدرن به انگلستان رفت و به مدت چهار سال در آنجا اقامت داشت. او در طی این مدت یادداشت‌های روزانه را از آنچه در دوران تحصیلش مشاهده می‌کرد، به رشته تحریر درمی‌آورد که درنهایت از آن‌ها با عنوان «سفرنامه میرزا صالح» یاد می‌کنند.»