کتاب تطبیق تاریخی پادشاهان شاهنامه از کیومرث تا دارا

کتاب تطبیق تاریخی پادشاهان شاهنامه از کیومرث تا دارا نوشتهٔ سیدمحمداحسان قدمگاهی توسط نشر سنجاق به‌صورت الکترونیک منتشر شده است. این کتاب اثری پژوهشی است که به بررسی و تطبیق شخصیت‌های پادشاهان شاهنامه با چهره‌های تاریخی از آغاز اسطوره‌ای شاهنامه تا پایان دوره هخامنشی می‌پردازد. نویسنده با رویکردی تحلیلی، تلاش کرده است تا با استناد به منابع تاریخی و متون کهن، ارتباط میان اسطوره‌ها و تاریخ ایران را روشن کند. نسخه‌ٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب تطبیق تاریخی پادشاهان شاهنامه از کیومرث تا دارا

کتاب تطبیق تاریخی پادشاهان شاهنامه از کیومرث تا دارا اثری پژوهشی و تاریخی است که به بررسی ریشه‌های تاریخی شخصیت‌های شاهنامه می‌پردازد. سیدمحمداحسان قدمگاهی در این کتاب، با تکیه‌بر منابع مختلف تاریخی، اسطوره‌ای و ادبی، تلاش کرده است تا چهره‌های پادشاهان شاهنامه را با شخصیت‌های واقعی تاریخ ایران و جهان تطبیق دهد. 

ساختار کتاب تطبیق تاریخی پادشاهان شاهنامه از کیومرث تا دارا به‌گونه‌ای است که از نخستین پادشاهان اسطوره‌ای شاهنامه آغاز می‌شود و تا پایان دورهٔ هخامنشی و ظهور اسکندر ادامه می‌یابد. نویسنده در این مسیر، به تحلیل روایت‌های شاهنامه، منابع اسلامی، متون پهلوی و یافته‌های باستان‌شناسی پرداخته و سعی کرده است نقاط تلاقی و تفاوت‌های روایت‌های اسطوره‌ای و تاریخی را نشان دهد. این کتاب تصویری کلی از روند تحولات پادشاهی در ایران باستان ارائه می‌دهد و جایگاه شاهنامه را در بازتاب تاریخ و اسطوره‌های ایرانی بررسی می‌کند.

خلاصه کتاب تطبیق تاریخی پادشاهان شاهنامه از کیومرث تا دارا

کتاب تطبیق تاریخی پادشاهان شاهنامه از کیومرث تا دارا به دنبال رمزگشایی از هویت تاریخی پادشاهان شاهنامه است و تلاش می‌کند تا با استناد به منابع گوناگون، شخصیت‌های اسطوره‌ای و حماسی شاهنامه را با چهره‌های تاریخی تطبیق دهد. نویسنده با بررسی دقیق روایت‌های شاهنامه و مقایسهٔ آن‌ها با متون تاریخی و یافته‌های باستان‌شناسی، به این نتیجه رسیده است که بسیاری از پادشاهان شاهنامه، بازتابی از شخصیت‌های واقعی تاریخ ایران و حتی پیامبران و پادشاهان ملل دیگر هستند. 

در کتاب تطبیق تاریخی پادشاهان شاهنامه از کیومرث تا دارا ، کیومرث به عنوان نخستین پادشاه شاهنامه، معادل حضرت آدم معرفی شده و سیامک و خزروان به ترتیب با هابیل و قابیل تطبیق یافته‌اند. هوشنگ، پسر سیامک، با حضرت شیث و طهمورث با حضرت ادریس مقایسه شده‌اند. نویسنده معتقد است که این بخش از شاهنامه، بازتابی از تاریخ اولیه بشر و روایت‌های دینی است. با ورود به دورهٔ جمشید، کتاب به بررسی پیوند میان اسطوره و تاریخ می‌پردازد و جمشید را پلی میان دوران پیامبران و حکومت مادها می‌داند. در این بخش، جمشید با هوخشتره، پادشاه مادها، و همچنین با شخصیت‌هایی چون نوح و سلیمان ارتباط داده شده است. ضحاک نیز با آستیاگ، آخرین پادشاه ماد، تطبیق یافته و فریدون به عنوان کوروش هخامنشی، بنیان‌گذار سلسله هخامنشیان، معرفی شده است. در ادامه، نویسنده به بررسی شخصیت‌های دیگر شاهنامه مانند منوچهر، ایرج، کی‌قباد، کی‌کاووس و کی‌خسرو می‌پردازد و آن‌ها را با پادشاهان تاریخی چون کمبوجیه، بردیا، دیاکو، داریوش و خشایارشا تطبیق می‌دهد. همچنین به نقش پادشاهان ماد، هخامنشی و اشکانی در روایت‌های شاهنامه اشاره شده و تلاش شده است تا حذف یا ادغام تاریخ اشکانیان در داستان‌های شاهنامه توضیح داده شود. 

کتاب تطبیق تاریخی پادشاهان شاهنامه از کیومرث تا دارا در نهایت به دارا یا داریوش سوم، آخرین پادشاه هخامنشی، می‌رسد و نشان می‌دهد که چگونه روایت‌های شاهنامه، تاریخ ایران را از اسطوره تا واقعیت دنبال می‌کنند. نویسنده با تحلیل تطبیقی، سعی کرده است تا نقاط اشتراک و تفاوت روایت‌های شاهنامه و تاریخ واقعی را برجسته کند و به پرسش‌های مربوط به هویت تاریخی شخصیت‌های شاهنامه پاسخ دهد.

چرا باید کتاب تطبیق تاریخی پادشاهان شاهنامه از کیومرث تا دارا را بخوانیم؟

این کتاب برای کسانی که به پیوند میان اسطوره و تاریخ علاقه دارند، فرصتی فراهم می‌کند تا روایت‌های شاهنامه را از زاویه‌ای تازه و تحلیلی ببینند. نویسنده با جمع‌آوری و بررسی تطبیقی منابع مختلف، تلاش کرده است تا لایه‌های پنهان تاریخ ایران را در دل اسطوره‌های شاهنامه آشکار کند. مطالعهٔ این اثر می‌تواند به درک بهتر ریشه‌های فرهنگی و تاریخی ایران کمک کند و مخاطب را با دیدگاه‌های متفاوت دربارهٔ شخصیت‌های شاهنامه و جایگاه آن‌ها در تاریخ آشنا سازد. این کتاب به پرسش‌هایی پاسخ می‌دهد که سال‌ها ذهن پژوهشگران و علاقه‌مندان به شاهنامه را به خود مشغول کرده است.

خواندن کتاب تطبیق تاریخی پادشاهان شاهنامه از کیومرث تا دارا را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای پژوهشگران تاریخ ایران، شاهنامه‌پژوهان، دانشجویان رشته‌های تاریخ و ادبیات، و علاقه‌مندان به مطالعات تطبیقی اسطوره و تاریخ مناسب است؛ همچنین کسانی که به دنبال فهم عمیق‌تر از ریشه‌های تاریخی شخصیت‌های شاهنامه هستند یا دغدغهٔ شناخت پیوند میان روایت‌های اسطوره‌ای و واقعی را دارند، می‌توانند از این اثر بهره ببرند.

بخشی از کتاب تطبیق تاریخی پادشاهان شاهنامه از کیومرث تا دارا

«کیومرث اولین پادشاه شاهنامه، همان حضرت آدم (ع) است. پیش از حضرت آدم که در حدود ۱۰ تا ۱۲ هزار سال پیش به زمین هبوط کرد، انسان‌نماهایی بر روی کره زمین زندگی می‌کردند که قدمت برخی از آن‌ها حتی به بیش از یک میلیون سال نیز می‌رسد، در حدود ۱۰۰ هزار سال پیش تا حدود ۱۲ هزار سال پیش آثار بیشتری از آن‌ها یافت شده است. نکته مهم در این نوع انسان‌نماها عدم پیشرفت با وجود گذشت چند ده هزار سال از دورهٔ زندگی هر کدام از آن‌ها بوده است، به‌طوری‌که اگر برای شکار سنگی را تیز و بر چوبی می‌بستند در طول ده‌ها هزار سال پیشرفت خاصی در نوع سلاح‌های آن‌ها برای شکار اتفاق نمی‌افتاد، اما با آمدن آدم ابوالبشر (ع) و شروع دوره زندگی انسان امروزی، در آثار زندگی آن‌ها به سرعت پیشرفت مشاهده می‌گردد، این موضوع حتی در هزاره اول پیدایش آن‌ها کاملا مشهود بوده و به سرعت تمدن‌هایی را شکل نهادند. در اکثر منابع (اوستا، بندهش و دیگر متون پهلوی) کیومرث معادل آدم ابوالبشر (ع) و نخستین انسان تلقی شده است که صحیح به نظر می‌رسد. در روایات بیرونی در آثارالباقیه به نبرد کیومرث و اهریمن و اشاره به پیدایش نخستین زن و مرد و ادامه نسل بشر از کیومرث نیز همین موضوع را تایید می‌کند، روایت شاهنامه بلخی از حضور سه هزار ساله کیومرث در بهشت و هبوط او به زمین سخن رانده است. روایت مقدسی در البدء و التاریخ مانند دیگر روایت‌های موجود در کتب سیرالملوک بیان کرده‌اند که نسل بشر پس از درگیری کیومرث و اهریمن از طریق مشی و میشانه ادامه می‌یابد.»