کتاب تربیت در نهج البلاغه

کتاب الکترونیکی «تربیت در نهج‌البلاغه» نوشتهٔ حیدر اسماعیل‌پور، مهدی محمودی و محمود شرفی اثری پژوهشی در حوزهٔ علوم تربیتی است که نشر دانشگاه پیام نور آن را منتشر کرده است. این کتاب با تمرکز بر آموزه‌های «نهج‌البلاغه»، به بررسی ابعاد مختلف تربیت اخلاقی، دینی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی از منظر امام‌علی علیه‌السلام می‌پردازد و تلاش دارد مفاهیم تربیتی را با نیازهای روز جامعه و تحولات فرهنگی و اجتماعی پیوند بزند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب تربیت در نهج البلاغه

«تربیت در نهج‌البلاغه» اثری دانشگاهی و پژوهشی است که به‌صورت ناداستان و با رویکرد تحلیلی، به واکاوی مفاهیم تربیتی در سخنان و نامه‌های امام‌علی علیه‌السلام می‌پردازد. ساختار کتاب بر پایهٔ فصل‌های موضوعی استوار است و هر فصل به یکی از ابعاد تربیت—از جمله تربیت اخلاقی، اجتماعی، دینی، سیاسی و اقتصادی—اختصاص یافته است. نویسندگان با بهره‌گیری از روش موضوعی و تحلیلی، تلاش کرده‌اند آموزه‌های تربیتی «نهج‌البلاغه» را با نیازهای نسل امروز و تحولات فرهنگی و اجتماعی معاصر تطبیق دهند. کتاب با مقدمه‌ای دربارهٔ اهمیت تربیت در فرهنگ اسلامی آغاز می‌شود و سپس به معرفی «نهج‌البلاغه» و جایگاه آن در اندیشهٔ اسلامی می‌پردازد. در ادامه، مفاهیم کلیدی تربیت، اصول و اهداف آن، و روش‌های تربیتی مورد بحث قرار می‌گیرد. این اثر نه‌تنها به جنبه‌های نظری و فلسفی تربیت توجه دارد، بلکه تلاش می‌کند راهکارهایی برای پیوند میان آموزه‌های دینی و نیازهای عملی جامعهٔ امروز ارائه دهد. قالب کتاب به‌گونه‌ای طراحی شده که هم برای دانشجویان علوم تربیتی و هم علاقه‌مندان به مطالعات دینی و اخلاقی قابل استفاده باشد.

خلاصه کتاب تربیت در نهج البلاغه

کتاب «تربیت در نهج‌البلاغه» با معرفی اجمالی «نهج‌البلاغه» و اهمیت آن به‌عنوان منبعی غنی برای تربیت آغاز می‌شود. نویسندگان ابتدا به نحوهٔ تدوین این اثر، ویژگی‌های محتوایی و روش‌های مطالعهٔ آن می‌پردازند و ابزارهای شناخت در اندیشهٔ امام‌علی علیه‌السلام را بررسی می‌کنند. در ادامه، مفهوم تربیت در اسلام و به‌ویژه در «نهج‌البلاغه» تبیین می‌شود؛ تربیت به‌عنوان فرایندی برای شکوفایی استعدادهای انسانی و رسیدن به کمال مطلوب الهی معرفی شده است. کتاب سپس به ویژگی‌های تربیت از دیدگاه امام‌علی می‌پردازد: هدایتگری، عقل‌گرایی، معنویت‌گرایی و اجتماع‌گرایی از جمله این ویژگی‌ها هستند. اصول تربیت مانند کرامت، تعقل و فروتنی، و اهدافی چون تعلیم حکمت، اشاعهٔ تقوا، ایمان به خدا و پرورش روح عدالت‌خواهی نیز مورد توجه قرار گرفته‌اند. در بخش‌های بعدی، موضوع تربیت در نامه‌های امام‌علی به فرزندش امام حسن و ضرورت رابطهٔ عاطفی در تربیت فرزند بررسی می‌شود. اصول روان‌شناسی نفس، نقش آرامش یاد خدا، توجه به وجدان اخلاقی، پرهیز از حرص و شتاب‌زدگی، و مراحل تربیت‌پذیری انسان از کودکی تا جوانی از دیگر مباحث مهم کتاب است. کتاب همچنین به تربیت اخلاقی، اجتماعی، دینی، سیاسی و اقتصادی در «نهج‌البلاغه» می‌پردازد و برای هرکدام اصول، روش‌ها و اهداف خاصی را برمی‌شمارد. در مجموع، این اثر تلاش دارد تصویری جامع از تربیت اسلامی بر پایهٔ آموزه‌های امام‌علی ارائه دهد و نشان دهد که تربیت در اندیشهٔ اسلامی، فرایندی همه‌جانبه و پیوسته است که ابعاد فردی و اجتماعی انسان را دربرمی‌گیرد.

چرا باید کتاب تربیت در نهج البلاغه را بخوانیم؟

مطالعهٔ این کتاب فرصتی فراهم می‌کند تا مخاطب با نگاه عمیق و تحلیلی به مفاهیم تربیتی در «نهج‌البلاغه» آشنا شود. اثر حاضر با دسته‌بندی موضوعی و بررسی ابعاد مختلف تربیت، امکان فهم بهتر پیوند میان آموزه‌های دینی و نیازهای تربیتی جامعهٔ امروز را فراهم می‌آورد. از ویژگی‌های شاخص کتاب می‌توان به توجه به ابعاد مختلف تربیت—اخلاقی، اجتماعی، دینی، سیاسی و اقتصادی—و ارائهٔ تحلیل‌هایی مبتنی بر متن اصلی «نهج‌البلاغه» اشاره کرد. این کتاب به‌ویژه برای کسانی که به دنبال فهم عمیق‌تر از تربیت اسلامی و کاربرد آن در زندگی معاصر هستند، منبعی قابل اتکا به‌شمار می‌آید.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران علوم تربیتی، علاقه‌مندان به مطالعات اسلامی و اخلاقی، معلمان و مربیان، و هرکسی که دغدغهٔ تربیت دینی و اخلاقی در جامعهٔ امروز را دارد، مناسب است. همچنین برای کسانی که به دنبال راهکارهایی برای پیوند میان آموزه‌های دینی و مسائل تربیتی معاصر هستند، مطالعهٔ این اثر پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب تربیت در نهج البلاغه

«نهج‌البلاغه اثری است که باید با آن زیست و تنفس کرد. روح را با آن همدم ساخت و با آن نبض و قلب را به تپش در آورد. تا معانی آن در عمق جان بنشیند و بتوان دنیاهای آن را وارد شد و سرزمین‌هایش را فتح کرد. هرچند رسیدن به قله رفیع معرفت امام‌علی علیه‌السلام حتی در حوزه نهج‌البلاغه بر کسی میسّر نیست و ضعف ما حکم می‌کند که نمی‌توان تمام دنیاهای زهد و تقوا و عبادت و عرفان و حکمت و فلسفه و پند و موعظه و ملاحم و مغیبات و سیاست و مسئولیت‌های اجتماعی؛ حماسه شجاعت و دیگر زوایای نهج‌البلاغه را وارد شد و این اقیانوس بی‌پایان را شناخت. نهج‌البلاغه ازنظر محتوایی به مسائل گوناگون اعتقادی، اقتصادی، سیاسی، اخلاقی پرداخته است و در قالب خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌ها به پرسش‌ها و مسائل عرصه‌های مذکور پاسخ داده است. نهج‌البلاغه در مسائل اعتقادی به آفرینش جهان و انسان و جانوران، هدفداربودن خلقت انسان، معرفت حق تعالی، وحدت حق تعالی، هدف فرستادن پیامبران، هدف بعثت پیامبر اکرم صلی‌اله علیه و آله، استمرار رسالت با قرآن و عترت و فرجام و رستاخیز پرداخته است. امام‌علی علیه‌السلام در نهج‌البلاغه، به مسائل اقتصادی نیز پرداخته است و مسئولیت انسان را نسبت به سرزمین‌ها و چهارپایان و ارج‌نهادن به‌کار و تلاش انسان و بهره‌مندی از حاصل دسترنج خویش و ضرورت آبادانی سرزمین‌ها و ذخیره‌سازی ثروت و توصیه‌هایی مربوط به بیت‌المال و عدالت اجتماعی و فقرزدایی و رهنمودهای اخلاقی به ثروتمندان و برنامه‌های اقتصادی و وظایف فردی نیازمندان و وظایف دولت و جامعه را بیان کرده است. بخش دیگری از فرمایشات امام‌علی علیه‌السلام به مسائل سیاسی و حکومتی اختصاص دارد. امام علیه‌السلام در این ساحت، به وظایف کارگزاران و استانداران، نویسندگان، ارتش و نیروها و سران نظامی، روش‌های دریافت مالیات و اصول کشورداری پرداخته است. ساحت دیگر نهج‌البلاغه مسائل اخلاقی و تربیتی است که امام‌علی علیه‌السلام برمبنای جهان‌بینی توحیدی آن را استوار ساخته است.»