کتاب برهه ویلسونی

کتاب برهه ویلسونی: تعیین سرنوشت و خاستگاه‌های بین‌المللی ملی‌گرایی ضداستعماری نوشته‌ی ارز مانلا و با ترجمه‌ی محمدرضا فدایی، اثری پژوهشی و تحلیلی درباره‌ی تأثیر اندیشه‌ها و سیاست‌های وودرو ویلسون، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، بر شکل‌گیری و گسترش ملی‌گرایی ضداستعماری در جهان است. این کتاب به بررسی بازه‌ی زمانی کوتاهی پس از پایان جنگ جهانی اول می‌پردازد؛ دوره‌ای که به باور نویسنده، امید به ایجاد نظم جهانی جدید و مبتنی بر حق تعیین سرنوشت ملت‌ها در میان مردم مستعمرات و کشورهای تحت سلطه‌ی امپراتوری‌ها شکل گرفت. مانلا با رویکردی بین‌المللی، نقش وعده‌ها و سخنان ویلسون را در برانگیختن جنبش‌های ملی‌گرایانه در کشورهایی چون مصر، هند، چین و کره تحلیل کرده است. نشر شیرازه کتاب ما آن را منتشر کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب برهه ویلسونی

برهه ویلسونی اثری است که با نگاهی فراتر از روایت‌های رایج اروپامحور، به بررسی تأثیر سیاست‌های جهانی و شعارهای وودرو ویلسون بر جنبش‌های ملی‌گرایانه ضداستعماری در آسیا و آفریقا می‌پردازد. ارز مانلا در این کتاب، دوره‌ی کوتاه پس از جنگ جهانی اول را نقطه‌ی عطفی می‌داند که طی آن، امید به تحقق حق تعیین سرنوشت ملت‌ها در میان مردم مستعمرات اوج گرفت. ساختار کتاب بر پایه‌ی تحلیل واکنش‌ها و تحولات چهار کشور مصر، هند، چین و کره شکل گرفته است؛ کشورهایی که هر یک با پیشینه و شرایط خاص خود، اما با اشتراکاتی در تجربه‌ی استعمار و ظهور نخبگان ملی‌گرا، به استقبال پیام‌های ویلسون رفتند. نویسنده با بررسی اسناد، نامه‌ها و کارزارهای سیاسی آن دوره، نشان داده است که چگونه وعده‌های ویلسون و فضای کنفرانس صلح پاریس، زمینه‌ساز شکل‌گیری جنبش‌های اعتراضی و ملی‌گرایانه شد. کتاب، ضمن پرداختن به ناکامی‌ها و سرخوردگی‌های ناشی از عدم تحقق وعده‌ها، تأکید دارد که ملی‌گرایی ضداستعماری را باید در بستر رویدادهای بین‌المللی و نه صرفاً در مرزهای ملی تحلیل کرد.

خلاصه کتاب برهه ویلسونی

کتاب غیرداستانی است و این بخش به شرح پیام‌ها و ایده‌های اصلی کتاب می‌پردازد. برهه ویلسونی با تمرکز بر سال‌های پایانی جنگ جهانی اول و ماه‌های پس از آن، به بررسی تأثیر شعار حق تعیین سرنوشت ملت‌ها بر جنبش‌های ملی‌گرایانه در جهان استعماری می‌پردازد. مانلا نشان داده است که سخنان وودرو ویلسون، به‌ویژه اصول چهارده‌گانه‌اش، موجی از امید و انتظار را در میان مردم مستعمرات و کشورهای تحت سلطه‌ی امپراتوری‌ها ایجاد کرد. این موج، نه‌تنها در اروپا بلکه در مناطقی چون مصر، هند، چین و کره نیز بازتاب یافت و نخبگان و گروه‌های مختلف اجتماعی را به طرح مطالبات استقلال‌طلبانه واداشت. کتاب با بررسی نمونه‌هایی چون عریضه‌ی سعد زغلول از مصر و هو شی مین از هندوچین به ویلسون، نشان می‌دهد که چگونه ملی‌گرایان ضداستعماری با استناد به سخنان رئیس‌جمهور آمریکا، خواهان حمایت از حق تعیین سرنوشت شدند. اما در عمل، کنفرانس صلح پاریس و جامعه‌ی ملل، انتظارات این گروه‌ها را برآورده نکرد و سرخوردگی ناشی از این ناکامی، به شکل‌گیری جنبش‌های اعتراضی و ملی‌گرایانه در بهار ۱۹۱۹ انجامید. مانلا تأکید کرده است که ملی‌گرایی ضداستعماری را نمی‌توان صرفاً پدیده‌ای داخلی دانست؛ بلکه باید آن را در بستر تحولات بین‌المللی، ظهور قدرت‌های جدید و شکل‌گیری نهادهای جهانی تحلیل کرد. کتاب، با بررسی روندهای تاریخی و اجتماعی، نشان داده است که چگونه امید به نظم جدید جهانی و سپس یأس از تحقق آن، به یکی از عوامل اصلی برآمدن جنبش‌های ضداستعماری در قرن بیستم تبدیل شد.

چرا باید کتاب برهه ویلسونی را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی نو به تاریخ ملی‌گرایی ضداستعماری، تصویری متفاوت از نقش سیاست‌های جهانی و شعارهای رهبران غربی در شکل‌گیری جنبش‌های استقلال‌طلبانه ارائه داده است. برهه ویلسونی نه‌تنها به روایت رویدادهای سیاسی و دیپلماتیک می‌پردازد، بلکه با تحلیل اسناد و واکنش‌های اجتماعی، نشان می‌دهد چگونه امید و سرخوردگی ناشی از وعده‌های قدرت‌های بزرگ، بر سرنوشت ملت‌های تحت سلطه تأثیر گذاشت. مطالعه‌ی این اثر به درک بهتر پیوند میان سیاست‌های بین‌المللی و تحولات داخلی کشورهای مستعمره کمک می‌کند و نگاه خواننده را از روایت‌های صرفاً ملی به چشم‌اندازی جهانی‌تر گسترش می‌دهد. همچنین، کتاب با تمرکز بر تجربه‌ی چهار کشور مختلف، امکان مقایسه و فهم عمیق‌تر از روندهای مشترک و تفاوت‌های تاریخی را فراهم آورده است.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به علاقه‌مندان تاریخ معاصر، پژوهشگران روابط بین‌الملل، دانشجویان علوم سیاسی و کسانی که دغدغه‌ی فهم ریشه‌های ملی‌گرایی و استعمارزدایی دارند پیشنهاد می‌شود. همچنین برای کسانی که به دنبال تحلیل‌های بین‌المللی درباره‌ی جنبش‌های استقلال‌طلبانه و تأثیر سیاست‌های جهانی بر تحولات داخلی کشورها هستند، مناسب است.