کتاب مهر جانان (دفتر اول)

کتاب الکترونیکی «مهر جانان؛ سه رساله در حقایق و نهایات» نوشتهٔ سید یدالله یزدان‌پناه و به کوشش سید محمدحسین سعیدی حسینی تدوین شده است. نشر آل احمد آن را منتشر کرده است. این اثر مجموعه‌ای از سه رسالهٔ عرفانی است که به بررسی دقیق برخی از بنیادی‌ترین مسائل عرفان اسلامی می‌پردازد. موضوعات اصلی کتاب حول شناخت عرفان، مسئلهٔ فنا و آداب طریقت می‌چرخد و با رویکردی تحلیلی و انتقادی، به تبیین مفاهیم عمیق عرفانی می‌پردازد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب مهر جانان (دفتر اول)

«مهر جانان؛ سه رساله در حقایق و نهایات» اثری در حوزهٔ عرفان نظری و عملی است که در قالب ناداستان و با ساختاری پژوهشی تدوین شده است. این کتاب سه رسالهٔ مستقل را در بر می‌گیرد که هر یک به یکی از مسائل کلیدی عرفان اسلامی می‌پردازند: عینیت حق و خلق، حقیقت فنای ذاتی و روش وصول به تجلی ذاتی. نویسنده، سید یدالله یزدان‌پناه، از اساتید برجستهٔ عرفان اسلامی است و در این اثر تلاش کرده است تا با زبانی دقیق و تحلیلی، مفاهیم پیچیدهٔ عرفانی را برای مخاطبان علاقه‌مند به این حوزه روشن کند. کتاب با مقدمه‌ای از نویسنده و تدوین‌گر آغاز می‌شود و سپس هر رساله به‌صورت جداگانه به موضوع خود می‌پردازد. ساختار کتاب به گونه‌ای است که ابتدا مبانی نظری هر مسئله را شرح می‌دهد و سپس به تحلیل فلسفی و عرفانی آن می‌پردازد. این اثر نه‌تنها برای پژوهشگران و دانشجویان عرفان اسلامی، بلکه برای علاقه‌مندان به مباحث فلسفی و معنوی نیز قابل استفاده است.

خلاصه کتاب مهر جانان (دفتر اول)

در «مهر جانان؛ سه رساله در حقایق و نهایات»، سه رسالهٔ مستقل اما مرتبط گرد هم آمده‌اند که هر یک به یکی از مسائل بنیادین عرفان اسلامی می‌پردازند. رسالهٔ نخست به مسئلهٔ عینیت حق و خلق می‌پردازد و تلاش می‌کند نسبت میان خداوند و مخلوقات را از منظر عرفان نظری تبیین کند. در این بخش، نویسنده با بررسی مبانی عرفانی همچون اطلاق مقسمی و مسئلهٔ ظهور، نشان می‌دهد که چگونه عارفان مسلمان معتقدند حق تعالی در عین اینکه عین همهٔ اشیا است، از آن‌ها نیز متمایز است. این بحث با تحلیل فلسفی و بررسی آیات و روایات مرتبط تکمیل می‌شود و تفاوت نگاه عرفانی با برداشت‌های فلسفی و کلامی روشن می‌گردد. رسالهٔ دوم به حقیقت فنای ذاتی و تبیین هستی‌شناسانهٔ آن اختصاص دارد. در این بخش، نویسنده به بررسی مراحل سه‌گانهٔ فنا (افعالی، اسمائی و ذاتی) می‌پردازد و تفاوت برداشت‌های عرفانی با برداشت‌های فلسفی و روان‌شناختی را برجسته می‌کند. همچنین، به موضوع بقاء بعدالفناء و تحلیل‌های مختلف دربارهٔ آن پرداخته شده است. نویسنده تلاش کرده است تا با نقد برداشت‌های نادرست از فنا، تصویری روشن از معنای عرفانی این مفهوم ارائه دهد. رسالهٔ سوم با عنوان «نور الوحده و روش وصول به تجلی ذاتی» به دستورالعمل‌های سلوکی و عملی در عرفان اسلامی می‌پردازد. در این بخش، راه‌های میان‌بر در سلوک، نقش مراقبه، توجه به اسماء الهی و اهمیت بقاء بعدالفناء مورد بحث قرار گرفته است. نویسنده با استناد به آثار عرفای بزرگ و متون دینی، نشان می‌دهد که وصول به تجلی ذاتی نیازمند توانایی و آمادگی خاصی است و هر سالک باید با بهره‌گیری از معارف نظری، مسیر عملی خود را سامان دهد. در مجموع، کتاب دغدغهٔ تبیین دقیق و فنی مسائل عرفانی را دارد و می‌کوشد از کج‌فهمی‌ها و برداشت‌های سطحی پرهیز کند.

چرا باید کتاب مهر جانان (دفتر اول) را بخوانیم؟

این کتاب برای کسانی که به دنبال فهم عمیق‌تر از مفاهیم عرفانی و فلسفی هستند، فرصتی فراهم می‌کند تا با مباحث بنیادین عرفان اسلامی آشنا شوند. ویژگی شاخص «مهر جانان؛ سه رساله در حقایق و نهایات» در پرداختن به مسائل پیچیده و گاه مناقشه‌برانگیز عرفان با رویکردی تحلیلی و انتقادی است. نویسنده تلاش کرده است تا با بررسی دقیق متون عرفانی و دینی، مرز میان برداشت‌های عرفانی و فلسفی را روشن کند و از سطحی‌نگری در این حوزه پرهیز کند. مطالعهٔ این کتاب می‌تواند به مخاطب کمک کند تا با مفاهیمی چون عینیت حق و خلق، فنا و بقاء، و روش‌های سلوک عرفانی آشنا شود و نگاه تازه‌ای به نسبت میان انسان و حقیقت پیدا کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای پژوهشگران، دانشجویان و علاقه‌مندان به عرفان اسلامی، فلسفهٔ اسلامی و الهیات مناسب است. همچنین کسانی که دغدغهٔ فهم دقیق مفاهیم عرفانی و پرهیز از برداشت‌های سطحی را دارند، می‌توانند از این اثر بهره‌مند شوند. برای کسانی که به دنبال شناخت عمیق‌تر از نسبت میان خداوند و مخلوقات یا مفاهیم فنا و بقاء هستند، این کتاب توصیه می‌شود.

بخشی از کتاب مهر جانان (دفتر اول)

«مسئلهٔ نسبت حق با خلق یکی از مسائل دقیقی است که با کج‌فهمی‌های زیادی روبه‌روست. این مسئله از سوی متکلمان، فیلسوفان و عارفان مسلمان مورد توجه و گفت‌وگو قرار گرفته است. باید دانست که در این باب در ادبیات عرفان نظری، تعابیری به کار رفته که گاه موجب بدفهمی دیگران شده است؛ این تعابیر وقتی به ذهن عرفی عادی القا می‌شود، به‌دلیل فهم دیگری که در این‌باره در عرف رایج است، مشکلاتی را ایجاد کرده است. از باب نمونه به عباراتی چند از عارفان در این زمینه اشاره می‌کنیم: ابن عربی در فتوحات می‌گوید: «فسبحان من اظهر الاشیاء وهو عینها!» (پاک و منزه است کسی که اشیا را ظاهر کرد درحالی‌که او عین آن‌هاست). وی در فص ادریسی از فصوص گفته است: «لذلك نقول فیه هولاهو» (بدین سبب در هر شیء می‌گوییم: همان او جلی و اعلی است و او نیست)؛ یعنی در مورد هر مظهر می‌گوییم که هم حق سبحانه است و هم حق نیست. باز ابن‌عربی در جای دیگر از همان فص چنین نگاشته است: «فالحق خلق بهذا الوجه فاعتبروا * ولیس خلقا بذاک الوجه فاذکروا» (پس حق از آن جهت که در خلق ظاهر شده است، خلق است. پس عبرت بگیرید، و از آن جهت که منزه از اوصاف مخلوقات است، خلق نیست. پس یادآور شوید).