کتاب زنان در زمانه استالین

کتاب الکترونیکی «زنان در زمانهٔ استالین» نوشتهٔ ملانی ایلیچ و با ترجمهٔ سمیه طباطبایی، اثری پژوهشی دربارهٔ وضعیت، نقش و تجربه‌های زنان در اتحاد جماهیر شوروی در دورهٔ حکومت استالین (۱۹۵۳-۱۹۲۸) است. این کتاب مجموعه‌ای از مقالات پژوهشگران غربی را گردآورده که هر یک از زاویه‌ای متفاوت به موضوع زنان، جنسیت و سیاست‌های اجتماعی و فرهنگی شوروی می‌پردازند. نشر بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه آن را منتشر کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب زنان در زمانه استالین

این کتاب با عنوان «زنان در زمانهٔ استالین» به بررسی زندگی و جایگاه زنان در اتحاد جماهیر شوروی در دورهٔ استالین می‌پردازد. ملانی ایلیچ، نویسندهٔ کتاب، با گردآوری مقالات پژوهشگران مختلف از کشورهای غربی، تصویری چندلایه و متنوع از تجربه‌های زنان شوروی ارائه داده است. کتاب در قالب ناداستان و به‌صورت مجموعه مقالات تدوین شده و هر فصل آن به موضوعی خاص دربارهٔ زنان در این دوره اختصاص دارد؛ از سیاست‌های دولتی و نقش زنان در اقتصاد و خانواده تا بازنمایی زنان در ادبیات، هنر و رسانه‌های شوروی. ساختار کتاب به گونه‌ای است که هر مقاله با رویکردی متفاوت، بخشی از واقعیت‌های تاریخی و اجتماعی زنان را آشکار می‌کند و در کنار هم تصویری جامع‌تر از وضعیت زنان در دورهٔ استالین به دست می‌دهد. این اثر نه‌تنها به سیاست‌های رسمی و روایت‌های دولتی می‌پردازد، بلکه به ناگفته‌ها، سکوت‌ها و مقاومت‌های زنان نیز توجه دارد و از منابع متنوعی چون اسناد آرشیوی، خاطرات، مطبوعات و تحلیل‌های فرهنگی بهره گرفته است.

خلاصه کتاب زنان در زمانه استالین

کتاب «زنان در زمانهٔ استالین» با تمرکز بر سال‌های ۱۹۲۸ تا ۱۹۵۳، به بررسی تحولات جایگاه زنان در جامعهٔ شوروی می‌پردازد. نویسندگان مقالات این مجموعه، با تکیه‌بر اسناد تاریخی، خاطرات، مطبوعات و تحلیل‌های فرهنگی، نشان می‌دهند که سیاست‌های شوروی دربارهٔ زنان، از دههٔ ۱۹۲۰ تا دههٔ ۱۹۳۰، دستخوش تغییرات اساسی شد. در دههٔ ۱۹۲۰، سیاست‌های زن‌محور و الهام‌گرفته از فمینیسم، آزادی‌های بیشتری برای زنان به ارمغان آورد؛ اما با آغاز دههٔ ۱۹۳۰ و تثبیت استالینیسم، این سیاست‌ها جای خود را به رویکردی ابزاری داد که زنان را عمدتاً به‌عنوان نیروی کار و مادران آیندهٔ ملت می‌دید. در این دوره، زنان به‌طور گسترده‌ای وارد نیروی کار صنعتی و کشاورزی شدند و نقش مهمی در اقتصاد و حتی دفاع از کشور در جنگ جهانی دوم ایفا کردند. با این حال، این مشارکت گسترده به معنای رهایی کامل نبود؛ زنان همچنان مسئولیت‌های خانه‌داری و مراقبت از خانواده را بر دوش داشتند و با تبعیض‌های ساختاری و نگرش‌های مردسالارانه مواجه بودند. کتاب به موضوعاتی چون انحلال سازمان‌های ویژهٔ زنان (مانند ژنوتدل)، بازگشت ارزش‌های سنتی در سیاست‌های اجتماعی، نقش زنان در ادبیات و هنر، و مقاومت‌های خاموش زنان در برابر سیاست‌های استالینیستی می‌پردازد. همچنین، تجربه‌های زنان در اردوگاه‌های کار اجباری، نقش مادران در دوران جنگ و پس از آن، و چالش‌های زنان در مواجهه با سیاست‌های جمعیت و خانواده بررسی شده است. در مجموع، «زنان در زمانهٔ استالین» تصویری چندوجهی از زنان شوروی ارائه می‌دهد؛ زنانی که همزمان عاملان و قربانیان سیاست‌های کلان بودند و در میان روایت‌های رسمی و واقعیت‌های زندگی روزمره، برای هویت و حقوق خود مبارزه می‌کردند.

چرا باید کتاب زنان در زمانه استالین را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی مستند و چندصدایی، به یکی از مهم‌ترین و کمتر بررسی‌شده‌ترین جنبه‌های تاریخ شوروی می‌پردازد: تجربهٔ زنان در دورهٔ استالین. خواننده با مطالعهٔ این اثر، نه‌تنها با سیاست‌ها و ساختارهای رسمی آشنا می‌شود، بلکه با روایت‌های شخصی، مقاومت‌ها و ناگفته‌های زنان نیز روبه‌رو خواهد شد. استفاده از منابع متنوع و تحلیل‌های بین‌رشته‌ای، امکان درک عمیق‌تری از پیچیدگی‌های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی آن دوران را فراهم می‌کند. این کتاب برای کسانی که به تاریخ اجتماعی، مطالعات جنسیت و تحولات سیاسی قرن بیستم علاقه دارند، فرصتی برای بازنگری در روایت‌های غالب و کشف زوایای پنهان تاریخ فراهم می‌آورد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای علاقه‌مندان به تاریخ اجتماعی، مطالعات زنان، پژوهشگران علوم سیاسی و کسانی که دغدغهٔ شناخت تحولات جنسیتی و اجتماعی در جوامع توتالیتر را دارند، مفید است. همچنین برای دانشجویان رشته‌های تاریخ، جامعه‌شناسی و مطالعات فرهنگی که به دنبال تحلیل‌های عمیق دربارهٔ نقش زنان در ساختارهای قدرت و سیاست هستند، توصیه می‌شود.

بخشی از کتاب زنان در زمانه استالین

«در اواسط دههٔ ۱۹۳۰ بازگشت ارزش‌های سنتی و محافظه‌کارانه در بسیاری از زمینه‌های سیاست‌های اجتماعی و خانوادگی مشهود بود. برای نمونه با هدف ایجاد ثبات در خانوادهٔ شورویایی، امکان طلاق دشوارتر شد و به منظور کوشش در راستای افزایش میزان زاد و ولد، سقط جنین دوباره جرم شناخته شد. دیده می‌شد که زنان در زمینهٔ اشتغال، حامیان فعال کارزارهای متعدد کاری هستند که توسط دولت آغاز و در مطبوعات شوروی در دههٔ ۱۹۳۰ بسیار ستایش می‌شد، از جمله رقابت سوسیالیستی (کارزاری برای بهبود بهره‌وری صنعتی با افزایش سطح تولید فردی) و کارهای طاقت‌فرسا، استاخانویسم و جنبش فعالان اجتماعی. از زن‌قهرمانان کار در روزنامه‌ها ستایش می‌شد. «زن جدید شوروی» در دههٔ ۱۹۳۰ نه‌تنها یک کارگر یا داوطلب فداکار در روند تولید اقتصادی روز بود بلکه یک خانه‌دار و مادر کارآمد نیز بود. حفظ ظاهر بدنی سالم و زیبا نیز مهم بود. زنان طی جنگ جهانی دوم در خانه نیز به عنوان قهرمان شناخته می‌شدند. در حالی که مردان به جنگ رفتند آنان سنگر کارخانه‌ها را حفظ کردند و در دفاع غیرنظامی فعال بودند. زنان در کارخانه‌ها مسئولیت [های گوناگون] و رهبری را بر عهده گرفتند و تکیه‌گاه اصلی نیروی کار در کشاورزی شدند. برای نخستین بار بسیاری از زنان برای این حرفه‌ها آموزش دیدند و دکتر و مهندس شدند. آن‌ها حتی در کنار نیروهای خط مقدم به‌عنوان جنگنده و خلبان در جنگ حضور داشتند.»