کتاب رویه های شورای نگهبان

معرفی کتاب رویه های شورای نگهبان

کتاب الکترونیکی «رویه‌های شورای نگهبان» (گردآورنده: علی فتاحی زفرقندی) اثری پژوهشی است که به همت پژوهشکده شورای نگهبان و با مشارکت جمعی از نویسندگان تدوین شده است. این کتاب مجموعه‌ای از مقالات تخصصی دربارهٔ عملکرد، جایگاه حقوقی و رویه‌های شورای نگهبان در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران را دربرمی‌گیرد و به موضوعاتی چون نظارت بر قانون‌گذاری، تحلیل اقتصادی و فقهی تصمیمات شورا و نقد عملکرد آن می‌پردازد. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب رویه های شورای نگهبان

این کتاب مجموعه‌ای از مقالات پژوهشی است که هر یک به بررسی ابعاد مختلف عملکرد و جایگاه حقوقی «شورای نگهبان» می‌پردازد. مقالات گردآوری‌شده، عمدتاً پیش‌تر در فصلنامه دانش حقوق عمومی منتشر شده‌اند و اکنون با تجمیع موضوعی و تدوین منسجم، در قالب یک اثر علمی ارائه شده‌اند. موضوعات مطرح‌شده در این مجموعه، طیفی از مباحث نظری و کاربردی را در بر می‌گیرد؛ از جایگاه التزام به رویه در الگوهای نظارت بر قانون اساسی در جهان و ایران گرفته تا تحلیل اقتصادی و فقهی رویکردهای شورای نگهبان، نقد عملکرد شورا در مواجهه با مسائل جاری کشور و بررسی مبانی تفسیری این نهاد. این کتاب به‌ویژه برای دانشجویان و پژوهشگران حقوق عمومی و علاقه‌مندان به فقه اسلامی، منبعی برای شناخت بهتر عملکرد و تأثیرگذاری شورای نگهبان فراهم می‌کند. دوره انتشار مقالات و گردآوری آن‌ها تا سال ۱۴۰۳ ادامه داشته و اثر حاضر تصویری از روند تحولات و دغدغه‌های حقوقی و فقهی این نهاد را ارائه می‌دهد.

خلاصه کتاب رویه های شورای نگهبان

این کتاب غیرداستانی است و در این بخش، خلاصه‌ای از پیام‌ها و دغدغه‌های اصلی آن ارائه می‌شود:«رویه‌های شورای نگهبان» با گردآوری مقالات متعدد، به بررسی نقش و جایگاه شورای نگهبان در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد. محور اصلی کتاب، تحلیل رویه‌ها و تصمیمات این نهاد در مواجهه با مسائل حقوقی، فقهی و اجتماعی است. نویسندگان تلاش کرده‌اند با مقایسه تطبیقی میان نظام حقوقی ایران و سایر کشورها، جایگاه التزام به رویه‌های پیشین را در فرآیند نظارت بر قانون اساسی تبیین کنند. کتاب به موضوعاتی چون تضمین حق دادخواهی، نسبت صلاحیت قانون‌گذاری مجلس و فرماندهی کل نیروهای مسلح، نظارت بر معاهدات بین‌المللی، تحلیل اقتصادی و فقهی برخی تصمیمات شورا، و نسبت میان مالکیت خصوصی و منفعت عمومی می‌پردازد. همچنین، نقدهایی بر عملکرد شورا در زمینه‌هایی مانند تصویب اساسنامه‌های دولتی، پرداخت خسارت تأخیر تأدیه، و پرداخت هزینه‌های درمان مازاد بر دیه مطرح شده است. دغدغه اصلی کتاب، شفاف‌سازی مبانی نظری و عملی شورای نگهبان و بررسی میزان التزام این نهاد به آرای پیشین خود است؛ به‌ویژه در زمینه‌هایی که تغییر ترکیب اعضا یا شرایط اجتماعی، منجر به تغییر رویه شده است. در نهایت، کتاب بر ضرورت تدوین و احصای آرای پیشین شورا برای ارتقای انسجام و شفافیت نظام حقوقی تأکید می‌کند.

چرا باید کتاب رویه های شورای نگهبان را خواند؟

مطالعه این کتاب فرصتی برای آشنایی عمیق‌تر با ساختار حقوقی و فقهی شورای نگهبان و نحوه مواجهه آن با مسائل نوظهور در نظام حقوقی ایران فراهم می‌کند. کتاب با رویکرد تطبیقی و تحلیلی، به بررسی نقاط قوت و چالش‌های عملکرد این نهاد می‌پردازد و برای پژوهشگران حقوق عمومی، دانشجویان و علاقه‌مندان به حقوق اساسی، بستری برای فهم بهتر فرآیندهای نظارت و تفسیر قانون اساسی ایجاد می‌کند. همچنین، مقالات کتاب به موضوعات متنوعی چون تحلیل اقتصادی، فقهی و نقد عملکرد شورا پرداخته‌اند که می‌تواند برای مخاطبان دغدغه‌مند در حوزه حقوق عمومی و فقه اسلامی، افق‌های تازه‌ای بگشاید.

خواندن کتاب رویه های شورای نگهبان را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران حقوق عمومی، علاقه‌مندان به حقوق اساسی و فقه اسلامی و کسانی که به دنبال شناخت دقیق‌تر عملکرد و رویه‌های شورای نگهبان هستند، مناسب است. همچنین برای افرادی که در حوزه قانون‌گذاری، نظارت بر قوانین و تحلیل تطبیقی نظام‌های حقوقی فعالیت دارند، منبعی کاربردی به شمار می‌آید.

فهرست کتاب رویه های شورای نگهبان

- جایگاه التزام نسبت به رویه در الگوهای نظارت بر قانون اساسی در جهان و ایران: بررسی تطبیقی جایگاه رویه و آرای پیشین در نظام‌های حقوقی مختلف و تأثیر آن بر عملکرد شورای نگهبان.- تضمینات حق دادخواهی در نظام جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر نظرهای شورای نگهبان: تحلیل حقوقی و فقهی تضمین حق دادخواهی و نقش شورای نگهبان در این زمینه.- نسبت‌سنجی «صلاحیت عام قانون‌گذاری مجلس» و «فرماندهی کل نیروهای مسلح» در رویه شورای نگهبان: بررسی تعارض‌ها و تفسیرهای شورا در این حوزه.- رویکرد نظارت اساسی بر معاهدات بین‌المللی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران: تحلیل نحوه مواجهه شورای نگهبان با معاهدات بین‌المللی و تطبیق آن با قانون اساسی.- نگاهی به اصل ۷۵ قانون اساسی با تأکید بر آرا و نظرهای شورای نگهبان: بررسی مصوبات مجلس و تفسیرهای شورا تا دوره‌های اخیر.- نظارت شورای نگهبان بر نحوه تصویب اساسنامه سازمان‌های عمومی؛ نقد رویه‌ها: نقد و بررسی عملکرد شورا در تصویب اساسنامه‌ها.- نسبت بین نظرهای تفسیری شورای نگهبان و رویه قضایی درباره داوری راجع به اموال عمومی و دولتی: تحلیل تطبیقی و فقهی این موضوع.- علت تعارض آرای شورای نگهبان در مسئله خسارت تأخیر تأدیه: بررسی دلایل اختلاف نظرها و تغییر رویه‌ها.- تحلیل اقتصادی رویکرد شورای نگهبان در تصویب قانون کار؛ مطالعه موردی آزادی قراردادی: بررسی تأثیر تصمیمات شورا بر آزادی قراردادی و اقتصاد حقوقی.- رویکرد فقهای شورای نگهبان در زمینه رویارویی مالکیت خصوصی و منفعت عمومی؛ مطالعه رویه‌ای: تحلیل فقهی و حقوقی تعارض منافع عمومی و خصوصی.- تحلیل مبانی فقهی شورای نگهبان پیرامون حقوق ولی دم در موارد پرداخت فاضل دیه: بررسی مبانی فقهی و حقوقی این موضوع.- تحلیل فقهی حقوقی رویکردهای شورای نگهبان در پرداخت هزینه‌های درمان مازاد بر دیه: بررسی تغییر رویه‌ها و دلایل آن.- آثار تصرفات دولت در اموال غیرمنقول اشخاص در پرتوی نظرات فقهای شورای نگهبان: تحلیل حقوقی و فقهی تصرفات دولت.- خدمت وظیفه عمومی در آراء فقهای شورای نگهبان: بررسی به‌کارگیری سربازان در نهادهای غیرنظامی و معافیت کفالت همسر.- اعتبار قانون سازمان برق ایران از منظر شورای نگهبان: تحلیل حقوقی اعتبار این قانون.- اعتبار حقوقی اساسنامه‌های شرکت‌های ملی نفت، گاز و پتروشیمی با نگاهی به نظرها و رویه‌های شورای نگهبان: بررسی تطبیقی و حقوقی این موضوع.

بخشی از کتاب رویه های شورای نگهبان

«مطالعه و تحلیل رویه‌های شورای نگهبان از آن جهت دارای اهمیت است که این نهاد، همواره با مسائل و پدیده‌های نوظهور اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مواجه بوده و تلاش کرده است تا با رویکردهای حقوقی و فقهی پاسخ‌های مقتضی برای حل چالش‌های موجود ارائه دهد. فهم این رویه‌ها می‌تواند برای پژوهشگران و دانشجویان حقوق عمومی، به‌ویژه در حوزه‌هایی نظیر نظارت بر قانون‌گذاری، تأسیس حقوقی و تحلیل پدیده‌های جدید حقوقی، منبعی ارزشمند باشد. کتاب حاضر که با عنوان «رویه‌های شورای نگهبان» تدوین شده است، مجموعه‌ای از مقالات پژوهشی را دربرمی‌گیرد که هر یک به‌نوعی به ابعاد مختلف عملکرد و جایگاه حقوقی این نهاد می‌پردازند. مقالات این مجموعه، ضمن بررسی رویکردها و رویه‌های شورای نگهبان در مواجهه با مسائل کلان و تخصصی، تلاش دارند تا جایگاه حقوقی و علمی این نهاد را در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران تبیین کنند. عناوین مقالات ارائه‌شده در این کتاب، به موضوعات متنوعی همچون نظارت اساسی بر قانون‌گذاری، تحلیل اقتصادی و فقهی رویکردهای شورای نگهبان، بررسی مبانی تفسیری این نهاد در حوزه‌های مختلف و نقد عملکرد آن در مواجهه با مسائل جاری کشور پرداخته‌اند. از این‌رو، مطالعه این کتاب می‌تواند برای دانشجویان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به حقوق عمومی و فقه اسلامی، افقی جدید در فهم عملکرد و تأثیرگذاری شورای نگهبان بگشاید و ضرورت پژوهش بیشتر در این حوزه را تبیین کند.»