کتاب دبستان دوشیزگان

معرفی کتاب دبستان دوشیزگان

کتاب الکترونیکی «دبستان دوشیزگان (اولین دبستان دخترانه‌ی تهران)» نوشتهٔ «شکوفه آروین» و با همکاری ناشر «بوم‌بان: نوجان» در مجموعهٔ «از نمایشنامه‌های ایران» منتشر شده است. این نمایشنامه با محوریت تأسیس نخستین مدرسهٔ دخترانه در تهران، به روایت تلاش‌ها و موانع پیش‌روی زنان پیشگام در عرصهٔ آموزش می‌پردازد. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب دبستان دوشیزگان

نمایشنامهٔ «دبستان دوشیزگان» به قلم «شکوفه آروین» روایتی است از روزگار قاجار و سال‌های پرآشوب مشروطه که در آن نخستین تلاش‌ها برای آموزش رسمی دختران ایرانی شکل گرفت. این اثر با الهام از زندگی و مبارزات «بی‌بی خانم استرآبادی» و دیگر زنان تأثیرگذار آن دوره، فضای اجتماعی و سیاسی ایران را در آستانهٔ تحولات بزرگ به تصویر می‌کشد. نمایشنامه با زبانی نمایشی و دیالوگ‌محور، کشمکش‌های میان سنت و نوگرایی، مقاومت مردان و زنان در برابر تغییر و نقش آموزش را در شکل‌گیری هویت زنان ایرانی بررسی می‌کند. اثر حاضر در قالب مجموعه‌ای از نمایشنامه‌های معاصر ایران منتشر شده و به یکی از نقاط عطف تاریخ آموزش زنان می‌پردازد. در کنار روایت تاریخی، نمایشنامه به روابط خانوادگی، دغدغه‌های شخصی و اجتماعی شخصیت‌ها نیز توجه دارد و تصویری چندلایه از جامعهٔ آن روزگار ارائه می‌دهد.

خلاصه کتاب دبستان دوشیزگان

هشدار: این پاراگراف بخش‌هایی از داستان را فاش می‌کند!نمایشنامه با صحنه‌ای پرتنش آغاز می‌شود؛ صدای تیراندازی و آشوب، فضای ناامن تهران قاجاری را تداعی می‌کند. «بی‌بی»، زنی جوان و مصمم، در تلاش است تا دختر خردسال خانواده، «خدیجه‌ملوک»، را با لباس پسرانه به مدرسه بفرستد، چرا که ورود دختران به مدارس ممنوع است. این تصمیم با مخالفت‌ها و ترس‌های اطرافیان روبه‌رو می‌شود، اما بی‌بی با پافشاری و تدبیر، راهی برای آموزش دخترش می‌یابد. در ادامه، شخصیت‌هایی چون «شیخ اسدالله»، «علی‌نقی‌خان وزیری» و «میرپنج» وارد ماجرا می‌شوند و هرکدام با دیدگاه‌ها و دغدغه‌های خود، بر روند داستان تأثیر می‌گذارند. نمایشنامه به تدریج به تأسیس دبستان دخترانه می‌پردازد؛ جایی که خدیجه و دیگر دختران، با وجود تهدیدها و فشارهای اجتماعی، به تحصیل مشغول می‌شوند. اما این مسیر با مخالفت قزاق‌ها، چماقداران و حتی برخی از رجال دولت روبه‌روست. بی‌بی خانم استرآبادی، با وجود تهدید به تکفیر و فشارهای حکومتی، مدرسه را دایر نگه می‌دارد و برای گرفتن مجوز و حمایت، به مقامات مختلف مراجعه می‌کند. در نهایت، نمایشنامه تصویری از مقاومت زنان در برابر سنت‌های محدودکننده و تلاش برای حق آموزش را به نمایش می‌گذارد، بی‌آنکه پایان قطعی و سرنوشت نهایی شخصیت‌ها را افشا کند.

چرا باید کتاب دبستان دوشیزگان را خواند؟

این نمایشنامه با پرداختن به یکی از مهم‌ترین بزنگاه‌های تاریخی ایران، یعنی آغاز آموزش رسمی دختران، فرصتی فراهم می‌کند تا مخاطب با ریشه‌های اجتماعی و فرهنگی موانع آموزش زنان آشنا شود. اثر با روایت زنده و شخصیت‌پردازی چندوجهی، فضای پرتنش و امیدبخش آن دوران را بازآفرینی می‌کند و نشان می‌دهد چگونه اراده و شجاعت زنان می‌تواند مسیر تاریخ را تغییر دهد. مطالعهٔ این کتاب، دریچه‌ای به فهم بهتر تاریخ معاصر ایران و نقش زنان در تحولات اجتماعی باز می‌کند.

خواندن کتاب دبستان دوشیزگان را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای علاقه‌مندان به تاریخ اجتماعی ایران، پژوهشگران حوزهٔ زنان، دانشجویان رشته‌های نمایش و ادبیات نمایشی و کسانی که دغدغهٔ آموزش و برابری جنسیتی دارند، مناسب است. همچنین برای معلمان و فعالان حوزهٔ آموزش و تربیت دختران، مطالعهٔ این اثر می‌تواند الهام‌بخش باشد.

فهرست کتاب دبستان دوشیزگان

- صحنه اول: آغاز آشوب و معرفی بی‌بی و خدیجه‌ملوک؛ تلاش برای یافتن راهی جهت تحصیل دختران در شرایط ممنوعیت و ناامنی.- صحنه دوم: گفت‌وگوهای بی‌بی با شیخ اسدالله و مرتضی‌خان دربارهٔ مشکلات و مخالفت‌ها با آموزش دختران؛ نمایش فضای بسته و مقاومت‌های اجتماعی.- صحنه سوم: حضور علی‌نقی‌خان وزیری و میرپنج؛ بحث دربارهٔ هنر، نظامی‌گری و نقش زنان در جامعه.- صحنه چهارم: ورود خدیجه به قزاقخانه و مواجهه با قزاق جوان؛ تلاش برای یادگیری شیوهٔ کلاس‌داری و مواجهه با خطرات.- صحنه پنجم: تأسیس دبستان دوشیزگان؛ ثبت‌نام شاگردان، چالش‌های اداری و اجتماعی، و تهدید به تعطیلی مدرسه توسط قزاق‌ها و چماقداران.- صحنه ششم: تکفیرنامه و فشارهای مذهبی و اجتماعی علیه بی‌بی خانم استرآبادی؛ مقاومت و دفاع از حق آموزش دختران.- صحنه هفتم: گفت‌وگو با خبرنگار خارجی؛ بازتاب مشکلات زنان ایران در رسانه‌های بین‌المللی و بحث دربارهٔ دخالت بیگانگان.- صحنه هشتم: رویارویی بی‌بی با میرپنج و مخبرالسلطنه هدایت؛ تلاش برای حفظ مدرسه و گرفتن مجوز رسمی، و در نهایت، محدودیت‌های جدید برای مدرسه.

بخشی از کتاب دبستان دوشیزگان

«بی‌بی: آمدی تصدقت؟(خدیجه خود را به دامان بی‌بی می‌اندازد و زارزارمی‌گرید.)بی‌بی: آه...خدا بخواهد تو نوهٔ ملاباجی پادشاهی... این‌چنین ضعیف بودن شایستهٔ تو نیست.خدیجه: آخر گناه من چیست؟بی‌بی: گریستن پیشه کردن و پی چاره نرفتن!خدیجه: چاره‌ای وجود ندارد بی‌بی جان. به قول خودتان در این مملکت رجال برای ما اهل نسوان و بیات چاره‌ای نیندیشیده‌اند.بی‌بی: (از بزرگ‌گوئی او خنده‌اش می‌گیرد.) خدا نیاورد روزی که رجال برای ما چاره بیندیشند. مگر علیلیم خودمان؟خدیجه: شما که از راز دل من آگاهید بگویید آخر چطور همچو...بی‌بی: روزگار پاشنه بچرخاند دری نیست که بسته بماند. خاصه این در.خدیجه: نا آن زمان گیس خدیجه چون دندانش...بی‌بی: تا آن زمان تدبیری دارم.»