کتاب سپیدار

معرفی کتاب سپیدار

کتاب الکترونیکی «سپیدار: ۴۰ روایت از سپیدار تاریخ شفاهی بسیج دانشجویی دانشگاه تهران» نوشتهٔ مرتضی فتح‌اله‌زاده و با ویراستاری سید محمدحسین فیروزآبادی، توسط مرکز پژوهشی آموزشی کوثر منتشر شده است. این اثر در قالب روایت‌های شفاهی، به بررسی تاریخچه، تحولات و نقش‌آفرینی‌های بسیج دانشجویی دانشگاه تهران می‌پردازد و با گردآوری خاطرات و روایت‌های فعالان این تشکل، تصویری از فراز و نشیب‌های آن ارائه می‌دهد. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب سپیدار

این کتاب مجموعه‌ای از روایت‌های شفاهی فعالان و اعضای سابق و فعلی بسیج دانشجویی دانشگاه تهران است که در قالب ۴۰ روایت مستقل، به بازخوانی رویدادها و تحولات مهم این تشکل دانشجویی می‌پردازد. دوره‌های مختلف تاریخی، از زمان صدور پیام امام خمینی دربارهٔ ضرورت تشکیل بسیج دانشجویی تا وقایع مهمی مانند ماجرای کوی دانشگاه تهران در تیر ۱۳۷۸ و نقش‌آفرینی‌های بسیج در تحولات سیاسی و اجتماعی کشور، در این روایت‌ها بازتاب یافته است. کتاب به صورت مستند و با تکیه بر خاطرات دست‌اول، به بررسی چالش‌ها، اختلاف‌نظرها، و تعاملات بسیج دانشجویی با سایر تشکل‌ها و نهادهای دانشگاهی و سیاسی می‌پردازد. علاوه بر روایت‌های فردی، کتاب به زمینه‌های اجتماعی و سیاسی هر دوره نیز اشاره دارد و تلاش می‌کند تصویری چندلایه از نقش بسیج دانشجویی در دانشگاه تهران و ارتباط آن با فضای سیاسی کشور ارائه دهد. این اثر در سال ۱۴۰۳ منتشر شده و با توجه به رویکرد تاریخ شفاهی، به جای تحلیل‌های انتزاعی، بر تجربه‌های زیسته و روایت‌های شخصی تکیه دارد.

خلاصه کتاب سپیدار

هشدار: این پاراگراف بخش‌هایی از داستان را فاش می‌کند! کتاب «سپیدار» با گردآوری ۴۰ روایت از فعالان و اعضای سابق و فعلی بسیج دانشجویی دانشگاه تهران، تصویری از تحولات و چالش‌های این تشکل دانشجویی را در بستر رویدادهای سیاسی و اجتماعی کشور ترسیم می‌کند. روایت‌ها از ابتدای شکل‌گیری بسیج دانشجویی با پیام امام خمینی آغاز می‌شود و به اختلاف‌نظرها دربارهٔ ماهیت و ساختار این تشکل، رقابت‌ها با سایر گروه‌های دانشجویی و نقش سپاه پاسداران در هدایت آن می‌پردازد. بخش قابل توجهی از کتاب به وقایع مهمی چون انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۷۶، دیدارهای اعضای بسیج با رهبر انقلاب، و ماجرای کوی دانشگاه تهران در تیر ۱۳۷۸ اختصاص دارد. در این روایت‌ها، اختلاف دیدگاه‌ها دربارهٔ فعالیت سیاسی، نحوهٔ ورود به مسائل انتخاباتی، و چگونگی تعامل با سایر تشکل‌ها و مسئولان دانشگاهی به تصویر کشیده شده است. همچنین نقش بسیج دانشجویی در اعتراضات، مطالبه‌گری، و حضور در عرصه‌های اجتماعی و علمی دانشگاه تهران، از زبان افراد مختلف روایت می‌شود. کتاب با تکیه بر خاطرات شخصی، فضای پرتنش و گاه متضاد دانشگاه را در سال‌های مختلف به تصویر می‌کشد و نشان می‌دهد که چگونه بسیج دانشجویی در مواجهه با چالش‌های داخلی و بیرونی، مسیر خود را پیدا کرده و به یکی از بازیگران مهم فضای دانشجویی تبدیل شده است.

چرا باید کتاب سپیدار را خواند؟

این کتاب با ارائهٔ روایت‌های دست‌اول از فعالان و اعضای بسیج دانشجویی دانشگاه تهران، فرصتی فراهم می‌کند تا خواننده با لایه‌های پنهان و آشکار تحولات سیاسی و اجتماعی دانشگاه و کشور از زاویهٔ نگاه دانشجویان آشنا شود. روایت‌های متنوع و گاه متضاد، امکان مقایسهٔ دیدگاه‌ها و تجربه‌های مختلف را فراهم می‌آورد و به فهم بهتر نقش تشکل‌های دانشجویی در تحولات معاصر ایران کمک می‌کند. همچنین، کتاب به دلیل رویکرد تاریخ شفاهی، تجربه‌های زیسته و فضای واقعی دانشگاه را به تصویر می‌کشد و برای علاقه‌مندان به تاریخ معاصر، فعالیت‌های دانشجویی و مطالعات اجتماعی، منبعی ارزشمند به شمار می‌رود.

خواندن کتاب سپیدار را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای پژوهشگران تاریخ معاصر ایران، علاقه‌مندان به فعالیت‌های دانشجویی، فعالان اجتماعی و سیاسی، و دانشجویانی که دغدغهٔ شناخت تحولات دانشگاه و نقش تشکل‌های دانشجویی را دارند، مناسب است. همچنین برای کسانی که به دنبال درک عمیق‌تر از وقایع مهمی مانند ماجرای کوی دانشگاه تهران و نقش بسیج دانشجویی در تحولات سیاسی هستند، مفید خواهد بود.

فهرست کتاب سپیدار

- مقدمه: معرفی زمینهٔ تاریخی و ضرورت تشکیل بسیج دانشجویی در دانشگاه تهران و مروری بر پیام امام خمینی و چالش‌های اولیهٔ شکل‌گیری این تشکل. - روایت‌های فردی: هر روایت به یکی از فعالان یا اعضای سابق بسیج دانشجویی اختصاص دارد و خاطرات و تجربه‌های او از رویدادهای مهم، اختلاف‌نظرها، فعالیت‌های فرهنگی و سیاسی، و تعامل با سایر تشکل‌ها را بازگو می‌کند. - وقایع مهم: روایت‌هایی دربارهٔ انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۷۶، دیدار با رهبر انقلاب، ماجرای کوی دانشگاه تهران در تیر ۱۳۷۸، و نقش بسیج دانشجویی در اعتراضات و تحولات سیاسی و اجتماعی دانشگاه. - فعالیت‌های فرهنگی و علمی: روایت‌هایی دربارهٔ برنامه‌های فرهنگی، اردوهای راهیان نور، و تلاش برای گسترش فعالیت‌های علمی و مسئله‌محور در دانشگاه. - جمع‌بندی: تأملی بر نقش بسیج دانشجویی در تحولات دانشگاه تهران و تاثیر آن بر فضای سیاسی و اجتماعی کشور.

بخشی از کتاب سپیدار

«حدوداً سال ۷۶ یک رفتار متعادل را بر بسیج حاکم کرده بودیم که هم اصل نظام و انقلاب مورد هجوم بدخواهان و افراد جداشده از انقلاب و جریان‌های سیاسی بیرون از مرزها قرار نگیرد و هم معتقد به یک فضای آزاد سیاسی در دانشگاه بودیم. فکر می‌کردیم که دانشجوها باید فعالیت‌هایشان را انجام بدهند و فضا نباید بسته شود. بااینکه از جنگ برگشته بودیم و نیروهای انقلابی به حساب می‌آمدیم به‌هیچ‌وجه با تندروی‌های برخی از جریان‌های انقلابی همراه نمی‌شدیم؛ بلکه در مقابل آن‌ها قرار می‌گرفتیم. ازآن‌طرف با تندروی‌های جریان چپ، جریان‌هایی که وابسته به لیبرال‌های بیرون از دانشگاه بودند و جریان‌های چپ آمریکایی به‌شدت در تعارض بودیم و مقابله می‌کردیم. فضای تندی در دانشگاه حاکم شده بود؛ البته آن‌زمان نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه تهران و دانشگاه‌های کشور فعال بود و ما به‌عنوان مسئولین بسیج دانشجویی و شورای مرکزی بسیج دانشجویی، ارتباطات نزدیکی با نهاد نمایندگی و همچنین جلساتی را با دفتر تحکیم وحدت و انجمن‌ها و جامعه اسلامی دانشجویان و انجمن‌های اسلامی مستقل داشتیم. آن موقع، آقای معین بعد از جریان اصلاحات آمدند. بعد از خاتمی آقای معین شده بودند وزیر علوم. جلساتی با ایشان می‌گذاشتیم. ایشان مخالف بود. یادم هست به آقای معین گفتم که: «امام گفته است بسیج دانشجویی تشکیل شود.» گفت: «بروید در خارج از دانشگاه بسیج دانشجویی را تشکیل بدهید.» گفتیم: «مگر می‌شود بیرون از دانشگاه؟» می‌گفت: «مگر سپاه اجازه می‌دهد که ما برویم در سپاه دانشگاه بزنیم؟ خب ما هم اجازه نمی‌دهیم که سپاه بیاید در دانشگاه بسیج بزند.» گفتیم: «آقا! امام گفته که بسیج باید تشکیل بشود.» آقای معین گوش می‌داد؛ ولی مخالف بسیج دانشجویی بود. بااینکه این‌ها ادعای پیرو خط امام بودن هم داشتند. ولی اصلا زیر بار تشکیل بسیج دانشجویی در دانشگاه نمی‌رفتند و سال‌های طولانی بعد از دستور صریح امام که فرموده بودند ضروری‌ترین تشکل، بسیج دانشجو و طلبه است، این‌ها زیر بار حرف امام نمی‌رفتند و می‌گفتند که بسیج باید برود در خارج از دانشگاه. آخر بسیج باید در مردم باشد نمی‌شود که بسیج دانشجویی در دانشگاه نباشد. آن‌ها مخالفت می‌کردند و صریح و روشن موضع می‌گرفتند و اجازه نمی‌دادند.»