کتاب رابطه فقه و حقوق در الگوی کلان نظام اسلامی

معرفی کتاب رابطه فقه و حقوق در الگوی کلان نظام اسلامی

کتاب الکترونیکی «رابطه فقه و حقوق در الگوی کلان نظام اسلامی» (تقریر و تحقیق نصیراله حسنلو) اثری پژوهشی است که با همکاری پژوهشگاه فقه نظام و نشر اندیشه ناب ماندگار منتشر شده است. این کتاب مجموعه‌ای از مقالات و نشست‌های علمی را گردآوری می‌کند که به بررسی نسبت و تعامل میان فقه اسلامی و حقوق در ساختار حکمرانی جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد. نویسندگان و پژوهشگران مختلفی در این مجموعه مشارکت داشته‌اند و هر یک از زاویه‌ای تخصصی به موضوع پرداخته‌اند. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب رابطه فقه و حقوق در الگوی کلان نظام اسلامی

این کتاب به بررسی رابطهٔ فقه و حقوق در چارچوب نظام اسلامی می‌پردازد و تلاش می‌کند تصویری روشن از چالش‌ها، ظرفیت‌ها و نقاط تلاقی این دو دانش ارائه دهد. اثر حاضر در قالب مجموعه‌ای از نشست‌ها و مقالات تخصصی، دیدگاه‌های متنوعی را دربارهٔ نسبت فقه و حقوق، امکان وحدت یا دوگانگی آن‌ها، و تأثیر متقابل‌شان بر نظام حقوقی ایران گردآوری کرده است. کتاب در دوره‌ای نوشته شده که پس از انقلاب اسلامی، بحث دربارهٔ پیوند فقه و حقوق و نقش آن در قانون‌گذاری و حکمرانی اهمیت ویژه‌ای یافته است. نویسندگان با رویکردی تحلیلی، به موضوعاتی چون جاودانگی شریعت، روش‌شناسی استنباط حکم، ظرفیت‌های فقه نظام، و چالش‌های اجرایی در پیوند فقه و حقوق می‌پردازند. اثر حاضر همچنین تجربه‌های تطبیقی ایران با کشورهای دیگر را بررسی می‌کند و به نقد رویکردهای رایج در نظام حقوقی ایران می‌پردازد. این کتاب برای پژوهشگران حوزه‌های فقه، حقوق، علوم سیاسی و علاقه‌مندان به مباحث نظری حکمرانی اسلامی، منبعی قابل توجه به شمار می‌آید.

خلاصه کتاب رابطه فقه و حقوق در الگوی کلان نظام اسلامی

این کتاب مجموعه‌ای از دیدگاه‌ها و تحلیل‌ها دربارهٔ نسبت فقه و حقوق در نظام اسلامی ارائه می‌دهد. نویسندگان با طرح پرسش‌هایی بنیادین، به بررسی این موضوع می‌پردازند که آیا فقه و حقوق دو دانش مستقل و متعارض‌اند یا می‌توان آن‌ها را در قالب یک نظام منسجم به هم پیوند زد. در بخش‌هایی از کتاب، جاودانگی شریعت و نقش آن در تحولات حقوقی و فقهی بررسی می‌شود و بر این نکته تأکید می‌گردد که شریعت اسلامی، با وجود ثبات اصول، قابلیت پاسخ‌گویی به نیازهای متغیر جامعه را از طریق اجتهاد و تفسیر دارد. همچنین، روش‌شناسی استنباط حکم در فقه و حقوق و تأثیر آن بر نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران مورد بحث قرار می‌گیرد. نویسندگان به چالش‌های نظری و عملی در پیوند فقه و حقوق اشاره می‌کنند؛ از جمله تفاوت در مبانی، منابع، اهداف و ساختارها. کتاب به ظرفیت‌های فقه نظام برای تحول در نظام حقوقی و نقش آن در رفع خلأهای قانونی و ایجاد ظرفیت‌های جدید می‌پردازد. تجربه‌های تطبیقی ایران با کشورهای دیگر، مانند پاکستان و عربستان، نیز بررسی شده تا نقاط قوت و ضعف رویکردهای مختلف روشن شود. در نهایت، اثر حاضر با گردآوری دیدگاه‌های متنوع، زمینه‌ای برای مقایسه و نقد نظریه‌های موجود دربارهٔ رابطهٔ فقه و حقوق فراهم می‌کند.

چرا باید کتاب رابطه فقه و حقوق در الگوی کلان نظام اسلامی را خواند؟

این کتاب با گردآوری دیدگاه‌های تخصصی و تحلیلی دربارهٔ نسبت فقه و حقوق، فرصتی برای آشنایی با چالش‌ها و ظرفیت‌های نظام حقوقی ایران در بستر شریعت اسلامی فراهم می‌کند. مطالعهٔ آن به درک بهتر نقاط تلاقی و تعارض میان فقه و حقوق، و همچنین شناخت راهکارهای پیشنهادی برای رفع خلأهای قانونی و ارتقای کارآمدی نظام حقوقی کمک می‌کند. اثر حاضر برای کسانی که دغدغهٔ فهم عمیق‌تر ساختار حکمرانی اسلامی و نسبت آن با دانش حقوق را دارند، منبعی غنی از مباحث نظری و کاربردی به شمار می‌آید.

خواندن کتاب رابطه فقه و حقوق در الگوی کلان نظام اسلامی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای پژوهشگران و دانشجویان رشته‌های فقه، حقوق، علوم سیاسی و مطالعات اسلامی مناسب است. همچنین برای افرادی که به دنبال فهم چالش‌های نظری و عملی پیوند فقه و حقوق در نظام جمهوری اسلامی ایران هستند یا در حوزه قانون‌گذاری و سیاست‌گذاری فعالیت دارند، مطالعهٔ این اثر توصیه می‌شود.

فهرست کتاب رابطه فقه و حقوق در الگوی کلان نظام اسلامی

- جاودانگی شریعت و ارتباط آن با تحولات فقهی و حقوقی: بررسی مفهوم جاودانگی شریعت اسلامی و تأثیر آن بر تحولات حقوقی و فقهی.- روش‌شناسی استنباط حکم در نظام حقوقی اسلام: تحلیل شیوه‌های استنباط حکم و نقش آن در تدوین ساختارهای حقوقی.- رابطه متقابل فقه و حقوق در رفع خلاها و ایجاد ظرفیت‌های جدید حقوقی: بررسی چگونگی تأثیرگذاری متقابل فقه و حقوق بر یکدیگر و نقش آن‌ها در رفع خلأهای قانونی.- زمینه‌های تأثیرپذیری فقه از حقوق با تکیه بر رویکردهای اجتماعی: تحلیل عوامل اجتماعی مؤثر بر تعامل فقه و حقوق.- تحلیل ماهیت و مبانی حقوق اسلامی و تأثیر آن بر نظام حقوقی ایران: بررسی مبانی حقوق اسلامی و نقش آن در ساختار حقوقی کشور.- ظرفیت‌های فقه نظام در ایجاد تحول در نظام حقوقی: شناسایی قابلیت‌های فقه نظام برای تحول و بهبود نظام حقوقی.- مبانی الزام قانونی و نسبت آن با الزام فقهی: بررسی نسبت میان الزام قانونی و الزام فقهی در نظام اسلامی.- تفاوت‌های مبانی ادله اثبات دعوا در فقه و حقوق: تحلیل تفاوت‌های رویکردی در اثبات دعاوی.- چالش‌های حقوقی اصل ۱۶۷ قانون اساسی: بررسی مشکلات حقوقی مرتبط با این اصل.- بررسی تطبیقی تجربه ایران و پاکستان و ایران و عربستان در پیوند فقه و حقوق: مقایسه رویکردهای دو کشور در تعامل فقه و حقوق.

بخشی از کتاب رابطه فقه و حقوق در الگوی کلان نظام اسلامی

«از جمله عناصر بازسازی و پویاسازی نظام حقوقی در الگوی کلان نظام اسلامی؛ مقوله فهم و تبیین رابطه فقه و حقوق است. این دو دانش، به‌رغم آن‌که هر دو از دانش‌های رفتاری هستند و در بسیاری عرصه‌ها و پهنه‌ها مانند بخش‌هایی از اهداف، مسائل، متدولوژی، منابع و ... اشتراک و هم‌سازی دارند، در جهاتی دارای تمایز و چه‌بسا تعاروض هستند. فقه ساحتی آسمانی دارد و خاستگاه آن؛ فرهنگ و تمدن اسلامی است. اما حقوق ساحتی زمینی دارد و ساختهٔ دست بشر است. فقه اسلامی و نظام‌های حقوقی دیگر، سده‌های متمادی به‌مثابه دو خط موازی و با کمترین اصطکاک راه خود را پیموده‌اند. فقه در ساختار تنظیم روابط حقوقی جوامع اسلامی حضور قوی و چشم‌گیر داشته و حیات اجتماعی مسلمانان را به نحو معقولی با قواعد و قوانین شریعت مدیریت کرده است. اما با تحولات علمی، اقتصادی و تکنولوژیک جامعهٔ بشری و پیدایش نیازهای جدید و سایه‌گستری دنیای مدرن بر جهان سنت؛ فقه و حقوق نیز به نقطهٔ تلاقی و تصادم رسیده‌اند. در سده‌های اخیر دانش حقوق با گستره و دامن فراخش، در دل جوامع اسلامی نیز جوانه زده و با تفوق تدریجی خود بر عرصه‌های مختلف فقه، ساحل‌نشین بستر جوامع اسلامی شده و در جای جای زندگی گسترش یافته و فقه اسلامی را که متصدی پاسخ‌گویی به تمامی جوانب زندگی آدمی است؛ به چالش جدی کشیده است.»