کتاب خدیجه همسر پیامبر در کتیبه های ایران

کتاب خدیجه همسر پیامبر در کتیبه‌ های ایران نوشتهٔ «میثم صادقی تورانپشتی» و ویراستهٔ «محمدرضا گیاه‌پور» توسط انتشارات «در مسیر آفتاب» منتشر شده است. این اثر به بررسی حضور و جایگاه حضرت خدیجه (س) در کتیبه‌های تاریخی ایرانِ پیش از دورهٔ صفویه پرداخته است و با ارائهٔ نمونه‌هایی از سنگ‌نوشته‌ها، پیوند باورهای شیعی و فرهنگ ایرانی را نشان داده است. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب خدیجه همسر پیامبر در کتیبه های ایران

کتاب «خدیجه همسر پیامبر در کتیبه‌‌های ایران: موزه جیبی (جلد دوم)» به بررسی جایگاه حضرت خدیجه (س) در فرهنگ و تاریخ ایران پرداخته است. تمرکز اصلی کتاب بر کتیبه‌هایی است که پیش از دوره صفویه در بناهای مذهبی، آرامگاه‌ها و سنگ‌قبرها یافت شده‌اند و نام یا یاد حضرت خدیجه (س) در آن‌ها به چشم می‌خورد. میثم صادقی تورانپشتی با گردآوری و تحلیل این آثار نشان داده است که باور به مقام و منزلت حضرت خدیجه (س) در میان شیعیان ایرانی ریشه‌دار بوده و این ارادت در قالب صلوات‌ها، دعاها و حکاکی‌های مذهبی نمود یافته است. کتاب با نگاهی به تفاوت‌های رویکرد شیعه و اهل سنت نسبت به زنان برگزیدهٔ تاریخ اسلام، به‌ویژه حضرت خدیجه (س) تصویری از تحولات مذهبی و فرهنگی ایران در قرون میانه ارائه داده است. نمونه‌هایی از کتیبه‌های مساجد، بقاع متبرکه و گورستان‌ها در شهرهایی چون اصفهان، یزد، کرمان و هرات، شواهدی از حضور پررنگ نام حضرت خدیجه (س) در فرهنگ مادی ایرانیان را به نمایش گذاشته است. این اثر بخشی از مجموعه‌ای است که با هدف معرفی میراث مکتوب و سنگی ایران اسلامی تهیه شده است.

خلاصه کتاب خدیجه همسر پیامبر در کتیبه های ایران

کتاب «خدیجه همسر پیامبر در کتیبه‌‌های ایران» با گردآوری نمونه‌هایی از کتیبه‌های تاریخی نشان داده است که نام و یاد حضرت خدیجه (س) در فرهنگ ایرانی، به‌ویژه در مناطق شیعه‌نشین، جایگاهی ویژه داشته است. میثم صادقی تورانپشتی ابتدا توضیح داده که چگونه صلوات‌ها و دعاهایی که نام حضرت خدیجه (س) در کنار چهارده معصوم آمده، نشانه‌ای از تمایلات شیعی در جامعهٔ ایرانی بوده است. این صلوات‌ها اغلب بر دیوار مساجد، بقاع متبرکه و سنگ‌قبرها حک شده‌اند و قدمت برخی از آن‌ها به قرون هفتم تا نهم هجری می‌رسد. در بخش‌های مختلف کتاب، نمونه‌هایی از کتیبه‌های بقعه پیربکران در اصفهان، مسجد جامع هفتشویه، آرامگاه خواجه عبدالله انصاری در هرات، آستان امام‌زاده محمد صالح در کرمان، مسجد جامع ابرکوه، سنگ‌قبر شیخ داد در یزد، بقعهٔ دوازده امام و گورستان توران‌پشت معرفی شده‌اند. در این آثار، علاوه‌بر ذکر نام حضرت خدیجه، گاه دعاهایی برای محشورکردن بانوی درگذشته با حضرت خدیجه (س) دیده می‌شود؛ دعایی که در منابع شیعی ریشه دارد و جایگاه حضرت خدیجه را در میان زنان برگزیدهٔ عالم نشان می‌دهد. کتاب به تفاوت نگاه شیعه و اهل سنت به زنان برگزیدهٔ تاریخ اسلام نیز اشاره کرده و با تحلیل مضامین کتیبه‌ها نشان داده است که باورهای شیعی در مناطق مختلف ایران، حتی پیش از رسمی‌شدن تشیع در دورهٔ صفویه، حضوری پررنگ داشته است. در نهایت، این پژوهش، تصویری از پیوند فرهنگ و باورهای مذهبی ایرانیان ارائه داده و اهمیت مطالعهٔ کتیبه‌ها را در شناخت تاریخ اجتماعی و مذهبی ایران برجسته کرده است.

چرا باید کتاب خدیجه همسر پیامبر در کتیبه های ایران را خواند؟

این کتاب فرصتی فراهم می‌کند تا مخاطب با شواهد و مستندات مربوط به حضور و جایگاه حضرت خدیجه (س) در فرهنگ ایرانی آشنا شود. کتاب حاضر نشان می‌دهد که چگونه باورهای مذهبی و ارادت به اهل‌ بیت در قالب آثار مادی و کتیبه‌های تاریخی بازتاب یافته‌اند؛ همچنین به درک بهتر تفاوت‌های مذهبی و فرهنگی میان مناطق مختلف ایران و نقش زنان در تاریخ اسلام کمک می‌کند. برای علاقه‌مندان تاریخ، هنر اسلامی و مطالعات فرهنگی، این اثر نمونه‌ای از پژوهش میدانی و مستندسازی میراث معنوی ایران به‌شمار می‌آید.

خواندن کتاب خدیجه همسر پیامبر در کتیبه های ایران را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای پژوهشگران تاریخ اسلام، علاقه‌مندان هنر و معماری اسلامی، دانشجویان رشته‌های تاریخ، الهیات و مطالعات فرهنگی و کسانی که به شناخت ریشه‌های تشیع و جایگاه زنان در تاریخ ایران علاقه دارند، مناسب است؛ همچنین برای افرادی که به‌دنبال شواهد تاریخی از باورهای مذهبی در ایرانِ پیش از صفویه هستند، مفید خواهد بود

بخشی از کتاب خدیجه همسر پیامبر در کتیبه های ایران

«در میان بناهای کهن ایران، مسجد جامع ابرکوه یادگاری از روزگاران ایلخانی و تیموری است که هنوز هم شکوه و رازآلودگی خود را حفظ کرده است. اما آنچه این مسجد را از بسیاری از همتایانش متمایز می‌کند، نه فقط قدمت آن، بلکه محراب‌های آن است. به‌ویژه محرابی متعلق به قرن نهم که بر پیکرش حکاکی‌های کم‌نظیری از باورهای مذهبی دوره‌ی خود را ثبت کرده است. پیرامون این محراب صلوات کبیره حک شده است، اما جزئیات آن شگفت‌انگیزتر از یک نوشتهٔ معمولی است. در قلب ستاره‌ای شش‌پر نام مقدس محمد (ص) شش بار و درون یک مربع، نام مبارک علی (ع) چهار بار تکرار شده است. اما چیزی که این اثر را خاص‌تر می‌کند، حضور نام حضرت خدیجه (س) است؛ نشانه‌ای از باورهای شیعی در قلب فلات ایران باشد.»