کتاب علی ولی الله بر سکه های شاهزادگان ساسانی

کتاب الکترونیکی «علی ولی‌الله بر سکه‌های شاهزادگان ساسانی» نوشتهٔ حمیدرضا آذری‌نیا و با دبیری محمدرضا گیاه‌پور، توسط نشر مسیر منتشر شده است. این اثر به بررسی نقش و جایگاه عبارت «علی ولی‌الله» بر سکه‌های شاهزادگان ساسانی، به‌ویژه در دورهٔ باوندیان، می‌پردازد و با تکیه‌بر شواهد تاریخی و سکه‌شناسی، پیوند هویت ایرانی و تشیع را در بستر تاریخ ایران واکاوی می‌کند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب علی ولی الله بر سکه های شاهزادگان ساسانی

این کتاب در قالب ناداستان تاریخی و پژوهشی، به یکی از موضوعات کمتر بررسی‌شده در تاریخ ایران می‌پردازد: حضور و نقش عبارت «علی ولی‌الله» بر سکه‌های شاهزادگان ساسانی، به‌ویژه در دورهٔ باوندیان طبرستان. نویسنده، حمیدرضا آذری‌نیا، با بهره‌گیری از منابع تاریخی و شواهد مادی، تلاش کرده است تا نشان دهد که پیوند میان هویت ایرانی و تشیع، ریشه‌هایی عمیق‌تر از دورهٔ صفویه دارد و این پیوند را می‌توان در آثار مادی همچون سکه‌ها نیز ردیابی کرد. ساختار کتاب به‌گونه‌ای است که ابتدا به معرفی باوندیان و جایگاه آن‌ها در تاریخ ایران می‌پردازد و سپس با بررسی نمونه‌هایی از سکه‌های دوره‌های مختلف، به تحلیل نمادها و عبارات نقش‌بسته بر آن‌ها می‌پردازد. تصاویر و بازخوانی دقیق سکه‌ها، همراه با توضیحات تاریخی، به خواننده کمک می‌کند تا با زمینهٔ فرهنگی و اعتقادی آن دوران آشنا شود. این کتاب بخشی از مجموعهٔ «موزهٔ جیبی» است که به معرفی آثار و اشیای تاریخی ایران می‌پردازد و تلاش دارد مخاطب را با لایه‌های کمتر دیده‌شدهٔ تاریخ و فرهنگ ایران آشنا کند.

خلاصه کتاب علی ولی الله بر سکه های شاهزادگان ساسانی

کتاب «علی ولی‌الله بر سکه‌های شاهزادگان ساسانی» با طرح این پرسش آغاز می‌شود که پیوند میان هویت ایرانی و تشیع از چه زمانی شکل گرفته و چگونه می‌توان ردپای آن را در آثار تاریخی جست‌وجو کرد. نویسنده با مروری بر تاریخ باوندیان، یکی از سلسله‌های محلی شمال ایران که ریشه در شاهزادگان ساسانی داشتند، نشان می‌دهد که این خاندان در دوره‌هایی از حکومت خود، بر سکه‌هایشان عبارت «علی ولی‌الله» را نقش زده‌اند. این اقدام، نه‌تنها بیانگر باورهای مذهبی حاکمان باوندی است، بلکه نشان‌دهندهٔ پذیرش و گسترش تشیع در میان مردم آن منطقه نیز هست. در ادامه، کتاب به معرفی و بازخوانی سکه‌های مختلفی از فرمانروایان باوندی مانند رستم بن شروین، مرزبان بن شروین و شهریار بن رستم می‌پردازد. هر سکه با ذکر محل ضرب، تاریخ، عبارات و نمادهای نقش‌بسته و تحلیل تاریخی آن معرفی شده است. نویسنده توضیح می‌دهد که چگونه این سکه‌ها، علاوه‌بر کارکرد اقتصادی، حامل پیام‌های اعتقادی و سیاسی بوده‌اند و نقش مهمی در انتقال باورها و هویت مذهبی ایفا کرده‌اند. در بخش‌هایی از کتاب، به اهمیت سکه‌ها به‌عنوان منابع تاریخی اشاره شده و توضیح داده می‌شود که چگونه پژوهشگران با بررسی این اشیای مادی، می‌توانند به شناخت دقیق‌تری از تحولات فرهنگی و مذهبی ایران دست یابند. در نهایت، کتاب بر این نکته تأکید دارد که پیوند میان ایرانیت و تشیع، فراتر از دورهٔ صفویه است و شواهد آن را می‌توان در آثار به‌جای‌مانده از قرون اولیهٔ اسلامی نیز مشاهده کرد.

چرا باید کتاب علی ولی الله بر سکه های شاهزادگان ساسانی را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی مستند و مبتنی‌بر شواهد تاریخی، به یکی از نقاط تلاقی مهم هویت ایرانی و تشیع می‌پردازد که کمتر در آثار عمومی به آن پرداخته شده است. بررسی سکه‌ها به‌عنوان اسناد مادی، فرصتی فراهم می‌کند تا مخاطب با لایه‌های پنهان تاریخ و فرهنگ ایران آشنا شود و دریابد که چگونه باورها و هویت مذهبی در طول زمان شکل گرفته و منتقل شده‌اند. مطالعهٔ این اثر برای علاقه‌مندان به تاریخ ایران، سکه‌شناسی و پژوهش‌های هویتی، افق‌های تازه‌ای می‌گشاید و نگاه تازه‌ای به نقش اشیای تاریخی در فهم گذشته ارائه می‌دهد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای پژوهشگران تاریخ ایران، علاقه‌مندان به سکه‌شناسی، دانشجویان رشته‌های تاریخ و مطالعات فرهنگی و کسانی که به ریشه‌های هویت ایرانی و تشیع علاقه دارند، مفید است. همچنین برای کسانی که به دنبال شناخت پیوندهای فرهنگی و مذهبی در ایران پیشاصفوی هستند، این کتاب پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب علی ولی الله بر سکه های شاهزادگان ساسانی

«دنیای هزار سال قبل با جهان امروز ما تفاوت‌های زیادی داشته است. اگر با نگاهشان به زندگی سؤال بپرسیم، حتماً با جواب‌هایی روبه‌رو خواهیم شد که با تصوراتمان فاصله دارند و ما را متعجب می‌کنند. تصور ما راجع به گذشتگان هم تحت تأثیر همین شرایطی است که خودمان در آن زندگی می‌کنیم. ما گذشتگان را از لنز دوربین خودمان می‌بینیم. بعلاوه، مناطق مختلف در یک جغرافیای ثابت هم ممکن بود پاسخ‌های متفاوتی به یک سؤال واحد داشته باشند. ابزار رسانای و مسیرهای انتقال افکار و فرهنگ در جهان گذشته مانند دنیای امروز ما نبوده‌اند؛ اطلاعات با سرعت کمتری جابه‌جا می‌شدند و مردم با اندکی فاصلهٔ جغرافیایی ممکن بود افکار کاملاً متفاوتی داشته باشند. اما با این حال در همان زمان هم ابزارهای خاصی برای انتقال اطلاعات و افکار وجود داشته است. مثلاً سکه‌ها نوعی از ابزارهای مبادلهٔ اقتصادی بودند که در بین انسان‌ها سکه اطلاعات مهمی به مردم می‌داد. مثلاً این‌که حاکم چه کسی است... این حال ردپای گذشته همیشه در اطراف ما حس می‌شود؛ جهان ما برروی گذشته‌اش ساخته شده است. ما چیزهایی در اطرافمان می‌بینیم که وقتی در تاریخ به آن‌ها برمی‌خوریم از شباهتشان شگفت‌زده می‌شویم؛ مثلاً اینکه انسان‌ها در شرایط مشابه با گذشتگان، همانند آن‌ها عمل کرده‌اند و با اینکه یک گره‌خوردگی با پیوند فرهنگی که امروز به صورت گسترده می‌بینیم، در گذشته به صورت محدود قابل ردیابی است.»