کتاب سکه های شیعی یزد، جلو‌ه نخستین شیعیان ایران

کتاب «سکه‌های شیعی یزد، جلوهٔ نخستین شیعیان ایران» نوشتهٔ حمیدرضا آذری‌نیا اثری پژوهشی است که نشر مسیر آن را منتشر کرده است. این کتاب به بررسی سکه‌های تاریخی ضرب‌شده در منطقهٔ یزد می‌پردازد و نقش آن‌ها را در بازتاب باورهای مذهبی و فرهنگی نخستین شیعیان ایران واکاوی می‌کند. تمرکز کتاب بر سکه‌شناسی اسلامی و تحلیل نمادها و کتیبه‌های سکه‌هاست که به‌ویژه در قرون هشتم تا دهم هجری قمری ضرب شده‌اند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب سکه های شیعی یزد، جلو‌ه نخستین شیعیان ایران

در «سکه‌های شیعی یزد، جلوهٔ نخستین شیعیان ایران» حمیدرضا آذری‌نیا با رویکردی پژوهشی به سراغ سکه‌هایی رفته است که در منطقهٔ یزد و شهرهای اطراف آن ضرب شده‌اند. این کتاب در قالب ناداستان تاریخی و پژوهشی، به بررسی سکه‌هایی می‌پردازد که نشانه‌هایی از باورهای شیعی را بر خود دارند و به‌نوعی بازتاب‌دهندهٔ حضور و نفوذ تشیع در این منطقه پیش از دوران صفوی هستند. ساختار کتاب بر پایهٔ معرفی و بازخوانی سکه‌ها، تحلیل کتیبه‌ها و بررسی زمینه‌های تاریخی و فرهنگی ضرب این سکه‌ها شکل گرفته است. نویسنده تلاش کرده با اتکا به منابع تاریخی و شواهد موزه‌ای، تصویری از جایگاه و اهمیت سکه‌ها در فهم تاریخ تشیع در ایران ارائه دهد. این اثر بخشی از مجموعهٔ «موزهٔ جیبی» است و با هدف آشنایی مخاطب با فرهنگ مادی و نشانه‌های هویتی شیعیان در یزد تدوین شده است.

خلاصه کتاب سکه های شیعی یزد، جلو‌ه نخستین شیعیان ایران

این کتاب با مروری بر اهمیت تاریخی و فرهنگی منطقهٔ یزد آغاز می‌شود و جایگاه این منطقه را در گسترش تشیع در ایران برجسته می‌کند. نویسنده ابتدا به پیوندهای فرهنگی یزد با فارس و سیستان اشاره دارد و نقش این مناطق را در انتقال باورهای شیعی به یزد بررسی می‌کند. سپس به معرفی سکه‌هایی می‌پردازد که در دوره‌های مختلف، به‌ویژه پیش از صفویه، در یزد و شهرهای اطراف ضرب شده‌اند. در بخش‌های مختلف کتاب، نمونه‌هایی از سکه‌های ضرب‌شده توسط حاکمان ایلخانی، آل‌مظفر، تیموری و دیگر سلسله‌ها معرفی می‌شود. هر سکه با ذکر محل ضرب، تاریخ تقریبی، کتیبه‌ها و نمادهای مذهبی مورد تحلیل قرار می‌گیرد. نویسنده نشان می‌دهد که چگونه بر روی برخی از این سکه‌ها، عبارات شیعی مانند «علی ولی‌الله» یا نام دوازده امام نقش بسته است و این امر بیانگر نفوذ و محبوبیت تشیع در میان مردم و حتی حاکمان غیرشیعی منطقه بوده است. کتاب همچنین به سکه‌هایی می‌پردازد که در آن‌ها همزمان نام خلفای سنی و امامان شیعه آمده است و این موضوع را به‌عنوان نشانه‌ای از همزیستی و تعامل مذهبی در آن دوره تفسیر می‌کند. در ادامه، نویسنده به روش‌های بازخوانی و اعتبارسنجی سکه‌های تاریخی اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد که چگونه پژوهشگران با بررسی شواهد و مقایسه با دیگر آثار، به صحت و اصالت سکه‌ها پی می‌برند. در نهایت، کتاب بر اهمیت سکه‌ها به‌عنوان اسناد مادی تاریخ تشیع در ایران تأکید دارد و آن‌ها را به‌عنوان نشانه‌هایی از جریان‌های فرهنگی و مذهبی منطقهٔ یزد معرفی می‌کند.

چرا باید کتاب سکه های شیعی یزد، جلو‌ه نخستین شیعیان ایران را بخوانیم؟

مطالعهٔ این کتاب فرصتی فراهم می‌کند تا مخاطب با یکی از جنبه‌های کمترشناخته‌شدهٔ تاریخ ایران، یعنی بازتاب باورهای شیعی در فرهنگ مادی و به‌ویژه سکه‌ها، آشنا شود. این اثر با ارائهٔ نمونه‌های مستند و تحلیل دقیق کتیبه‌ها و نمادهای مذهبی، نشان می‌دهد که چگونه سکه‌ها می‌توانند به‌عنوان اسناد تاریخی، تحولات فکری و مذهبی یک جامعه را بازتاب دهند. همچنین کتاب به مخاطب کمک می‌کند تا نقش یزد را در تاریخ تشیع ایران بهتر درک کند و با روش‌های پژوهشی در حوزهٔ سکه‌شناسی آشنا شود.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای علاقه‌مندان به تاریخ ایران، پژوهشگران حوزهٔ سکه‌شناسی، دانشجویان تاریخ و مطالعات اسلامی و کسانی که به دنبال شناخت ریشه‌های فرهنگی و مذهبی تشیع در ایران هستند، مناسب است. همچنین برای مجموعه‌داران و علاقه‌مندان به فرهنگ مادی و آثار موزه‌ای، اثری خواندنی به‌شمار می‌آید.

بخشی از کتاب سکه های شیعی یزد، جلو‌ه نخستین شیعیان ایران

«سکه‌ها مثل بسیاری دیگر از مصادیق «فرهنگ مادی» بر روی خود باورها و اندیشه‌هایی را حمل می‌کنند که گاهی تا قرن‌ها در ذهنی می‌تواند در جهان مادی هم وارد شود و در طول تاریخ پایدار بماند. این سکه یک نمونه از نوعی خاص سکه‌های ایرانی است که در آن‌ها از نام‌ها و عباراتی استفاده شده که بتواند باورهای جمعیت بیشتری از مردم را نمایندگی کند. این سکه از عبارت شیعی «علی ولی الله» استفاده کرده ولی در عین حال، نام خلفای سنی نیز بر آن نقش بسته است. این نوع سکه‌ها که به آن‌ها سکه‌های «شیعی-سنی» هم گفته می‌شود، برجسته بودن جایگاه امیرالمومنین علی در باور مردم ایران را حتی در کنار خلفای سنی، نشان می‌دهند.»