کتاب خاطرات دکتر سلام الله جاوید (جلد اول)

کتاب «خاطرات دکتر سلام الله جاوید (جلد اول)» نوشتۀ سلام الله جاوید و ترجمه و تدوین رحیم رئیس نیا است و انتشارات شیرازه کتاب ما آن را منتشر کرده است. این خاطرات، از زمان فرقۀ عدالت تا فرقۀ دموکرات آذربایجان را در برمی‌گیرد.

درباره کتاب خاطرات دکتر سلام الله جاوید (جلد اول)

کتاب خاطرات دکتر سلام‌الله جاوید، همان‌طور که از آن پیداست، خاطرات یکی از چهره‌های سرشناس کمونیست ایرانی را در برمی‌گیرد که باتوجه‌به اهمیت وقایعی که خود شاهد آن بوده و همچنین علی‌رغم سختی‌های بسیار، آن‌ها را ثبت کرد و گاه از طریق پرس‌و‌جو از مطلعان، داده‌هایی را تکمیل کرده که حاصل آن یک گزارش مهم تاریخی شد. بخش‌های اول این خاطرات دربارۀ وضعیت ایرانیان باکو در سال‌های مقارن با توسعۀ صنایع نفتی در آن حوزه است، بعد از آن به فعالیت‌های سیاسی و فرهنگی برخی از ایرانیان در تلاقی با سرآغاز تحولات انقلابی روسیه می‌پردازد و مدتی بعد هم‌زمانی آن با انقلاب مشروطه، زمینۀ شکل‌گیری مجموعه‌ای از تحرکات سوسیالیستی را فراهم آورد که هم بر تحولات قفقاز و هم ایران تأثیر گذاشتند. جلد دوم این مجموعه، بازماندۀ روزگار نام دارد که ملاحظاتی پیرامون خاطرات سلام‌الله جاوید است.

در پشت جلد اول کتاب خاطرات دکتر سلام‌الله جاوید آمده است که: «خاطرات دکتر سلام‌الله جاوید که اینک تحت عنوان از فرقهٔ عدالت تا فرقهٔ دموکرات آذربایجان منتشر می‌شود، خاطرات یکی از چهره‌های سرشناس کمونیست ایرانی است و حاصل کار یک گزارش مهم تاریخی که از توصیف حال‌وروز ایرانیان باکو در سال‌های نخست قرن بیستم آغاز شده، با اشاره به تحرکات انقلابی قفقاز در دورهٔ انقلاب ۱۹۱۷ روسیه، از بازتاب و تأثیر این حوادث بر تحولات ایران می‌نویسد. سرکوب تحرکاتی ازاین‌دست یکی از نتایج اولیهٔ شکل‌گیری نظام پهلوی بود که دوره‌ای از زندان و تبعید را برای صاحب خاطرات به دنبال آورد و آنگاه شروع دور جدیدی از فعالیت‌های سیاسی بعد از فروپاشی نظام حاکم در شهریور ۱۳۲۰ که در خلال فرازوفرود فرقهٔ دموکرات آذربایجان از پاییز ۱۳۲۴ تا زمستان ۱۳۲۵ به نقطهٔ اوج خود رسید. سلام‌الله جاوید از بازیگران و صاحب‌منصبان عمدۀ این جریان بود.»

خواندن کتاب خاطرات دکتر سلام الله جاوید (جلد اول) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب را به دوستداران تاریخ معاصر ایران پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب خاطرات دکتر سلام الله جاوید (جلد اول)

«پیش از تشکیل نظام شوروی در روسیه، وضعیت داخلی ایران از جهت سیاسی و اجتماعی بسیار وخیم بود. مأموران روسیۀ تزاری در شمال ایران و استعمارگران انگلیسی در جنوب، هرچه می‌خواستند انجام می‌دادند. اصول کاپیتولاسیون کاملاً اجرا می‌گردید و فلاکت اقتصادی بیش از حد بود. ملاکان و مأموران دولت تا می‌توانستند بر رعیت ستم روا می‌داشتند. در نتیجه رعیت از سر ناچاری دست از کشاورزی کشیده، به خارج می‌رفت. برای ایرانیانی که در شمال کشور زندگی می‌کردند، مناسب‌ترین محل روسیه بود که به‌آسانی می‌توانستند به آنجا رفت‌وآمد کنند.»