کتاب گزیده ابیات نظامی

کتاب گزیده ابیات نظامی نوشتۀ الیاس بن یوسف نظامی گنجوی با گردآوری مهدی خرد در انتشارات هونر به چاپ رسیده است. این کتاب گزیده‌ای از ابیات نظامی گنجوی، شاعر شهیر ایرانی در سدۀ ششم هجری قمری است.

درباره کتاب گزیده ابیات نظامی

جمال‌الدین ابو محمد الیاس بن یوسف بن زکی بن مؤید متخلص به نظامی، حکیم نامور، شاعر و داستان‌سرای ایرانی و پارسی‌گوی در سدۀ ششم هجری قمری است که به‌عنوان پیشوای داستان‌سرایی در ادبیات فارسی و صاحب سبک شناخته شده‌ است. نظامی گنجوی، در حدود ۵۳۵ هجری قمری در گنجه از مادری دارای نژاد کرد به دنیا آمد. از زندگانی وی اطلاعات دقیقی در دست نیست و دربارهٔ سال تولد و وفات او نقل‌های تذکره‌نویسان مختلف است. آنچه مسلم است در شهر گنجه می‌زیست و در همین شهر نیز در حدود ۶۱۴ هجری قمری وفات یافت است. 

نظامی گنجوی افکار صوفیانه داشت و در موسیقی هم متبحر بود. عمدۀ شهرت نظامی به‌دلیل مثنوی‌های پنجگانۀ او با نام خمسه است. عنوان این مثنوی‌ها عبارت است از:

۱. مخزن‌الاسرار که تحت تأثیر حدیقه‌الحقیقه سنایی نوشته است.

۲. خسرو و شیرین که از داستان‌های دورۀ ساسانی است.

۳. لیلی و مجنون که قصۀ مشهور عربی است

۴. هفت پیکر یا هفت گنبد یا بهرام‌نامه که دربارۀ بهرام گور، پادشاه ساسانی است.

۵. اسکندرنامه که دو بخش دارد: شرفنامه که اسکندر را به‌عنوان فاتحی بزرگ مطرح می‌کند و اقبالنامه که در آن اسکندر به‌شکل حکیم و پیامبر ظاهر می‌شود. 

شاعرانی چون خواجوی کرمانی، عبدالرحمان جامی، وحشی بافقی و عرفی شیرازی از شیوۀ نظامی گنجوی پیروی کردند. در کتاب گزیده ابیات نظامی، قسمت‌هایی از اشعار وی به انتخاب مهدی خرد، گردآورندۀ کتاب آمده است.

خواندن کتاب گزیده ابیات نظامی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

به دوستداران ادبیات کهن پارسی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب گزیده ابیات نظامی

«عهد خود با خدای محکم‌دار

دل ز دیگر علاقه بی‌غم دار

چون تو عهد خدای نشکستی

عهده بر من کز این و آن رستی

گوهر نیک را ز عقد مریز

وآنکه بد گوهرست ازو بگریز

بدگهر با کسی وفا نکند

اصل بد در خطا خطا نکند

کژدم از راه آنکه بدگهرست

ماندنش عیب و کشتنش هنرست

هنر آموز کز هنرمندی

درگشایی کنی نه دربندی

هرکه ز آموختن ندارد ننگ

دُر برآرد ز آب و لعل از سنگ

وانکه دانش نباشدش روزی

ننگ دارد ز دانش‌آموزی

هفت‌پیکر (بخش۷)»