کتاب خاندان ایرانی تبار مُهَلّب

«خاندان ایرانی تبار مُهَلّب» نوشته رمضان رضائی(-۱۳۵۰)، پژوهشگر معاصر ایرانی است. در بخشی از مقدمه کتاب می‌خوانیم: در دوره‌ی اسلامی بسیاری از اعضای طبقات و خاندان‌های کهن و شریف ایران اسلام آورده و در راه بسط و گسترش فرهنگ و تمدن اسلامی کوشیدند و با توجه به تجربه و آگاهی عمیقشان از آیین و آداب اداری، حکومت داری و حکمت و ادب که برآمده از محیط و پیشینه‌ی تمدنی و فرهنگی قومی‌شان بود، با پذیرش اسلام به مراکز قدرت نفوذ کردند و مناصب مهمی همچون دبیری، ریاست تشکیلات اداری، وزارت و حکومت نواحی و شهرها را کسب کردند که خود زمینه‌ساز نقش آفرینی بیشتر آنان در سرعت بخشیدن به آهنگ رشد و شکوفایی فرهنگ اسلامی گردید. برخی از خاندان‌های ایرانی در عرصه‌ی انتقال تجربیات و دانش تشکیلات اداری و مالی کمک‌های بسیاری به خلفا و حاکمان مسلمان ارائه دادند، چنانکه در تشکیل دیوان‌های جُند و بَرید نقش اصلی را داشتند و چند دهه تشکیلات اداری نواحی مختلف ایران از جمله عراق، فارس و خراسان را مدیریت کردند و در حفظ ساختار و زبان این دیوان‌ها که به پهلوی بود، کوشیدند. برخی از این خاندان‌ها ایرانی بودن‌شان زیاد مورد توجه قرار نگرفت و همین امر خود باعث شد این خاندان‌ها در دوره‌ی معاصر توسط برخی از کشورهای منطقه مصادره گردد. نمونه بارز آن، خاندان مهلب است که سایت‌ها و منابع عمانی آنها را اهل عمان و منابع اماراتی آنها اهل امارات و برخی نیز آنها را اهل کویت معرفی می‌کنند. نمونه‌ی بارز این منابع کتاب «المهلب من دبا إلی مطلع الشمس» [مهلب از دبا تا سرزمین آفتاب تابان] تالیف ریاض نعسان آغا که با حمایت مالی امارت فجیره به چاپ رسیده است. این اختلاف در انتساب می‌تواند دلیل بر نادرستی آن باشد؛ در حالی که به استناد بسیاری از منابع دیگر، این خاندان ایرانی الاصل بوده‌اند و بیشتر شهرت خود را مدیون مهلب بن بسفرّه هستند.