کتاب ونتیلاتور

کتاب ونتیلاتور نوشتهٔ فرید میرخانی، پزشک و مستندساز ایرانی است و سبزان آن را منتشر کرده است. ونتیلاتور فیلم‌نامه‌ای سینمایی، با یادداشتی از ایلکر مؤتلو، نویسنده و فیلم‌ساز ترک است.

درباره کتاب ونتیلاتور

ونتیلاتور داستانی درام دربارهٔ یک خانواده است که یکی از اعضایشان به کما رفته و پزشک معالج برای تصمیم‌گیری به خانواده یک و نیم روز زمان می‌دهد، آن هم برای تصمیم‌گیری درخصوص خاموش‌‌‌‌‌‌‌‌‌کردن دستگاه ونتیلاتور و پذیرفتنِ مرگ و دفن وی یا نگهداری او با همین شکلِ زندگی نباتی در خانه.

این فیلم‌نامه با نگاهی به موضوع اخلاق پزشکی و اخلاق زیستی، در واقع انتخاب برسر دوراهی زیستن و مرگ را به چالش می‌کشد؛ انتخابی در مورد زندگی یا مرگ دیگری.

در قسمتی از یادداشت ایلکر مؤتلو، نویسنده و فیلمساز ترک، در ابتدای این کتاب می‌خوانیم:

زبان سینما زبان تصویر است و در این میان چاپ و خواندن فیلمنامه غیراز بلاغتی ( Rhetoric ) که در متن آن برای خواننده عام می‌تواند مفیدِفایده باشد تلاشی‌ است برای پرورش ادراکات فرازبانی در مخاطب.

چنانچه درک و رابطۀ افراد جامعه با دیگران و محیط اطراف خود در حدود ارتباطات عادی و روزمره و با دم دستی‌ترین ابزارهای ارتباطی محدود شود‌ چگونه می‌توان انتظار داشت چنین جامعه‌ای قدم از قدم بردارد؟

دیدن فیلم قرارگرفتن در معرض و متن یک اثرهنری‌ست که به هزار زبان تاثیرات و القائات خود را برما می‌بارد و نقش و اثر خود را در وجود ما می‌انبارد اما خواندن فیلمنامه تلاشی‌ست برای درک تصویری از متنی صامت. و این تلاش، قدمی فراتر از : خود را در معرضِ مستقیم و بی‌واسطۀ متن هنری قرار دادن بنظر می‌رسد.

خواندن کتاب ونتیلاتور را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران فیلم‌نامه‌هایی حول داستان‌های پزشکی پیشنهاد می‌کنیم.

درباره فرید میرخانی

فرید میرخانی، پزشک و سینماگر، متولد هشترود آذربایجان شرقی است. او پس از اتمام تحصیلات مقدماتی در زادگاهش‌ به دانشکدهٔ پزشکی دانشگاه تبریز راه یافت و از اوایل دوران دانشجویی مسیر دنبال‌کردن عشق و علاقه دیرین خود یعنی سینما را پیش گرفت. او ساخت فیلم کوتاه را از سال ۱۳۸۱ آغاز کرد. نخستین فیلم او یک مستند کوتاه به نام روز دویست و پنجاه و چهارم بود که به موضوع حاشیه‌نشینی در شهر تبریز می‌پرداخت.

در کارنامهٔ سینمایی این فیلم‌ساز تاکنون ۴۷ مستند علمی، ۴ فیلم کوتاه، یک فیلم بلند و ۹ جایزهٔ بین‌‌المللی و ۲۲ حضور جهانی و هیئت داوری دو فستیوال (ایتالیا و ترکیه) دیده می‌شود.

ونتیلاتور نخستین فیلم‌نامۀ بلند اوست.

بخشی از کتاب ونتیلاتور

«مهرو با موبایلش، در صفحهٔ اینستاگرام، نکات مامایی را می‌بیند و می‌خواند. سرش را بلند می‌کند و نگاهی به دوروبرش می‌کند.

مهرو: مرسی، جلوی سالن زیبایی پیاده می‌شم.

تابلو سالن زیبایی سارا را می‌بینیم. مهرو ده‌هزار تومان به راننده می‌دهد.

راننده: دوازده تومن می‌شه خانوم.

مهرو: من هفته‌ای سه بار این مسیرو می‌آم ... ده تومنه.

راننده: به آژانس زنگ بزنید بپرسید. از دیروز، افزایش قیمت داریم.

مهرو: شما انصاف داشته باش. مدیر آژانس هم یکی مثل شما.

راننده: خانوم، صفحه‌کلاچ عوض کردم ۷۵۰ هزار تومن، ۲۰۰ تومن بود.

مهرو: چه ربطی به من داره؟

راننده: ربطش اینه که نیم‌ساعت معطلی دم در داشتم

مهرو کیفش را می‌گردد و با نارضایتی دو هزار تومان دیگر به راننده می‌دهد و پیاده می‌شود.

۹. داخلی. روز. سالن زیبایی سارا

مهرو وارد سالن می‌شود. سارا ـ جاری مهرو ـ زنی حدوداً ۴۲ ساله و بسیار شیک‌پوش است که البته با قیافه و هیکلی که کمتر از سن و سالش نشان می‌دهد، نشسته و دستیارش برایش لاک سیاه می‌زند.

مهرو: سلام.

سارا: سلام مهرو جون، چطوری؟ خوبی؟

مهرو پلاستیک غذا را روی میز می‌گذارد.

مهرو: باقلا قاتوقه سارا جون.

سارا: چرا زحمت کشیدی؟ دستت درد نکنه ... .

به سمت دستیارش برمی‌گردد، انگاری دارد از او نیز تشکر می‌کند، کار لاک ناخن‌هایش تمام شده است و از روی صندلی بلند می‌شود.

سارا: مهرو جون، خانوما تو اتاق منتظرن!

مهرو: جایی می‌خوای بری؟ (نگاهی به لاک سیاه انگشتان سارا می‌کند.)

سارا: سر خاک مامان. شب خوابشو دیدم ... می‌رم سر خاک، آروم می‌شم.

مهرو با بهت و ناراحتی چهره درهم می‌کشد. سارا متوجه ناراحتی مهرو و دستپاچه می‌شود.

سارا: مهرو جون، کاری داشتی به بچه‌ها بگو ... بگم بچه‌ها دستی به صورتت بکشن؟

مهرو: مرسی ...

سارا در حال خروج رو به منشی‌اش می‌کند.

سارا: از خانم بحرانی ۲۰۰ تومن بابت بدهی قبلیش اضافی می‌گیری، به عباس آقا زنگ بزن، آخر وقت بیاد اتاق ماساژ رو تی بکشه ... .

مهرو با حسرت به موقعیت اجتماعی و مدیریت سارا نگاه می‌کند.»