کتاب دستنامه جامعه شناسی عصبی (جلد دوم)

کتاب دستنامه جامعه شناسی عصبی (جلد دوم) با ویرایش دیوید د. فرانکس و جاناتان اچ. ترنر و با ترجمهٔ علیرضا حدادی در انتشارات دانشگاه امام صادق (ع) چاپ شده است.

درباره کتاب دستنامه جامعه شناسی عصبی (جلد دوم)

کتاب راهنمای جامعه‌شناسی عصبی، زحمت دانشمندان علوم اجتماعی را فراهم می‌آورد که دربارهٔ پایه‌های عصبیِ اجتماعی‌بودن انسان مطالعه و تفکر می‌کنند. فصول کتاب فهرستی از موضوعات را ارائه می‌دهد که جامعه‌شناسی عصبی در درک تأثیر متقابل میان مغز و محیط، آن موضوعات مانند هویت را پوشش داده است. این فهرست شامل هویت، عقلانیت، کنش متقابل، اجتماعی‌بودن، تبعیض، کلیشه‌سازی، موقعیت، هیجانات، سلامت، وابستگی، هم‌نوایی و ذهن است.

از نگاه من، پیشرفت‌های آینده علوم اعصاب توسط علوم اجتماعی رخ می‌دهد، چنانچه DNA این نقش را برای علوم زیستی انجام داد. شکستن مرزهای سنتی میان رشته‌های علمی و توسعهٔ کار در زیرشاخه‌ها رخ می‌دهد. جامعه‌شناسی این کار را با ایجاد پایه‌های عصبی برای شناخت، هیجانات و رفتار انجام خواهد داد. درحالی‌که مدل‌های اجتماعی بودن، عقلانیت و رفتار در گذشته بر اساس مفروضات مناسب اما بدون فاکت درمورد ماهیت بشر پایه‌گذاری شده بود، در آینده نظریات ما به طور فزاینده‌ای مبتنی بر دانش معتبر، نه‌تنها درمورد نحوه عملکرد شناخت انسان برای تکوین رفتار بلکه همچنین درمورد نحوه فعالیت‌های محیطی برای شکل‌دادن به شناخت خواهد بود. این مهم ضروری است که جامعه‌شناسان بخشی از گفتگوی فکری بزرگ‌تری باشند که اکنون بین دانشمندان علوم اعصاب در جریان است؛ زیرا نیروهای محیطی حیاتی که تجلی تمایلات طبیعی انسان را شکل می‌دهند اجتماعی هستند و نه فیزیکی.

محیط اجتماعی در درک کنش‌های انسان باتوجه‌به پیچیدگی ژنوم انسانی و اهمیت یادگیری در شکل‌دهی رفتار، بسیار مهم است. انسان‌ها به طور مستقیم با محیط فیزیکی تعامل ندارند بلکه ازطریق واسط‌های فرهنگی و جامعه در ارتباط هستند و ازآنجاکه شیوه‌های فرهنگی و مقوله‌های اجتماعی ازطریق تعامل با دیگران منتقل می‌شوند، دانستن تأثیر زمینه‌های اجتماعی که در آن زیست می‌کنیم بر حالت ژن و رشد انسانی برای درک وضعیت انسان بسیار ضروری است. در شرایط خاص اجتماعی است که یادگیری اتفاق می‌افتد و تمایلات طبیعی انسانی نقش می‌بندد؛ بنابراین برای تبیین کنش‌های انسانی باید مجموعه‌ای از محیط‌های اجتماعی را در نظر گرفت که افراد در مراحل مختلف چرخه زندگی و در مراحل مختلف تاریخی توسعه اجتماعی در آن زیست می‌کنند.

ضرورت همکاری دانشمندان جامعه‌شناسی و زیست‌شناسی با ظهور اپی‌ژنتیک (مطالعه چگونگی تأثیر محیط بر حالت ژن) تشدید شده است (آلیس و همکاران، ۲۰۰۷). سال‌ها بود که دانشمندان یک دیدگاه نسبتاً ثابت نسبت به وراثت ژنتیکی داشتند که در آن ژن‌های خاصی توسط والدین منتقل می‌شد و وراثت و تجلی در نسل، بدون درنظرگرفتن شرایط محیطی بیان می‌شد. تصور می‌شد که ژن‌ها به طرز تغییرناپذیری صرفاً ازنظر بیولوژیکی ظاهر می‌شوند و بحث اصلی بر سر این بود که در محاسبه صفات و رفتارهای مشاهده‌شده در فنوتیپ‌های موجودات زنده کدام‌یک مهم‌تر است: ژن‌ها یا محیط (سسی و ویلیامز، ۲۰۰۰)؟

بااین‌حال، در سال‌های اخیر، این دیدگاه ایستا درمورد تجلی ژن، جای خود را به یک مدل پویاتر داده است که در آن محیط خود تعیین می‌کند که چگونه ژن‌های خاص ظاهر می‌شوند (ریدلی، ۲۰۰۴). درنتیجه، بحث‌های علمی در حال حاضر بر سر این نیست که چه چیزی مهم‌تر است (ژن‌ها یا محیط) بلکه درباره چگونگی تعامل ژن‌ها و محیط برای ایجاد برخی ویژگی‌های ارثی است؛ بنابراین تمرکز کارهای فعلی در علوم زیستی و رفتاری به تعامل ژن و محیط تغییر یافته است (روتر، ۲۰۰۶). اکنون درک شده است که محیط (و برای انسان این به معنای محیط اجتماعی است) نه‌تنها رفتار را ازطریق یادگیری و شرایط موقعیت شکل می‌دهد بلکه محیط اینکه کدام ژن‌های خاص روشن یا خاموش، یا ظاهر شوند یا خیر، را نیز تعیین می‌کند (کاستا و ایتون، ۲۰۰۶).

با بررسی رابطه متقابل و پویا میان مغز انسان، رفتار و محیط اجتماعی، مشخص است که کتاب راهنمای جامعه‌شناسی عصبی تمهیدی بسیار به‌موقع، افزون بر ادبیات پژوهشی زیست‌اجتماعی است. فصول کتاب، مقدمه‌ای ضروری بر قواعد پایه‌ای و پرسش‌های فوری در زمینه نوپدید جامعه‌شناسی عصبی را ارائه داده و زمینه را برای تفکر و تحقیقات آینده فراهم می‌کند. مفتخر و خوشحالم که آن را به همه جامعه‌شناسان تقدیم کنم؛ چراکه همان‌طور که در مقاله خود برای مجله سالانه گفتم، «نقطه آغازین برای کنار آمدن با وضعیتمان باید درک این نکته باشد که ما درواقع موجودات بیولوژیکی هستیم ...». ما باید مقاومت تاریخی خود را در برابر این ایده که رفتار اجتماعی دارای ریشه‌های زیستی است کنار بگذاریم و این واقعیت را بپذیریم که ما، به‌عنوان بشر، استعدادهای ویژه‌ای را برای تفکر و رفتار به ارث برده‌ایم که بر ساختارهای اجتماعی که ناخودآگاه در آن تکامل‌یافته و منطقی انتخابشان می‌کنیم، تحمیل و تأثیر می‌گذارند. انتشار کتاب راهنمای جامعه‌شناسی عصبی شواهد متقنی ارائه می‌دهد که جامعه‌شناسی به طور عینی در این راستا حرکت می‌کند.

کتاب دستنامه جامعه شناسی عصبی (جلد دوم) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این اثر به علاقه‌مندان به مطالعه دربارهٔ علوم اعصاب پیشنهاد می‌شود.