کتاب مقدمه ای بر روانشناسی اسلامی تجربی

کتاب مقدمه ای بر روانشناسی اسلامی تجربی نوشته مهرداد کلانتری است. این کتاب راهنمایی برای تمام فعالان حوزه روان‌شناسی اسلامی است.

درباره کتاب مقدمه ای بر روانشناسی اسلامی تجربی

روان‌شناسی یکی از علوم جدیدی است که بعد از جدا شدن از فلسفه بعنوان یکی از علوم انسانی تجربی مطرح شده . این علم برگرفته از نظریات روانشناسان غربی در مراکز علمی – پژوهشی در کشورهای غربی است و سه بعد نظری، پژوهشی و کاربردی دارد. برخی از مکاتب روان‌شناسی مانند مکتب روانکاوی فروید بر مبنای تضاد دین و روان‌شناسی است. بر این اساس نه تنها دین از نظر روان‌شناسی لازم نیست، بلکه انسان با رها کردن خود از قید و بندهای دینی از دیدگاه مزبور می‌تواند به آرامش روانی خاصی دست یابد. همچنین برخی از مکاتب روان‌شناسی مانند مکتب رفتار گرایی براساس جدائی دین و روانشناسی بوجود آمده اند، بدین معنی که روان‌شناسی علمی کاملا تجربی است و هیچ گونه رابطه‌ای با دین ندارد. روان‌شناس دغدغه های خاص خود را دارد. برخی دغدغه ارتقاء علمی دارند از کارشناسی به کارشناسی ارشد و از ارشد به دکترا و برخی دغدغه کلینیکی دارند. دوست دارند کلینیک پررونقی داشته باشند و روان‌شناس کاربردی باشند در کشور ما ایران نیز در حالی که برخی از اندیشمندان اصرار دارند بر جدایی روان‌شناسی و دین، برخی دیگر مانند علامه محمد تقی جعفری اصرار دارند بر پیوند روان‌شناسی و دین. این کتاب سعی دارد پیوند میان روان‌شناسی و دین را به خوبی تحلیل کند. 

خواندن کتاب مقدمه ای بر روانشناسی اسلامی تجربی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام روان‌شناسان پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب مقدمه ای بر روانشناسی اسلامی تجربی

توحید یکی از بنیان های روانشناسی اسلامی است، بدین معنی که مکتب روانشناسی اسلامی بر اساس توحید پایه گذاری می شود. توحید به معنی اعتقاد قلبی و عملی به وجود خدای واحد است، یعنی انسان در قلب خود گواهی میدهد که خداوند وجود دارد، سپس به ایمان قلبی میرسد و این ایمان اندیشه و عمل او را تحت تأثیر قرار میدهد.

گرایش به توحید، یکی از گرایشهای فطری انسان است که همواره در طول تاریخ به گونه های مختلف بروز کرده است. با وجود این برخی از افراد این گرایش فطری خود را نادیده گرفته، نفی کرده یا با عامل دیگری جایگزین میکنند. یونگ، روانشناس معروف به برخی از این موارد اشاره کرده است. اگرچه برخی از روانشناسان نیز آن را نادیده گرفته یا به گونه های منفی تعبیر کرده اند، اما گروهی دیگر از پیشگامان علم روانشناسی مانند یونگ، آدلر، آلپورت، ویلیام جیمز، ویکتور فرانکل و دیگران هر کدام به نوعی به اهمیت رابطه انسان و خداوند اشاره کرده اند.

در قرآن کریم آمده است که وقتی خداوند انسان را آفرید، از او سؤال کرد آیا من خدای تو نیستم؟ و او پاسخ داد آری. آیه مذکور بعنوان یکی از دلایل فطری بودن توحید مطرح شده است (طباطبائی، ۱۳۷۵).

بنابراین انسان بطور فطری خداخواه و خداجوی است و نیاز به تکیه بر نیروی لایزال الهی دارد. با وجود این، برخی از اندیشمندان تلاش کرده اند بجای اصالت دادن به توحید، به مادی گرائی اصالت بدهند و نوعی مادی گرائی را بجای گرایش های معنوی برجسته نمایند.

توحید، نوعی انتخاب است. انسان میتواند در خلوت تنهائی و در نتیجه سیر انفسی، به وجود خداوند گواهی دهد و این میل فطری را برای خود بصورت یک باور در آورد و افکار، رفتار و عواطف خود را با آن تنظیم کند. ایمان به خداوند، هم جنبه قلبی دارد و هم جنبه اعتقادی، اما ایمان قلبی، مهمتر از ایمان عقلی است. ایمان عقلی در کنار ایمان قلبی، تأثیر گذار میشود و به تنهایی کافی نیست.