کتاب حالت دستوری در زبان آلمانی

کتاب حالت دستوری در زبان آلمانی نوشته سعید ساحل و کاوه بهرامی یکی از کتاب‌های تخصصی انتشارات دانشگاه شهیدبهشتی برای استفاده دانشجویان و پژوهشگران است.

دانشگاه شهید بهشتی یکی از معتبرترین دانشگاه‌های دولتی ایران است که از سال ۱۳۳۸ به عنوان یکی از مراکز علمی معتبر فعالیت خود را آغاز کرده است. این دانشگاه ۱۹ دانشکده، ۳ پردیس و ۱۶ پژوهشکده و مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی دارد.

انتشارات دانشگاه شهید بهشتی (دانشگاه ملی سابق) با نام اداره انتشارات در سال ۱۳۵۲ فعالیت خود را آغاز کرد، این مجموعه از سال ۱۳۵۳ مرکز فروش کتاب خود را هم در دانشگاه تاسیس کرد.

دکتر علی آموزش اولین مدیر این انشارات بود. این انتشارات سال ۱۳۵۴ با نام «دفتر انتشارات و تامین منابع درسی» فعالیت خود را به‌طور مستقل از اداره روابط عمومی دانشگاه گسترش داد.

فعالیت رسمی و سازمان یافته انتشارات و چاپخانه از سال ۱۳۵۹ با مدیریت دکتر رضا شعبانی شروع شد و بعد از چندین مرحله تغییر در سیستم، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی در حال حاضر در زمینه چاپ و نشر آثار دانشگاهی و پژوهشی و مجلات بسیار توانمند است و آثار ارزشمندی در اختیار دانشجویان، اساتید و پژوهشگران قرار می‌دهد.

کتاب‌های انتشارات دانشگاه شهید بهشتی زیر نظر اساتید و متخصصین هر رشته منتشر می‌شوند و بهترین و جامع‌ترین اطلاعات را در اختیار خوانندگان قرار می‌دهند تا هم دانشجویان این دانشگاه و هم دانشجویان دانشگاه‌های دیگر و علاقه‌مندان بتوانند به راحتی به کتاب‌های مورد نیازشان دسترسی داشته باشند.

درباره کتاب حالت دستوری در زبان آلمانی

کتاب حاضر ترجمه‌ای است از کتابی با نام حالت دستوری(Kasus) اثر دکتر سعید ساحل، استاد زبان‌شناسی در آلمان، که انتشارات دانشگاه هایدلبرگ آن را در سال ۲۰۱۸ منتشر کرده است. انتشارات دانشگاه هایدلبرگ از سال ۲۰۰۵ اقدام به انتشار درسنامه‌هایی با عنوان درآمدی بر زبان‌شناسی آلمانی کرده است.

در این درسنامه‌ها، با زبانی ساده و قابل فهم و با هدف تحلیل زبان آلمانی، موضوع‌های گوناگون زبان‌شناسی بررسی می‌شود. همه درسنامه‌ها همراه با تمرین‌اند و برای مطالعه آن‌ها نیازی به دانش تخصصی نیست. واژه‌های تخصصی در متن و در قالب واژه‌نامه‌ای مجزا توضیح داده می‌شوند. دلیل انتخاب این کتاب برای ترجمه این است که تاکنون درسنامه‌ای مجزا، که به موضوع حالت دستوری در زبان آلمانی بپردازد، حتی در آلمان نیز منتشر نشده بود. حالت دستوری در زبان آلمانی در بسیاری از کتاب‌های علمی دانشگاهی در کنار مباحثی مانند شمار، شخص، وجه و دیگر مقوله‌های دستوری مطرح بوده است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که این موضوع تا حد زیادی در میان زبان‌شناسان و علاقه‌مندان به علم زبان‌شناسی آلمانی در ایران ناشناخته مانده است. نویسنده کتاب، افزون بر طرح موضوع‌های جدید مربوط به حالت دستوری، به برخی از ابهامات موجود در این زمینه نیز پاسخ داده است و از این رو کتاب می‌تواند علاوه بر دانشجویان رشته زبان و ادبیات آلمانی، آموزش زبان آلمانی و زبان‌شناسی، برای مدرسان زبان آلمانی نیز سودمند باشد.

کتاب از یازده فصل تشکیل شده است. پس از ارائه مقدمه‌ای بر موضوع کتاب در فصل اول، در فصل دوم به موضوع نظام حالت دستوری در زبان آلمانی پرداخته می‌شود. مقوله حالت دستوری، تقسیم‌بندی حالت‌های دستوری و سلسه‌مراتب حالت‌های دستوری از مباحث اصلی این فصل‌اند. در این فصل علاوه بر توضیح درباره نظام نشانداری به ارتباط میان سلسله‌‌مراتب حالت‌های دستوری، سلسله‌مراتب رسایی و قوت همخوانی نیز پرداخته می‌شود. فصل سوم درباره نشانه‌گذاری حالت‌های دستوری روی اسم، حرف تعریف و صفت و در مجموع بر روی گروه اسمی است. موضوع فصل چهارم، یعنی حاکمیت حالت دستوری، یکی از موضوع‌های مهم در بحث نحو زبان آلمانی است. در این فصل عناصری در جمله بررسی می‌شوند که حالت دستوری اعطا می‌کنند و ازاین‌رو نیز «حاکمان حالت دستوری» نامیده می‌شوند. افعال، حروف اضافه، صفت‌ها و اسامی از حاکمان حالت دستوری‌اند. البته نوع و تعداد حالت‌های دستوری‌‌ای که هر یک از این عناصر به دیگر اجزای جمله می‌دهند متفاوت است.

فصل پنجم به موضوع مطابقه حالت دستوری اختصاص دارد که یکی از مباحث مهم در زبان‌شناسی آلمانی است. مطابقه حالت دستوری در موارد ساختارهای اسنادی، بدل و گروه‌های حرف ربطی مشاهده می‌شود. هر یک از این‌ها شرایط و ویژگی‌های خاص خود را دارند که در این فصل جزئیات آن‌ها مطرح می‌شود. حالت دستوری آزاد، که موضوع فصل ششم است، یکی از موضوع‌های جالب و جدید در کتاب است. در این فصل با موقعیت‌هایی از حالت دستوری روبه‌رو می‌شویم که نه مانند حاکمیت حالت، عنصری حاکم است و نه مانند مطابقه حالت، عنصری تحت تأثیر عنصر دیگر، بلکه ویژگی‌های معنایی در ایجاد حالت دستوری دخیل می‌شوند.

ارتباط حالت و نقش دستوری با نقش‌های معنایی در فصل هفتم آمده است و نشان داده می‌شود که ارتباط منسجمی میان حالت دستوری و نقش معنایی وجود ندارد و در برخی موارد می‌توان از نمونه‌اعلا فاصله گرفت. در فصل هشتم به موضوع تغییر حالت دستوری می‌پردازیم. علاوه بر ساختارهای معلوم و مجهول که شناخته‌شده‌ترند، ساختارهای کُنایی و میانی نیز در زبان آلمانی بررسی می‌شود و مشاهده می‌کنیم که هر یک از این ساختارها در چه شرایطی حالت دستوری خود را تغییر می‌دهند. حالت اضافی، در میان حالت‌های دستوری موقعیت ویژه‌ای دارد و ازاین‌رو، فصل جداگانه‌ای (فصل نهم) به آن اختصاص یافته است. حالت اضافی در زبان‌های گفتاری و نوشتاری کاربردهای متفاوتی دارد؛ این تفاوت‌ها در این فصل به بحث گذاشته می‌شود.

نوسان در حالت دستوری موضوع فصل دهم کتاب است. نوسان به این معناست که در بحث حاکمیت حالت، مطابقه حالت و همچنین صورتِ حالت دستوری، با حالت دستوریِ پایداری رو‌به‌رو نیستیم. در اینجا صحبت از عناصری در جمله است که بیش از یک حالت دستوری را اعطا یا دریافت می‌کنند. عوامل گوناگون پدیدآورنده این شرایط موضوع این فصل را تشکیل می‌دهند. فصل یازدهم کتاب حاضر به یکی از موضوعات تاکنون کمتر مطرح‌شده می‌پردازد و آن فراگیری حالت دستوری است. در این فصل می‌خوانیم که کودکان در چه مراحلی و چگونه حالت دستوری در زبان آلمانی را فرامی‌گیرند.

در ترجمه کتاب سعی بر آن بوده است، تاجایی که امکان دارد، اصطلاحات رایج در زبان‌شناسی فارسی به‌کار گرفته شود. در هر مبحثی که احساس می‌شد نویسنده موضوعی را به‌طور کامل بررسی نکرده و یا توضیحات موجود در کتاب ناکافی است، با بهره‌گیری از فرهنگ‌های تخصصی زبان‌شناسی، اصطلاح مورد نظر برای خوانندگان بیشتر شرح داده شده است

خواندن کتاب حالت دستوری در زبان آلمانی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

 دانشجویان زبان آلمانی مخاطبان این کتاب‌اند.