کتاب مجموعه اشعار ولایی و آیینی صائب تبریزی

کتاب مجموعه اشعار ولایی و آیینی صائب تبریزی اثری از جواد هاشمی (تربت) است که در شرکت چاپ و نشر بین‌الملل منتشر شده است. این کتاب به بررسی اشعار شاعر بزرگ دوره بازگشت و سبک هندی، صائب تبریزی می‌پردازد و مفاهیم و مضامین دینی آن را کاوش می‌کند.

درباره کتاب مجموعه اشعار ولایی و آیینی صائب تبریزی

میرزا محمدعلی «صائب تبریزی» شاعر مشهور شیعی و سرشناس ترین غزل سرای قرن یازدهم هجری است. او یکی از شاعران سبک هندی یا طرز نو و شاید به عبارتی بهترین شاعر این سبک است. او همچنین لقب «ملک الشعرا» را از شاه عباس دوم دریفات کرده است. او، واژه‌ «صائب» ـ نعت فاعلی از صواب ـ به معنای راست، درست، رسا و رساننده را به عنوان تخلص خویش برگزیده و در اغلب غزل‌ها از آن بهره برده است. البته غزل را گاه بی تخلص و گاه با دو تخلص به پایان می رساند. 

درباره روز میلاد او سخن‌های بسیاری گفته‌اند و سال تولدش را ۱۰۱۰، ۱۰۱۲ و ۱۰۱۶ ذکر کرده‌اند. او شاعری را خیلی زود آغاز کرد و از خردسالی قلم به دست، در این عرصه قدم زده است. او اصالتاً اهل تبریز است ولی هنوز بر سر زادگاهش بحث است. برخی معتقدند که او در اصفهان به دنیا آمده است. بهرحال هر دو گروه شواهدی را از اشعار خود او ذکر می‌کنند. صائب را لقب شایسته‌ خلاق المضامین داده‌اند، و این لقب با توجه به اینکه او شاعری مضمون پرداز است، چندان دور از ذهن نیست. یکی از مشهورترین اشعار او که گواهی است بر این ادعا این است:

یک عمر می‌توان سخن از زلف یار گفت

در بند آن مباش که مضمون نمانده است

پدرش میرزا عبدالرحیم از بازرگانان معتبر و خانواده‌ شاعر از هزار خانواری بود که به دستور شاه عباس اول پس از فتح تبریز به سال ۱۰۱۲هـ ق به اصفهان کوچ کردند و در محله‌ عباس آباد ساکن شدند. او در جوانی به سفر حج و پس از آن به مشهد مقدس به زیارت «آن که باشد یک طواف مرقدش، هفتاد حج» مشرف شد.

تأثیر فرهنگ و تمدن ایران در کشور هند با نفوذ اسلام شروع شد و در زمان صفویه به اوج خود رسید. بسیاری از شاعران و سخن‌پردازان در همان زمان به هند مهاجرت کردند. پادشاهان هند به فرهنگ و تمدن ایران عشق می‌ورزیدند و از مهاجران حمایت می‌کردند. از این رو صائب هم در سال ۱۰۳۴ به هند رفت. در آنجا با ظفرخان متخلص به احسن که خود نیز شاعر و ادیب شعر شناس بود آشنا شد و از او محبت بسیار دید و در مدح وی قصایدی سرود. حتی نخستین دیوان خویش را به درخواست وی سر و سامان بخشید. با عزل ظفرخان در سال ۱۰۳۷ هـ ق و قبول مأموریت‌های دیگر به او، صائب هم به همراه وی به آگره، لاهور، برهان پور و بعدها کشمیر رفت و عاقبت در سال ۱۰۴۲ هـ ق به همراه پدر پیر خود که برای دیدار فرزند به هند آمده بود، به ایران برگشت و در اصفهان مقیم شد. به نظر می‌رسد که او در سال ۱۰۸۶ یا ۱۰۸۷ از دنیا رفته باشد. 

جواد هاشمی (تربت) در کتاب مجموعه اشعار ولایی و آیینی صائب تبریزی با نگاه موضوعی به سراغ اشعار صائب رفته و به معنای مصطلح امروزی، فقط شعرهای آیینی او را گردآوری کرده است؛ یعنی کوشش و گزینش بر این مبنا بوده تا اشعاری که تماماً و مشخصاً در بر گیرنده‌ مطالب توحیدی و مناجاتی و یا مدایح، مناقب، معارف و مصائب حضرات ائمه‌ معصومین (ع) بوده، جمع آوری شود. شعر آیینی به شعری گفته می‌شود که در آن، شاعر، از آموزه‌های دینی و مذهبی سخن بگوید و یا از ارادت و محبتش نسبت به پیامبر (ص) و یا امامان (ع) بنویسند. به طور کلی می‌توان گفت که هر شعری که متاثر از آموزه‌های دیانت اسلام باشد، شعر آیینی نام دارد.

کتاب مجموعه اشعار ولایی و آیینی صائب تبریزی را به چه کسانی پیشنهاد می‎‎‌کنیم

خواندن کتاب مجموعه اشعار ولایی و آیینی صائب تبریزی را به تمام علاقه‌مندان به پژوهش‌های ادبی پیشنهاد می‌کنیم.