بریده‌هایی از کتاب در انتظار گودو

استراگون: دست نزن بهم! سؤال نکن ازم! حرف نزن باهام! پیشم بمون! ولادیمیر: هیچ‌وقت ترکت کرده‌م؟ استراگون: تو گذاشتی که من برم.

ما خوشحالیم. (سکوت) خب حالا چه‌کار کنیم، حالا که خوشحالیم؟

دست نزن بهم! سؤال نکن ازم! حرف نزن باهام! پیشم بمون!

این ناله‌های کمک که هنوز در گوش ما صدا می‌کنه، خطاب به همه بشریته! ولی در این مکان، در این لحظه از زمان، همه بشریت خواه‌ناخواه ما هستیم، چه خوشمون بیاد یا نه. پس بیا قبل از اینکه دیر بشه، نهایت تلاشمان رو بکنیم! بیا برای یک‌بار هم که شده به بهترین وجهی نماینده این نژاد متعفنی باشیم که تقدیری ظالمانه ما رو بهش منتسب کرده

بکت شبیه هنرمندان و فلاسفه ماقبل خود، این پرسش را پیش می‌کشد که «انسان‌بودن به چه معناست؟». پاسخی که وی می‌دهد هول‌آور است: انسان‌بودن جست‌وجویی بی‌پایان است برای (یافتن) هویت و جهانی که (شخص بتواند) در آن لذت ببرد. این همان مخمصه انواع ماست.

ولادیمیر: آیا خواب بودم، وقتی دیگران رنج می‌کشیدند؟ آیا الان هم خوابم؟ فردا، وقتی بیدار شدم، یا فکر کردم که شدم، در مورد امروز چی بگم؟ اینکه با دوستم استراگون، در این مکان، تا سر شب، منتظر گودو بودیم؟ اینکه پوتزو رد شد، با باربرش، و با ما صحبت کرد؟ احتمالا. ولی توی همه این‌ها چه حقیقتی وجود داره؟(استراگون که بیهوده با پوتین‌هایش ور می‌رفت، دوباره چرت می‌زند. ولادیمیر به او نگاه می‌کند.) اون هیچی نمی‌دونه. با من در مورد کتک‌هایی که خورده حرف می‌زنه و من یه هویج بهش می‌دم. (مکث) حیران میان گور و تولدی سخت. پایینِ سوراخ، به کندی، گورکن دست به کار قابلگی می‌شه. ما به اندازه کافی وقت داریم که پیر بشیم. هوا پر از ناله‌های ماست. (گوش می‌کند.) ولی عادت بی‌حس‌کننده بزرگه. شاید هم یه نفر به من نگاه می‌کنه، یه نفر هم در مورد من حرف می‌زنه، اون خوابه، اون هیچی نمی‌دونه، بذار بخوابه. (مکث) من نمی‌تونم برم! (مکث) چی گفتم؟

استراگون: من بدبختم. ولادیمیر: واقعآ! از کی؟ استراگون: یادم رفته. ولادیمیر: این حافظه چه بازی‌هایی که نمی‌کنه!

بعد از انباشت بیش از حد تاریخ، ما معصومیت لازم برای اعتقاد به هر گونه توجیه بیشتر را از دست داده‌ایم. تنها قطعیاتی که بر جای مانده‌اند، جعلی‌بودن همه ساختارهای تفسیری، و غیرقابل‌فهم‌بودن اساسی تجربه انسان بدون حضور این ساختارهاست

هیچ‌وقت از امور کوچیک زندگی غافل نشو.

استراگون: حالا دیدی، وقتی من پیشت هستم تو حالت بدتر می‌شه. منم تنهایی حال بهتری دارم. ولادیمیر: (رنجیده) پس چرا همیشه منت‌کشی می‌کنی برمی‌گردی؟ استراگون: نمی‌دونم. ولادیمیر: نه، ولی من می‌دونم. برای اینکه نمی‌دونی چطور از خودت مواظبت کنی.

ولادیمیر: خوشحالم که می‌بینم برگشتی. فکر کردم برای همیشه رفته‌ای. استراگون: منم همین‌طور.

دست نزن بهم! سؤال نکن ازم! حرف نزن باهام! پیشم بمون!

ولادیمیر: باعث شد وقت بگذره. استراگون: به هر حال می‌گذشت. ولادیمیر: آره، ولی نه به این سرعت. (مکث)

اشک‌های دنیا کمیت ثابتی داره. چون هر کسی که‌گریه کنه، جای دیگه یه نفر دست از گریه‌کردن برمی‌داره. در مورد خنده هم همین‌طوره. (می‌خندد.) پس بیایید از نسل خودمون بد نگیم، چون اصلا از نسل‌های قبلی بدبخت‌تر نیست. (سکوت) زیاد هم تعریفش رو نکنیم. (سکوت) اصلا ازش صحبت نکنیم. (سکوت) حقیقت اینه که جمعیت هم زیاد شده.

استراگون: دست نزن بهم! سؤال نکن ازم! حرف نزن باهام! پیشم بمون! ولادیمیر: هیچ‌وقت ترکت کرده‌م؟ استراگون: تو گذاشتی که من برم.

ولادیمیر: پوتین‌هات. با پوتین‌هات چه‌کار کردی؟ استراگون: (برمی‌گردد و به پوتین‌هایش نگاه می‌کند.) می‌ذارمشون همین‌جا. (مکث) یکی دیگه می‌آد... دقیقآ مثل... مثلِ... مثلِ من، اما با پاهای کوچک‌تر، و این پوتین‌ها خوشحالش می‌کنه. ولادیمیر: ولی پابرهنه که نمی‌تونی بری! استراگون: مسیح رفت. ولادیمیر: مسیح! این چه ربطی به مسیح داره؟ تو نباید خودت رو با مسیح مقایسه کنی! استراگون: همه زندگی‌م خودم رو با اون مقایسه کردم. ولادیمیر: ولی اونجایی که اون زندگی می‌کرد گرم بود، خشک بود. استراگون: آره. و اون‌ها هم زود مصلوبش کردند. (سکوت)

همه ما دیوونه به دنیا می‌آیم. بعضی‌ها همون‌طور باقی می‌مونند.

«آیا خواب بودم، وقتی دیگران رنج می‌کشیدند؟ آیا الان هم خوابم؟ فردا، وقتی که بیدار شدم، یا فکر کردم که شدم، در مورد امروز چی بگم؟ اینکه با دوستم استراگون، در این مکان، تا سر شب، منتظر گودو بودیم؟ اینکه پوتزو رد شد، با باربرش و با ما صحبت کرد؟ احتمالا. ولی توی همه این‌ها چه حقیقتی وجود داره؟»

شاید من آدم فوق‌العاده‌ای نباشم، ولی کی اهمیت می‌ده؟

استراگون: یه روز دیگه هم گذشت. ولادیمیر: هنوز نه. استراگون: واسه من گذشته و رفته، دیگه مهم نیست چه اتفاقی می‌افته.

استراگون: چی بگم؟ ولادیمیر: بگو من خوشحالم. استراگون: من خوشحالم. ولادیمیر: منم همین‌طور. استراگون: منم همین‌طور. ولادیمیر: ما خوشحالیم. استراگون: ما خوشحالیم. (سکوت) خب حالا چی‌کار کنیم، حالا که خوشحالیم؟

پوتزو: شما کی هستید؟ ولادیمیر: آدمیم.

آلبر کامو در نمایشنامهٔ اسطورهٔ سیزیف (۱۹۴۲) نوشت: «احساس بی‌معنایی می‌تواند هرکسی را در گوشه و کنار هر خیابان در برگیرد.» و بدین‌ترتیب اصطلاح «ابزورد» را در مرکز مباحثهٔ فلسفی و در رأس تفکر هنری سال‌هایی که از پی می‌آمد قرار داد. از نظر کامو «احساس بی‌معنایی جهان» ناشی از مواجهه میان وجدان انسان، ذهن او، عطش وی نسبت‌به عقلانیت و جهان ناشناخته و غیرعقلانی و ساکن است؛ اما، برخلاف عقاید متداول، تحقق چنین تفکیک علاج‌ناپذیری به یأس منفعلانه یا خودکشی روشنفکرانه منتهی نمی‌شود. انسان با دریافت نهایت بی‌معنایی زندگی، برای وضوح بیشتر و زندگی کامل‌تر در جهت ضرورتی اخلاقی تلاش می‌کند؛ چون زندگی، در هر صورت، تنها واقعیت ملموس انسان است.

«در زمانی که جهان از نظر من خالی از معناست، واقعیت به امری غیرواقعی بدل می‌شود. همین احساس غیرواقعیت و جست‌وجو برای واقعیت اساسیِ فراموش‌شده و بی‌نام است که من سعی می‌کنم از طریق شخصیت‌هایم بیان کنم؛ شخصیت‌هایی که بی‌هدف سرگردان‌اند و به‌هیچ‌وجه نمی‌توانند خود را از نگرانی‌های خود، شکست‌های خود و تهی‌بودن زندگی‌شان کنار بکشند. آدم‌هایی که در بی‌معنایی غرق شده‌اند فقط می‌توانند گروتسک باشند؛ رنج آنها فقط می‌تواند به‌گونه‌ای مضحک تراژیک باشد»؛ و می‌افزاید: «من قادر نیستم جهان را درک کنم، بنابراین چگونه می‌توانم نمایشنامهٔ خودم را درک کنم؟ امیدوارم کسی آن را برای من توضیح بدهد»

یه روز عالی بیدار شدم و دیدم عین سرنوشت کورم. (مکث) گاهی اوقات می‌مونم نکنه هنوز خواب باشم.

ولادیمیر: آیا خواب بودم، وقتی دیگران رنج می‌کشیدند؟ آیا الان هم خوابم؟ فردا، وقتی بیدار شدم، یا فکر کردم که شدم، در مورد امروز چی بگم؟ اینکه با دوستم استراگون، در این مکان، تا سر شب، منتظر گودو بودیم؟ اینکه پوتزو رد شد، با باربرش، و با ما صحبت کرد؟ احتمالا. ولی توی همه این‌ها چه حقیقتی وجود داره؟(استراگون که بیهوده با پوتین‌هایش ور می‌رفت، دوباره چرت می‌زند. ولادیمیر به او نگاه می‌کند.) اون هیچی نمی‌دونه. با من در مورد کتک‌هایی که خورده حرف می‌زنه و من یه هویج بهش می‌دم. (مکث) حیران میان گور و تولدی سخت. پایینِ سوراخ، به کندی، گورکن دست به کار قابلگی می‌شه. ما به اندازه کافی وقت داریم که پیر بشیم. هوا پر از ناله‌های ماست. (گوش می‌کند.) ولی عادت بی‌حس‌کننده بزرگه. شاید هم یه نفر به من نگاه می‌کنه، یه نفر هم در مورد من حرف می‌زنه، اون خوابه، اون هیچی نمی‌دونه، بذار بخوابه. (مکث) من نمی‌تونم برم! (مکث) چی گفتم؟

ولادیمیر: بیا وقتمون رو با این بحث‌های بیهوده تلف نکنیم! (مکث. با حرارت) بیا کاری بکنیم، درحالی‌که فرصتش رو داریم! هر روز که به وجود ما احتیاج نیست! در واقع شخصآ به وجود ما احتیاجی نیست. بقیه هم به‌یکسان با این قضیه خوب برخورد می‌کنند، اگر نگیم بهتر. این ناله‌های کمک که هنوز در گوش ما صدا می‌کنه، خطاب به همه بشریته! ولی در این مکان، در این لحظه از زمان، همه بشریت خواه‌ناخواه ما هستیم، چه خوشمون بیاد یا نه. پس بیا قبل از اینکه دیر بشه، نهایت تلاشمان رو بکنیم! بیا برای یک‌بار هم که شده به بهترین وجهی نماینده این نژاد متعفنی باشیم که تقدیری ظالمانه ما رو بهش منتسب کرده!

استراگون: (اطوار وحشیانه، واژه‌های نامفهوم. و در نهایت) چرا هیچ‌وقت نمی‌ذاری بخوابم؟ ولادیمیر: احساس تنهایی می‌کردم. استراگون: داشتم خواب می‌دیدم خوشبختم.

تمایز میان طرح و داستان، تمایز بسیار ظریفی است که اولین بار فرمالیست‌های روسی آن را مشخص کردند. از نظر آن‌ها طرح (sujet) در برگیرنده عناصر ساختاری مهم، نظیر عناصر علی و دیگر انواع روابط معنی‌دار، پیکربندی‌های زمانی و فضایی، و غیره است، درحالی‌که داستان (fable) صرفآ عبارت است از توالی منظم و زمانی رویدادها و حوادث.

تمایز میان طرح و داستان، تمایز بسیار ظریفی است که اولین بار فرمالیست‌های روسی آن را مشخص کردند. از نظر آن‌ها طرح (sujet) در برگیرنده عناصر ساختاری مهم، نظیر عناصر علی و دیگر انواع روابط معنی‌دار، پیکربندی‌های زمانی و فضایی، و غیره است، درحالی‌که داستان (fable) صرفآ عبارت است از توالی منظم و زمانی رویدادها و حوادث.