بریده‌هایی از کتاب دایرةالمعارف‌ها؛ جلد چهارم

"Macro Reference" موضوعات را به صورت الفبایی فهرست می‌کند و زیر هر حرف حدود ۵ تا ۱۰ موضوع آورده است. این موضوعات پیوندهایی به سایر موضوعات دارند. مثلا اگر موضوع "books" را جستجو کنیم، با حدود ۳۰ پیوند به مواردی از قبیل "BookWire"؛ کتاب‌های درون‌خطی online books و کتاب‌های سینمای اینترنتی Internet movie books مواجه می‌شویم. شیوه جستجوی کلمه به کلمه در آن وجود ندارد و تمام جستجوها باید از طریق سرعنوان‌های از پیش تعیین شده انجام شود. در این صورت تا چه حد می‌تواند مفید باشد؟ نه چندان؛ چراکه مطالب ارتباط کمی با هم دارند و آن نظمی که در دایرة‌المعارف‌هایی مثل Britanica دیده می‌شود، در اینجا وجود ندارد. در دایرة‌المعارف Britanica تعداد زیادی ارجاع متقابل وجود دارد که گستره حقیقی موضوعات را نشان می‌دهد.

۲. Encyberpedia www.encyberpedia.com/index.html پیوندهای تبلیغاتی از نخستین چیزهایی است که در صفحات آغازین آن ظاهر می‌شود. این دایرة‌المعارف یکی از کارهای مرکز خدمات اطلاع‌رسانی مونته کریستو است که نیاز مالی آن را همین تبلیغات برآورده می‌سازد. البته مطالب آن، از نوع مطالبی است که کاربران زیاد با آن سروکار دارند. دو شیوه جستجو دارد. نخست بهره‌گیری از ابزار جستجوی خود اثر است. در این روش، کلیدواژه یا موضوعی را وارد کرده و در صورتی که مطلبی در مورد آن وجود داشته باشد، بر روی صفحه نمایش ظاهر می‌شود. شیوه دیگر، استفاده از موضوعات عام است. این موضوعات عام در یک نمایه به نام "overview index" آمده‌اند و هر یک شامل گزارمان‌های توصیفی می‌باشد. به طور مثال تحت موضوع "environment" محیط زیست کاربر می‌تواند به پیوندهای جدیدی دست یابد که او را به سایت‌های سازمان‌هایی مثل "سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا"، "سازمان محیط زیست استرالیا" و "سازمان اقیانوس‌شناسی و محیط زیست کانادا" مرتبط می‌سازد. پیوندهای دیگر چندان تخصصی نیستند و شامل اطلاعات کمتری می‌باشند.

بسیاری از سؤالات مرجع آمریکایی‌ها به کمک دایرة‌المعارف‌های آمریکایی به سرعت و دقیق پاسخ داده می‌شود. گاهی پیش می‌آید که اثری خارجی‌زبان، مناسب‌تر می‌نماید. طبعآ یک دایرة‌المعارف خارجی، کشور خود را عمقی‌تر بررسی می‌کند؛ مثلا در ذکر زندگی‌نامه‌ها، آمارها، مکان‌ها و وقایع. حتی برای کاربران دارای دانش ابتدایی از یک زبان، چند دایرة‌المعارف خارجی به خاطر تصاویر و نقشه‌های زیبا، مفیدند، مثلا Encyclopedia Italiana دارای بهترین تصاویر به ویژه در زمینه هنرهای زیبا می‌باشد.

در اروپا، مانند آمریکا، تنها دو یا سه ناشر بزرگ وجود دارد علاوه بر شرکت دایرة‌المعارف Britannica که توافقاتی در زمینه همکاری با ناشران دیگر کرده است. این‌ها عبارتند از: ۱ Brockhause and Herder در آلمان ۲ Larousse در فرانسه و ۳ Garzanti در ایتالیا. وقتی کتابدار یکی از این اسم‌ها را روی یک مجموعه جدید یا بازنگری شده می‌یابد، ۹۹% احتمال می‌دهد که آن اثر دارای کیفیت بالا است. یک مشکل در اکثر دایرة‌المعارف‌های اروپایی تنظیم الفبایی است. هر محصلی که اندکی با یک زبان خارجی آشنایی داشته باشد، درمی‌یابد که با وجود به‌کارگیری الفبای لاتین، تفاوت‌های گوناگونی در حروف دیده می‌شود؛

به‌طور مثال زبان اسپانیایی دو حرف دارد که در زبان انگلیسی وجود ندارد: ch و ll. همچنین تفاوت‌های مشخصی در نام‌های معمولی وجود دارد؛ مثلا John در زبان‌های دیگر به صورت‌های مختلفی چون: Giovanni، Jan، Juan، Johannes یا Jehan نوشته می‌شود. در نتیجه قبل از کنار گذاشتن یک دایرة‌المعارف به خاطر نداشتن یک شناسه، کاربر باید به دنبال آن شناسه بسته به زبان به کار رفته، بگردد.