بریده‌هایی از کتاب بیدل به انتخاب بیدل

عالم معنی شدیم و داغ جهل از ما نرفت کرد بیدل! علم‌های بی‌عمل، ما را کتاب

ندارم در دبستان محبّت مشق بیکاری به‌یادت سطر اشکی می‌نویسم، ناله می‌خوانم

گر در قفس بمیریم زان به‌که اوج گیریم بی‌بال و پر اسیریم، آه از رهایی ما

باز چون جاده به‌پایی که ندارد رفتن رفتم از خویش به‌جایی که ندارد رفتن خاک گشتیم و هوای تو نرفت از سر ما چه کند کس به‌بلایی که ندارد رفتن

شمع تصویریم و اشک ما چکیدن آرزوست

مرده هم فکر قیامت دارد آرمیدن چه قدَر دشوار است

از هجوم اشک ما بیدل! مپرس یار می‌آید، چراغان کرده‌ایم

ای فراموشی کجایی تا به‌فریادم رسی باز احوال دل غم‌پرورم آمد به‌یاد

غیر خاکستر دلیل اضطراب شعله نیست هر قدر پر می‌زنم، افسردگی گل می‌کند

شخص نسیان، شِکوه سنج غفلت احباب نیست تا فراموشی به‌خاطرهاست در یادیم ما

به‌هوای خود سری‌ها نروی ز ره که چون شمع سر ناز تا ببالد ته پا رسیده باشی

بیدل! اگر آگه شوی از درد محبّت یک زخم به‌صد صبح تبسّم نفروشی

عمری‌ست دل به‌غفلت خود گریه می‌کند این نامۀ سیه چه قدَر ابرِ رحمت است

خبر ز خویش ندارم جز این که روزی چند نگاه شوق تو بودم، کنون خیال توام

بی‌تو زنده‌ام یعنی مرگ بی‌اجل دارم

برون از خودت گر همه اوست، بیدل! مبینش، مدانش، مخواهش، مجویش

به‌ذوق دل، نفسی طوف خویش کن، بیدل! تو کعبه در بغلی، جا به‌جا چه می‌جویی؟

به‌اسباب تعلّق جمع نتوان یافت آسودن دو عالم محو گردد تا رسد مژگان به‌مژگانی

بس‌که ما را شعلۀ درد وداع از هم گداخت آب گشتیم و روان از دیدۀ یاران شدیم

ز فرق و امتیاز کعبه و دیرم چه می‌پرسی؟ اسیر عشق بودم، هر چه پیش آمد پرستیدم

کدام موج در این بحر، بی‌تردّد ماند به‌خود مناز ز جهدی که اختیار تو نیست

گر فنا خواهم غم قطع امیدم می‌کشد مرگ هم چون زندگانی بی‌تو مشکل بوده است

کاش هجران، داد من می‌داد اگر وصلی نبود شمع تصویرم که از من سوختن هم ننگ داشت

گویند بهشت است و همان راحت جاوید جایی که به‌داغی نطپد دل چه مقام است

بیدل! از آیینه عبرت گیر و بس تا نفس باقی بود دل بی‌صفاست

شعله، طفل نی‌سواری بیش نیست

زاهدا لاف از محبّت می‌زنی، هشیار باش زخم شمشیر است این، خمیازۀ محراب نیست

چون شمع، جمله اشکِ پشیمانی خودیم

گر بهشتم مدّعا می‌بود تقوی کم نبود امتحان رحمتی دارم، گناهی می‌کنم

گرد حسرت این‌قَدر سامان بالیدن نداشت ما همان یک ناله‌ایم امّا جهان کهسار بود