بریده‌هایی از کتاب مفهوم زمان

سرخوشی آگاهانه دروازه‌ای است به جاودانگی.

اگر زمان، معنای خود را در ابدیت بیابد، به ناگزیر بایستی آن را از همانجا نیز دریابیم. از این رو، آغازگاه و راهِ این جستجوگری (در پی مفهوم زمان) از پیش مشخص است: (راهی) از ابدیت به (سوی) زمان.

در بادی امر، اشاره‌ای گذرا به زمانِ دمِ دست در زندگی روزمره، به زمانِ طبیعی و زمانِ این جهانی می‌افکنیم. علاقه به اینکه زمان چیست، در روزگار معاصر، به تازگی با پیشرفتِ تحقیقات علمِ فیزیک در نگرش خود به اصول اساسی دریافت و تعین از زمان که در اینجا به کمال می‌رسد، رونق بیشتری یافته است: که همانا علاقه به سنجش طبیعت است در نظامِ نموداری زمانی ـمکانی (و نسبت پیوند آن با زمان و مکان).

ما از دستگاه ساعت، در مورد زمان، چه چیزی را درمی‌یابیم؟ زمان، چیزی‌ست که در آن، می‌شود به دلخواه نقطه اکنونی را ثبت و مشخص کرد، آن هم همیشه از دو نقطه زمانی مختلف که یکی پیش‌تر و دیگری پس (بعدتر) است. در اینجا، هیچ نقطه اکنونی زمان، بر دیگری امتیاز ندارد.

ما در تاریخ‌پژوهی به پدیدارهای سترگ اما هنوز به تمامی نامشروحی همانند پدیداری نسل‌ها، ارتباط و هموندی نسل‌ها برمی‌خوریم و همانهایی که با این پدیدارها پیوند می‌یابند. ساعت به ما حالا را نشان می‌دهد، اما هیچ ساعتی هرگز آینده و گذشته را نشان نداده است.

چکیده‌وار در انتها چنین می‌توان گفت: زمان، دازاین است. دازاین، هرآنیتِ من است و می‌تواند هرآنیت را در امرِ آینده داشته باشد، در پیش‌دویدن به سوی گذشته مطمئن اما مبهم و نامشخص.