بریده‌هایی از کتاب چرا جنگ؟

تو مگو، همه به جنگند و ز صلحِ من چه آید تو یکی نه‌ای، هزاری، تو چراغِ خود برافروز که یکی چراغِ روشن ز هزار مُرده بهتر که به است یک قدِ خوش ز هزار قامتِ کوز

جلوگیری قطعی از بروز جنگ فقط زمانی ممکن است که انسان‌ها برای جای‌گزینی قدرتی مرکزی و رعایت احکام آن در هر یک از موارد اختلاف به توافقی اصولی دست یابند. لازمهٔ تحقق این امر دو شرط است: شرط اول تشکیل چنین مرجع بالادست و شرط دوم واگذاری اختیارات کافی به آن است. یک عامل به تنهایی کاری از پیش نمی‌برد.

راستی چرا ما در مقابل جنگ چنین سخت برآشفته می‌شویم؟ شما و من و بسیاری دیگر. چرا ما به جنگ نیز چون دیگر مصائب آزاردهندهٔ زندگی تن در نمی‌دهیم؟

اگر آمادگی برای جنگ از اثرات بلافاصلهٔ غریزهٔ تخریب است، چنین به نظر می‌رسد که رقیب این غریزه یعنی غریزهٔ عشق را بتوان به کمک طلبید. در واقع، هرآن‌چه موجد پیوند احساسی میان انسان‌ها شود، می‌باید در مقابله با جنگ به کار گرفته شود.

به هر حال، این پرسش پیش می‌آید که آیا جامعه نیز نسبت به زندگی افراد نباید حق و حقوقی داشته باشد؟ نمی‌توان همهٔ جنگ‌ها را از اساس محکوم کرد. تا زمانی که امپراتوری‌ها و قدرت‌ها و ملت‌هایی وجود دارند که بی‌رحمانه آمادهٔ نابودی دیگرانند، دیگران نیز باید خود را برای جنگ مسلح کنند.