میخائیل باختین

میخائیل میخائیلویچ باختین در سال ۱۸۹۵ به دنیا آمد و در سال ۱۹۷۵ درگذشت. او فیلسوف و متخصص روسی ادبیات بود که آثار تأثیرگذاری در حوزهٔ نقد و نظریهٔ ادبی و بلاغی نوشت. آثار او که به موضوعات متنوعی پرداخته‌اند، الهام‌بخش گروهی از اندیشمندان (از جمله مارکسیست‌های جدید، ساختارگرایان، پساساختارگرایان و نشانه‌شناس‌ها) بوده است. اینان، اندیشه‌های باختین را در نظریه‌های خود جا داده و ترکیب کرده‌اند. استالین، باختین را به قزاقستان تبعید کرد. باختین آنجا کتاب‌هایی نوشت که امروزه اهمیت فراوانی برای مطالعات ادبی و به همین ترتیب، تحلیل و نقد رسانه دارند. مجادلات فراوانی در این‌باره وجود دارد که آیا میخائیل باختین از نام‌های مستعار مختلف برای بعضی از کتاب‌هایش استفاده کرده یا اینکه کسانی‌ که نامشان روی کتاب‌ها است (پاول مدودف، ولنیتن ولوشینف)، واقعاً آن‌ها را نوشته‌اند. از آثار باختین می‌توان به کتاب‌های «پرسش های بوطیقای داستایفسکی»، «زیبایی‌شناسی و نظریهٔ رمان»، «هنر و پاسخگویی»، «تخیل مکالمه‌ای؛ جستارهایی دربارهٔ رمان» و «سودای مکالمه، خنده، آزادی» اشاره کرد.

اولین ترجمه‌های موجود از میخائیل باختین در ایران را «محمدجعفر پوینده» انجام داده است.