سعید بیابانکی

سعید بیابانکی (Saeed Biabanaki) شاعر معاصر ایرانی، از چهره‌های شاخص شعر امروز ایران است. او که در قالب‌های متنوعی همچون غزل، چهارپاره و طنز طبع‌آزمایی کرده، با زبانی شیوا و نگاهی انتقادی به مسائل اجتماعی می‌پردازد. آثار او از نامه‌های کوفی تا سنگچین، بیانگر توانایی‌اش در پیوند شعر با زندگی مردم است. بیابانکی شاعری خلاق است که سنت و نوآوری را در هم آمیخته است.

بیوگرافی سعید بیابانکی

سعید بیابانکی، شاعر و نویسنده‌ی معاصر، چهارم مهرماه ۱۳۴۷ در خمینی‌شهر (که پیش‌تر به نام سده شناخته می‌شد) در نزدیکی اصفهان متولد شد. اصالت او به منطقه‌ی خور و بیابانک بازمی‌گردد و از نسل خاندان یغمای جندقی، شاعر نامدار قرن سیزدهم و حبیب یغمایی به شمار می‌رود.

بیابانکی تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته‌ی کامپیوتر، در سال ۱۳۷۲ و در دانشگاه اصفهان، به پایان رساند. وی سرودن شعر را از پانزده‌سالگی و با تشویق اصغر حاج حیدری، مستخدم مدرسه‌اش، آغاز کرد. ورود او به انجمن‌های ادبی سروش و صائب اصفهان و استفاده از راهنمایی استادانی همچون خسرو احتشامی و محمد مستقیمی، مسیر شاعری‌اش را هموارتر ساخت. اولین کتاب شعر بیابانکی در سال ۱۳۶۹ توسط حوزه‌ی هنری منتشر شد. او در سال ۱۳۸۸ نیز موفق به دریافت نشان درجه یک طلایی از دانشگاه اصفهان شد.

سعید بیابانکی تاکنون مسئولیت‌های فرهنگی متعددی بر عهده داشته است، از جمله مدیر روابط‌عمومی اداره‌ی کل فرهنگ و ارشاد اسلامی اصفهان، دبیر هنری سیزدهمین جشنواره‌ی شعر و داستان جوان سوره، عضو شورای‌عالی شعر صداوسیما و عضو شورای علمی جشنواره‌ی شعر فجر. او همچنین دبیر چهاردهمین دوره‌ی جشنواره‌ی شعر فجر بوده است. شورای ارزشیابی آثار هنرمندان و نویسندگان نیز در سال ۱۴۰۰، گواهینامه‌ی درجه یک هنری را به آثار او اعطا کرد.

یکی از فعالیت‌های شاخص او سردبیری و اجرای برنامه‌ی تلویزیونی «نقد شعر» بود که در سال‌های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ از شبکه‌ی ۴ سیما در ۵۲ قسمت و به‌صورت زنده پخش شد. این برنامه با پرداختن به اشعار فروغ فرخزاد، تابوشکنی مهمی را رقم زد. برای نخستین‌بار پس از انقلاب، شعرهای فروغ در رسانه‌ی ملی مورد نقد و بررسی قرار گرفت، امری که تا پیش از آن جزو خطوط قرمز محسوب می‌شد.

سبک اشعار

سعید بیابانکی شاعری پرکار است و در قالب‌های مختلف شعری از جمله سپید، غزل و چهارپاره آثار ارزشمندی خلق کرده است. بااین‌حال، چهارپاره‌های او شهرت بیشتری یافته‌اند، چرا که این قالب را برای بیان موضوعاتی همچون عشق، مذهب، مسائل اجتماعی و تاریخی و زندگی شهدا برگزیده است. در این میان، اشعار طنز او نیز جایگاه ویژه‌ای دارند.

بیابانکی در اشعار طنز خود، با نگاه عمیق و موشکافانه، به نقد مسائل اجتماعی و فرهنگی می‌پردازد. او معتقد است که طنز نه یک قالب شعری، بلکه شگردی برای بیان مفاهیم در شعر است. به باور او، قالب‌های شعری به دسته‌هایی چون کلاسیک، نو و سپید محدود می‌شوند و طنز، نه قالب بلکه شیوه‌ای است که شاعر در سرایش خود به کار می‌گیرد.

بیابانکی در شعرهایش، به‌ویژه در چهارپاره‌ها، توانسته است فرهنگ‌ها را احیا کند و ارتباطی ماندگار میان مضامین مذهبی و زندگی روزمره‌ی مردم برقرار سازد. این ویژگی‌ها باعث شده‌اند او به‌عنوان شاعری برجسته در شعر فارسی معاصر شناخته شود.

جوایز و افتخارات سعید بیابانکی

برنده‌ی جایزه‌ی کتاب فصل برای کتاب «سنگچین»

برگزیده‌ی سومین جشنواره‌ی شعر فجر در بخش عرصه‌ی شعر امروز انقلاب اسلامی

دریافت گواهی درجه یک هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

نگاهی به اشعار و آثار سعید بیابانکی

سعید بیابانکی آثار متعددی (عمدتاً در حوزه‌ی شعر، شعر طنز و نثر طنز) دارد که در ادامه به معرفی گزیده‌ای از این کتاب‌ها می‌پردازیم.

رد پایی بر برف: این کتاب اولین کتاب شعر بیابانکی است که در سال ۱۳۶۹ توسط حوزه‌ی هنری منتشر شد.

نامه‌های کوفی: کتاب نامه‌های کوفی، مجموعه‌ای سه‌ بخشی از اشعار سعید بیابانکی است. در این اثر، حدود ۴۰ قطعه شعر کلاسیک و هم‌چنین اشعار سپید در دفتر سوم، با فضایی تأمل‌برانگیز گردآوری شده‌اند. نامه‌های کوفی تلفیقی از نگاه شاعرانه و نقادانه به مسائل دینی و اجتماعی است.

یلدا: مجموعه شعر یلدا شامل ۴۰ شعر کلاسیک در قالب‌های غزل، چهارپاره و ترانه، به همراه ۱۵ شعر سپید است. این اشعار که در دو بخش کلاسیک و سپید دسته‌بندی شده‌اند، به موضوعات عاشقانه، اجتماعی و آیینی می‌پردازند.

هی شعر تر انگیزد: بیابانکی در این کتاب، با نگاهی طنزآمیز سعی دارد مخاطب را از حزن و اندوه دور کند و لحظاتی شاد و بی‌دغدغه را برای او رقم بزند. این کتاب، مجموعه‌ای از اشعار طنز و فکاهی اوست که با زبان ساده و صمیمی نگاشته شده است.

چقدر پنجره: این کتاب مجموعه‌ای از اشعار بیابانکی‌ است.

لبخندهای مستند: این اثر شامل ۶۰ قطعه نثر طنزآمیز است که به روایت روزگار ما و تضادها و تناقض‌های آن می‌پردازد. این اثر با نگاهی تیزبین، حکایت زندگی شاعری را بازگو می‌کند که هر روز صبح، از خانه بیرون می‌زند و بادقت به اطرافش، نکته‌های طنزآمیزی را در زندگی روزمره جست‌وجو می‌کند.

سنگچین: مجموعه شعر سنگچین شامل ۲۷ چهارپاره و ۳۷ غزل است که آن را به یکی از خاص‌ترین آثار این شاعر باسابقه تبدیل کرده است. این کتاب به دلیل تمرکز ویژه بر چهارپاره، در سال‌های اخیر اثری برجسته به شمار می‌رود، چراکه امروزه چهارپاره بیش‌تر در حوزه‌ی ترانه و موسیقی استفاده می‌شود.

بیت بازی: این کتاب شامل ۷۲ تک‌بیت از بیابانکی‌ست.

مروری بر نسخه صوتی کتاب‌های سعید بیابانکی

از میان آثار سعید بیابانکی، برخی از کتاب‌ها ربه‌صورت صوتی منتشر شده‌اند. نشر قناری کتاب‌های نی‌نامه و چقدر پنجره را منتشر کرده و نشر سماوا نیز نامه‌های کوفی را با صدای سعید کوفی منتشر کرده است.