پرویز ناتل خانلری

پرویز ناتل خانلری در اسفند ۱۲۹۲ در تهران به دنیا آمد و در شهریور ۱۳۶۹ در همین شهر درگذشت. او که از اهالی ناتل نور در مازندران بود، ادیب، سیاست‌مدار، مترجم، زبان‌شناس، نویسنده و شاعر معاصر ایرانی است. خانوادهٔ پدر و مادر او هر ۲ مازندرانی بودند و در حکومت قاجار شغل دیوانی داشتند. کلمهٔ «ناتل» (نام قدیمی شهری در مازندران) به پیشنهاد نیما یوشیج (نوهٔ خالهٔ مادرش) بر نام خانوادگی او افزوده شد و با آنکه خود همیشه آن را به کار می‌برد، در شناسنامه‌اش نبود. پرویز ناتل خانلری تحصیلات ابتدایی را در مدرسهٔ سن لویی، مدرسهٔ آمریکایی تهران و مدرسهٔ ثروت تهران گذراند. درس‌های دورهٔ اول دبیرستان را به‌طور متفرقه امتحان داد و هنگام ورود به دارالفنون برای دورهٔ دوم متوسطه، به تشویق «بدیع‌الزمان فروزانفر» که آن زمان معلم دارالفنون بود، رشتهٔ ادبی را انتخاب کرد؛ سپس وارد دانشسرای عالی شد و در سال ۱۳۱۴ هجری شمسیْ دانش‌نامهٔ لیسانس زبان و ادبیات فارسی را از دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه تهران دریافت کرد. پس از گذراندن دورهٔ آموزشی خدمت نظام وظیفه، از سال ۱۳۱۵ به‌خدمت وزارت فرهنگ درآمد و مدتی دبیر دبیرستان‌های رشت بود. او ضمن تدریس در دبیرستان‌ها، دورهٔ دکتری زبان و ادبیات فارسی را گذراند. در سال ۱۳۲۲ خانلری جزو اولین گروه دریافت‌کنندگان دکتری زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران بود. موضوع پایان‌نامهٔ دکتری او «تحول غزل در شعر فارسی» بود که به‌راهنمایی «ملک‌الشعرا بهار» به انجام رساند و بعداً با عنوان «تحقیق انتقادی در عروض و قافیه و چگونگی تحول اوزان غزل فارسی» به چاپ رسید. پس از پایان خدمت وظیفه، دوران خدمت در دانشگاه تهران را آغاز کرد. خانلری کرسی «تاریخ زبان فارسی» را در دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه تهران ایجاد کرد و تا سال ۱۳۵۷، خود متصدی تدریس آن بود. از دانشجویان و شاگردان موفق او می‌توان به دکتر «قدمعلی سرامی» اشاره کرد. در همان اوایل دوران خدمت در دانشگاه تهران، در سال ۱۳۲۵، انتشارات دانشگاه تهران را بنیان گذاشت و خود به‌مدت ۵ سال مدیریت آن را بر عهده داشت.