علی موسوی گرمارودی
زندگینامه و معرفی کتاب‌های علی موسوی گرمارودی
علی موسوی گرمارودی (Ali Mousavi Garmaroudi) شاعر، نویسنده، مترجم قرآن کریم و پژوهشگر ادبی معاصر است. او در عرصه‌ی شعر و ادبیات حضوری پررنگ داشته است. وی را از بنیان‌گذاران شعر انقلاب می‌دانند و بسیاری او را با شعر «در سایه‌سار نخل ولایت» می‌شناسند. وی در ششمین همایش «چهره‌های ماندگار» و دومین جشنواره‌ی بین‌المللی شعر فجر برگزیده و معرفی شد. در سال ۱۳۹۳ نشان افتخار جهادگر عرصه‌ی فرهنگ و هنر را دریافت کرد.
بیوگرافی علی موسوی گرمارودی
علی موسوی گرمارودی ۳۱ فروردین ۱۳۲۰ در خانواده‌ای مذهبی در قم متولد شد. پدرش از بزرگان گرمارود الموت قزوین بود. در دوران کودکی، از پدر فراوان آموخت؛ قرآن، گلستان و بوستان سعدی، خمسه‌ی نظامی، آثاری از ابونصر فراهی و شیخ نراقی. بعد از گرفتن دیپلم همراه پدر به مشهد رفت. در حوزه‌ی علمیه‌ی مشهد مشغول فراگیری دروس حوزوی و ادبیات عرب شد و در محضر استادانی چون مجتبی قزوینی، محمدتقی ادیب نیشابوری و واعظ طبسی درس یاد گرفت.
برگشت او به قم هم‌زمان بود با واقعه‌ی خرداد ۱۳۴۲. به تهران رفت و مسیر دیگری را در پیش گرفت و یک سال در دبیرستان علوی تدریس کرد.
تحصیلات
در سال ۱۳۴۵ وارد دانشکده‌ی حقوق دانشگاه تهران شد. در این ایام با برخی از چهره‌هاى فعال سیاسى چون محمدعلی رجایى و محمدجواد باهنر آشنا شد.
وی دانش‌آموخته‌ی کارشناسی‌ارشد و دکتری در رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران است. پایان‌نامه‌ی دوره‌ی کارشناسی‌ارشدش را با عنوان «جوشش و کوشش در شعر» با راهنمایی سیدضیاءالدین سجادی به پایان رساند. رساله‌ی دکترای او «زندگى و شعر ادیب‌الممالک فراهانى» نام داشت و سیدجعفر شهیدی استاد راهنمای آن بود.
در سال ۱۳۵۲ به دلیل فعالیت‌های سیاسی علیه حکومت پهلوی دستگیر و به دنبال اعتراضات گسترده‌ی مردم علیه رژیم در سال ۱۳۵۶ آزاد شد. در همین سال، شعر «در سایه‌سار نخل ولایت» را در شب شعر انستیتو گوته خواند.
تشکیل کانون هنرمندان و نویسندگان مسلمان
بعد از آزادی از زندان، با هم‌فکری و همکاری طاهره صفارزاده «کانون هنرمندان و نویسندگان مسلمان» را در سال ۱۳۵۷ بنیان‌گذاری کرد. این کانون را به اسم «کانون فرهنگی نهضت اسلامی» هم می‌شناسند.
موسوی گرمارودی در عرصه‌ی ادبیات و شعر
علی موسوی گرمارودی در عرصه‌ی ادبیات و شعر فارسی حضوری پررنگ داشته است. از دوران نوجوانی در ستایش حضرت علی (ع) شعر می‌سرود. شعر «در سایه‌سار نخل ولایت» در منقبت و مرثیه‌ی حضرت علی (ع) است.
پس از فارغ‌التحصیلی از مقطع کارشناسی حقوق در دانشگاه تهران، به ارائه‌ی مشاوره حقوقی پرداخت. بااین‌حال، به دلیل علاقه‌ی فراوانش به ادبیات، در محافل ادبی حضوری فعال داشت و سرانجام در سال ۱۳۴۸، اولین مجموعه شعر خود را با عنوان «عبور» منتشر کرد.
نظر گرمارودی درباره‌ی دیگر شاعران
• گرمارودی از نبوغ سعدی چنین یاد می‌کند: «بی‌گمان سعدی در برخی از لحظات، لحظههای هستی را طور دیگری می‌دید. تنها یک نابغه می‌تواند بوستان بیافریند. محال است در زبان فارسی اثری به حجم بوستان سعدی با این درجه از فصاحت بیان شود.»
• «عظمت نیما یوشیج به شاعر بودن نیست، به ابداعگر بودن و نجات شعر از دربار است. در واقع، نیما جریان شعر را در راستای مردم و نیازهای آن‌ها و مردمی‌کردن شعر قرار داد. عظمت نیما به ابداع و بت‌شکنی اوست.»
• درباره‌ی سهراب سپهری می‌گوید: «از کسانی است که راه نیما را شناخته و آن را با شخصیت یگانه‌ی خویش پیموده است. سپهری زبان شعر نو را با زبان محاوره پیوند زد.»
بنیان‌گذار شعر انقلاب
گرمارودی از مشهورترین شاعران نوگرای دهه‌ی پنجاه است. وی از شاعرانی بود که در روزهای پرشور انقلاب اسلامی شعرهای کوبنده‌ای سرود. به همین دلیل، او را از بنیان‌گذاران شعر انقلاب می‌دانند.
او همواره با رویکردهای مذهبی به سرودن شعر در قالب‌های نوقُدمایی و نیمایی پرداخته است. خیلی‌ها علی موسوی گرمارودی را به‌خاطر شعرهای سپیدش می‌شناسند. وی در این قالب به زیبایی درخشیده است. قصیده‌های او نیز به‌عنوان آثاری ممتاز توصیف شده‌اند، اما این شاعر در تمامی قالب‌های شعری طبع‌آزمایی کرده است؛ از جمله قصیده، غزل، مثنوی، رباعی، شعر سپید، نیمایی، مفردات، مسمط و دوبیتی.
ماهنامه‌ی «گلچرخ»
او پس از سال‌ها فعالیت در عرصه‌ی ادبیات، ماهنامه‌ی ادبی «گلچرخ» را راه‌اندازی و مدیریت کرد.
حافظ‌خوانی موسوی گرمارودی
موسوی گرمارودی همه‌ی غزل‌های حافظ را خوانده فایل‌های صوتی آن‌ها را به انتشار رسانده است. او همچنین در برنامه‌های متعددی به خوانش غزلیات حافظ پرداخته است. یکی از این اجراها، که شامل خوانش قسمت دهم از دیوان حافظ است، در یوتیوب در دسترس علاقه‌مندان قرار دارد. مبنای این فعالیت او نسخه‌ی تصحیح‌شده‌ی علامه قزوینی و دکتر قاسم غنی بوده است.
کارنامه‌ی اجرایی علی موسوی گرمارودی
در کارنامۀ اجرایی موسوی گرمارودی چنین سِمت‌هایی به چشم می‌خورد: سرپرست انتشارات انقلاب اسلامی (فرانکلین سابق)، مشاور مطبوعاتی و فرهنگی رئیس‌جمهور در زمان بنی‌صدر، رایزن فرهنگی ایران در تاجیکستان و مدیریت تالار وحدت.
فعالیت‌های ادبی در تاجیکستان
موسوی گرمارودی در دوران چهار ساله‌ای که به‌عنوان رایزن فرهنگی ایران در تاجیکستان فعالیت می‌کرد، تذکره‌ی شاعران قرن بیستم تاجیک را با عنوان از «ساقه تا صدر» در دو جلد تدوین کرد؛ یک جلد ویژه‌ی شاعران درگذشته و جلد دیگر برای شاعرانی که هنوز در قید حیات بودند. باتوجه‌به اینکه مردم تاجیک به خط سیریلیک می‌نویسند، او کلاس‌هایی با عنوان «کلاس‌های خط نیاکان» برگزار کرد. از دیگر فعالیت‌های او می‌توان به ایجاد ارتباط میان «کمیته‌ی اصطلاحات» تاجیکستان و فرهنگستان زبان و ادب فارسی ایران، برگزاری جلسات نقد و بررسی شعر شاعران ایرانی و تاجیک، و تدریس در دانشگاه‌های تاجیکستان اشاره کرد.
جوایز و افتخارات علی موسوی گرمارودی
در ششمین همایش «چهره‌های ماندگار» و در بخش آیینی دومین جشنواره‌ی بین‌المللی شعر فجر برگزیده و معرفی شد. نشان افتخار جهادگر عرصه‌ی فرهنگ و هنر در سال ۱۳۹۵ به او اهدا شد. در سال ۱۳۴۸ و در مسابقه‌ی «ﺷﻌﺮ ﺑﻌﺜﺖ» که از سوی مجله‌ی «یغما» برگزار شده بود، شعر «خاستگاه نور» به‌عنوان بهترین اثر در بخش نیمایی شناخته شد.
موسوی گرمارودی از نگاه دیگران
بسیاری از هنرمندان از علی موسوی گرمارودی تقدیر کرده‌اند. بهاءالدین خرمشاهی او را از ادیب‌ترین شاعران معاصر برمی‌شمارد. فاضل نظری از موسوی گرمارودی به‌عنوان شاعر تمام قالب‌های شعری یاد کرده است و عنصر عشق را از ویژگی‌های شعر او می‌داند.
مروری بر کتاب‌ها و آثار علی موسوی گرمارودی
بسیاری از اشعار علی موسوی گرمارودی در قالب دفتر شعر چاپ و منتشر شده است. «تا ناکجا آباد» نام یکی از مجموعه اشعار وی است که همراه عکس‌های ریکاردو زیپولی، استاد دانشگاه در ونیز، از مناطق روستایی و طبیعت ایران به چاپ رسیده است. این همراهی، ابتکاری در آن زمان بود و مورد توجه مخاطبان قرار گرفت.
«صدای سبز» عنوان کتابی از شعرهای موسوی گرمارودی است که بهاءالدین خرمشاهی آن‌ها را انتخاب کرده و مقدمه‌ای بر آن نوشته است.
شعر «حکم دیوان قضا» از علی موسوی گرمارودی در ویکی‌گفتاورد موجود است.
«آغاز روشنایی آیینه» ترکیب‌بند عاشورایی است در ۱۵ بند که از سوی انتشارات سوره مهر در سال ۱۳۸۸ منتشر شده است.
«گوشواره‌ی عرش» مجموعه‌ای از شعرهای آیینی این شاعر آیینی است که از سوی انتشارات سوره مهر در سال ۱۳۸۹ منتشر شد. این کتاب هم به شکل صوتی و هم به شکل الکترونیکی در طاقچه موجود است.
«خواب ارغوانی» شعر دفاع مقدس است که از سوی انتشارات سوره مهر در سال ۱۳۸۹ منتشر شد.
«سفر به فطرت گلسنگ» قطعه‌ها و چکامه‌های موسوی گرمارودی است که انتشارات سوره مهر در سال ۱۳۸۹ منتشر کرد.
«پیوند زیتون بر شاخه‌ی ترنج» گزیده‌ای از شعرهای نیمایی و آزاد موسوی گرمارودی است و انتشارات سوره مهر در سال ۱۳۸۹ آن را چاپ کرده است.
«برآشفتن گیسوی تاک» مجموعه‌ای از غزل‌های وی است که انتشارات سوره مهر آن را در سال ۱۳۸۹ منتشر کرده است.
«تا محراب آن دو ابرو» شامل مثنوی و رباعی این شاعر است که در همان سال و از سوی همان ناشر چاپ شده است.
ترجمه‌های علی موسوی گرمارودی
علی موسوی گرمارودی قرآن کریم، نهج‌البلاغه و صحیفه‌ی سجادیه را ترجمه کرده است. ترجمه‌ی قرآن کریم و نهج‌البلاغه از سوی انتشارات قدیانی و ترجمه‌ی صحیفه‌ی سجادیه از سوی نشر هرمس چاپ و منتشر شده است. ترجمه‌ی قرآن کریم به‌عنوان «کتاب سال» برگزیده شد و از ترجمه‌ی نهج‌البلاغه نیز تقدیر شد.
یکی از ویژگی‌های برجسته‌ی ترجمه‌ی او از نهج‌البلاغه، بهره‌گیری از سجع در متن است که موسوی گرمارودی با دقت ویژه‌ای به آن پرداخته است. او بر این باور است که در کلام امام علی (ع)، سجع همواره در خدمت معناست و هرگز باعث تغییر یا قربانی شدن مفهوم سخن نمی‌شود.
از سایر آثار ترجمه‌ی او می‌توان به کتاب «در کرانه با دریا» اشاره کرد که حاوی صد جمله‌ی قصار حضرت علی (ع) است و کتاب «منشور دادگری» که عهدنامه‌ی مالک اشتر است.
آثار تألیفی
موسوی گرمارودی چندین کتاب نوشته است. در کتاب «به کوتاهی آه به بلندای ماه» به زندگی حضرت زهرا (س) پرداخته است. «داستان پیامبران» را نیز در دو جلد تألیف کرده است.
پژوهش‌های ادبی علی موسوی گرمارودی
«قلم‌انداز» عنوان مجموعه‌مقالات موسوی گرمارودی است که شامل سفرنامه‌ها و نقد و بررسی‌های منتشرشده‌ی او در مطبوعات است.
در کتاب «جوشش و کوشش در شعر» نظر مشهور موسوی گرمارودی در زمینه‌ی شعر شرح داده شده است.
در کتاب «غوطه در مهتاب» شعر ۳۲ شاعر معاصر را نقد و بررسی کرده است. او درباره‌ی زندگانی و شعر ادیب‌الممالک فراهانی و زندگانی حاج شیخ محمدتقی بافقی نیز کتاب نوشته است.
در «دگرخند» به بررسی طنز، هزل و هجو در ادب فارسی پرداخته است.
