کتاب هرکجا که دلیل ما را برد: از «اصل خدا نیست» تا «خدا هست»

آنتونی فلو (۲۰۱۰-۱۹۲۳)، فیلسوف مشهور بریتانیایی است. فلو بیش از نیم‌قرن در دفاع از الحاد و انکار خدا فعالیت کرد و مباحثه‌های فلسفی گسترده‌ای را سبب شد. در ۲۰۰۴ اعلام کرد نظرش تغییر یافته و به خدا اعتقاد دارد. فلو، هم در آخرین کتابش «خدا هست» و هم در سایر نوشته‌ها و مصاحبه‌هایش، بر این مطلب تأکید می‌کند که روش علمی‌اش همواره «پیروی از دلیل هر جا که رود» بوده است. وی اعتقادش به‌وجود خدا را نیز مبتنی بر همین اصل و ملهم از روش سقراطی می‌داند. تردیدی نیست که آنچه آنتونی فلو طی بیش از ۵۰ سال در دفاع از خداناباوری ارائه کرده، تأثیر فراوانی بر تحولات فلسفی جنبش موسوم به خداناباوری جدید گذاشته است. گرچه دیدگاه‌ها و نظرات او، هم در آن چند دهه و هم از ۲۰۰۴ به بعد، حتی از سوی خودِ وی نیز مورد نقد و ابطال قرار گرفته است. ترجمه کتاب «خدا هست»، با عنوان فرعی چگونه معروف‌ترین خداناباور جهان تغییر عقیده داد، به‌تنهایی ارزشمند و خواندنی است اما برای آشنایی علاقه‌مندان به این مباحث، در قسمت اول کتاب حاضر، با عنوان «خدا نیست»، شرح مختصری از دورۀ اول حیات فکری آنتونی فلو ارائه شده است. هم ازاین‌رو که میزان قوت و ضعف استدلال‌ها و نظرات این دوره از زندگی فلسفی فلو تبیین شود و هم برای اینکه مشخص شود تغییر عقیده فلو از خداناباوری به خداباوری چگونه بر پایه ابطال ادلّه دوره اول شکل گرفته است. قسمت دوم کتاب با عنوان خدا هست نیز ترجمه کامل کتاب «خدا هست» آنتونی فلو است.