کتاب بانوی تطهیر

همانا پیامبر (ص) برای شب عروسی حضرت زهرا (س) پیراهنی جدید تهیه نمود، درحالی‌که فاطمه (س) لباسی کهنه و وصله‌دار داشت. نیازمندی به در خانه آمد و گفت از خانهٔ نبوت لباس کهنه‌ای را طلب می‌کنم [و آن برای من بس است]. فاطمه (س) خواست تا لباس وصله‌دار خود را به سائل بدهد که به یاد این سخن خداوند افتاد که: «به مقام نیکی دست پیدا نمی‌کنید، مگر زمانی که از آنچه دوست دارید انفاق کنید». ازاین‌رو لباس نو خود را به او هدیه داد. هنگامی که عروسیِ فاطمه (س) نزدیک شد، جبرئیل امین نازل شد و گفت: ای محمد (ص)، همانا خداوند بر تو سلام می‌فرستد و مرا امر کرده است که به فاطمه سلام کنم و به همراه من هدیه‌ای از لباس‌های بهشتی فرستاده که حریر [دیبای] سبز است.

پیامبر اکرم (ص) فرمود: «أَوَّلُ شَخْصٍ یَدْخُلُ الْجَنَّۀَ فَاطِمَۀُ». اولین شخصی که پا به بهشت می‌گذارد فاطمه (س) است.

از دیرباز، حکمای اخلاق سه‌ویژگی را برای انسان ممتاز می‌دانستند که اگر آدمی آن‌ها را در وجود خویش اِحیا کند، به کمال انسانی می‌رسد: عفت و حکمت و شجاعت.

امام حسن مجتبی (ع) فرمود: «مادرم، فاطمه (س) را شب‌های جمعه تا طلوع فجر در محراب عبادت در حال رکوع و سجود می‌دیدم و می‌شنیدم که برای زنان و مردان مؤمن دعا می‌کند و یک‌به‌یک نام آنان را می‌برد ولی برای خود هیچ نمی‌گوید. پرسیدم: «آیا برای خودت و برای ما دعا نمی‌کنی، همان‌طورکه برای دیگران دعا کردی؟» فرمود: «ابتدا باید بندگان خدا را دعا کرد و آنگاه خود را».

از موضوعات مهمی که توجه بسیاری از انسان‌ها را برمی‌انگیزد، شناخت عوامل مؤثر در شکل‌گیری شخصیت انسان است. دیدگاه‌های دانشمندان و عالمان علوم انسانی در این زمینه بسیار دقیق و مفصّل است؛ اما از مجموع این نظرات می‌توان به سه عامل اساسی و بنیادین اشاره کرد که در این گفتار با رویکرد دینی به آن‌ها خواهیم نگریست: اول، وراثت (ژنتیک)؛ عاملی که انسان هیچ اختیاری در آن ندارد و کاملاً ذاتی و غیراکتسابی است. دوم، محیط تربیتی؛ عاملی که نیمی ذاتی و نیمی دیگر اکتسابی است؛ یعنی اختیار انسان در آن دخیل است و سوم، جوهر وجودی یا خودِ هر انسان که عاملی تماماً اختیاری و اکتسابی است. این سه عامل در کنار یکدیگر اضلاع مثلثِ سعادت یا شقاوت تک‌تک آدمیان را تشکیل می‌دهند.

از بزرگترین آفاتی که انسان‌ها را در وادی ایمان و در تمام پیشرفت‌ها تهدید می‌کند، تکبر و عُجب به‌نفس است؛ حجابی که به‌طور قطع انسان را از موفقیت‌ها و گام‌های بعدی باز داشته و عامل توقف اوست.

«صیام» در لغت عرب به‌معنای «امساک» است؛ همان‌طورکه در کلام عرب به حیوانی که از خوردنِ علف خودداری و امساک می‌کند، «صَائِم» می‌گویند.

در کلام عرب به ثروت و دارایی، «مال» گفته می‌شود؛ زیرا مردم به آن میل و کشش دارند: «لِمیْلِ النّاسِ اِلَیْهِ

فرمود: «فِدَاهَا أَبُوهَا» (پدرش به فدایش باد!). این کلام دلنشین، فرمودهٔ رسول خدا (ص) است که در یک مقام سه بار آن را در حق فاطمه (س) فرمود. آیا رسول خدا می‌تواند به‌راحتی جان گرامی خویش را ارزانی کسی کند؟! بدیهی است که پاسخ منفی است؛ پس می‌توان نتیجه‌گیری کرد که این جمله فقط برخاسته از عواطف پدری نیست، بلکه از عمق وجود و ایمان ایشان نشأت گرفته است؛ به عبارتی، پیامبر گرامی (ص) چنان شناختی از فاطمه (س) دارد که این‌گونه در حق ایشان سخن می‌گوید.

حدیث ثقلین گوهری گران‌سنگ است که در درستی صدور آن بین مسلمانان اتفاق نظر است و دانشمندان و محققان برجسته از زاویه‌های گوناگون به شرح این حدیث پرداخته‌اند. پیامبر مکرم اسلام (ص) در این یادگار ماندگار که سرمشق کمال و سعادت است، آیندهٔ مسیرِ اسلام را برای همیشه ترسیم کرده‌اند: «إِنِّی تَارِک فِیکمُ الثَّقَلَیْنِ مَا إِنْ تَمَسَّکتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا کتَابَ اللهِ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیْتِی وَ إِنَّهُمَا لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّی یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ». همانا من در میان شما دو امانت گران‌بها باقی می‌گذارم. چنانچه شما به این دو متمسک شوید، هرگز به کژراهه نخواهید رفت. [آن دو] کتاب خدا و عترت من هستند و آگاه باشید که این دو از یکدیگر هرگز جدا نمی‌شوند تا اینکه در کنار حوض (کوثر) بر من وارد شوند.