کتاب ولایت تشریع

کتاب ولایت تشریع نوشته‌ی مرتضی علیزاده نجار اثری پژوهشی در حوزه‌ی کلام و فقه شیعه است که به بررسی جایگاه و نقش اهل‌بیت در تشریع و قانون‌گذاری دینی می‌پردازد. این کتاب توسط بنیاد فرهنگی امامت منتشر شده است و به‌صورت تخصصی به یکی از مباحث مهم و چالش‌برانگیز امامت یعنی «ولایت تشریع» می‌پردازد. نویسنده با رویکردی تحلیلی و با استناد به منابع حدیثی، قرآنی و آثار متکلمان و فقهای شیعه، تلاش کرده است ابعاد مختلف این مسئله را واکاوی کند. ساختار کتاب شامل مقدمه، پیشینه‌ی پژوهش، تعریف مفاهیم کلیدی، بررسی انواع ولایت (تکوینی و تشریعی)، تحلیل ادله‌ی موافق و مخالف، و نقد دیدگاه‌های مختلف درباره‌ی حق تشریع برای پیامبر و امامان است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب ولایت تشریع

کتاب ولایت تشریع اثر مرتضی علیزاده نجار به یکی از مباحث بنیادین و مناقشه‌برانگیز در اندیشه‌ی شیعی می‌پردازد: آیا امامان معصوم، افزون بر تبیین و بیان احکام الهی، حق قانون‌گذاری و تشریع مستقل نیز دارند یا نه؟ نویسنده در این کتاب، با مروری بر پیشینه‌ی تاریخی و علمی بحث، ابتدا مفاهیم کلیدی مانند ولایت، انواع آن (تکوینی و تشریعی) و محدوده‌ی اختیارات پیامبر و امامان را شرح داده است. سپس با بررسی آیات قرآن، روایات و دیدگاه‌های متکلمان و فقهای شیعه، به تحلیل ادله‌ی موافقان و مخالفان ولایت تشریعی پرداخته است. ساختار کتاب به گونه‌ای است که خواننده را گام‌به‌گام با سیر تطور این بحث در منابع شیعی آشنا می‌کند و نقاط اختلاف و اشتراک آرا را برجسته می‌سازد. همچنین، نویسنده به پیامدهای علمی و عملی این مسئله در حوزه‌های فقه، اصول و کلام نیز توجه داشته و تلاش کرده است ضمن پرهیز از افراط و تفریط، تصویری روشن از جایگاه اهل‌بیت در تشریع ارائه دهد.

خلاصه کتاب ولایت تشریع

کتاب ولایت تشریع با مقدمه‌ای درباره‌ی اهمیت شناخت صحیح جایگاه امامان معصوم و آسیب‌های ناشی از افراط و تفریط در این حوزه آغاز می‌شود. نویسنده ابتدا به تبیین مفهوم ولایت و انواع آن می‌پردازد و تفاوت میان ولایت تکوینی (قدرت تصرف در عالم هستی) و ولایت تشریعی (حق قانون‌گذاری و صدور احکام دینی) را شرح می‌دهد. در ادامه، با استناد به آیات قرآن و روایات، جایگاه پیامبر و امامان در هدایت و سرپرستی جامعه‌ی دینی بررسی شده و این پرسش مطرح می‌شود که آیا امامان صرفاً مفسر و ناقل احکام الهی‌اند یا می‌توانند در مقام شارع، احکام جدیدی را وضع کنند. نویسنده در فصل‌های بعدی، پیشینه‌ی بحث ولایت تشریعی را در آثار متکلمان و فقهای شیعه مرور کرده و به اختلاف‌نظرهای تاریخی درباره‌ی امکان یا عدم امکان تفویض حق تشریع به پیامبر و امامان اشاره کرده است. سپس، ادله‌ی موافقان و مخالفان ولایت تشریعی به تفصیل بررسی می‌شود؛ از جمله استناد به آیات ولایت، روایات غدیر و اخبار تفویض. نویسنده همچنین به نقد دیدگاه‌هایی می‌پردازد که ولایت تشریعی را نوعی غلو یا خروج از چارچوب توحید می‌دانند و تلاش می‌کند با تحلیل عقلی و نقلی، مرزهای این بحث را روشن سازد. در بخش‌های پایانی، پیامدهای پذیرش یا رد ولایت تشریعی برای امامان در حوزه‌های فقهی و کلامی بررسی شده و تأثیر این مسئله بر مفاهیمی مانند اطاعت، عصمت، حجیت قول امام و نقش ایشان در حل تعارض روایات مورد توجه قرار گرفته است. کتاب با جمع‌بندی دیدگاه‌ها و اشاره به اهمیت پرهیز از افراط و تفریط در فهم جایگاه اهل‌بیت به پایان می‌رسد.

چرا باید کتاب ولایت تشریع را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و مستند، یکی از مباحث کلیدی و کمتر پرداخته‌شده در اندیشه‌ی شیعی را به‌صورت جامع بررسی کرده است. ویژگی شاخص آن، پرداختن به اختلاف‌نظرها و نقد دیدگاه‌های مختلف درباره‌ی ولایت تشریعی است که به خواننده امکان می‌دهد با ابعاد گوناگون این مسئله آشنا شود. همچنین، کتاب با تکیه‌بر منابع اصیل و تحلیل دقیق، به روشن‌شدن مرز میان تبیین و تشریع در مقام امامت کمک می‌کند. برای علاقه‌مندان به مباحث کلامی و فقهی، این اثر فرصتی فراهم می‌آورد تا با یکی از چالش‌های مهم در فهم جایگاه اهل‌بیت و پیامدهای آن در حوزه‌های مختلف آشنا شوند. علاوه‌براین، کتاب به‌دلیل ساختار منظم و توجه به پیشینه‌ی تاریخی بحث، می‌تواند به‌عنوان منبعی برای پژوهش‌های تخصصی مورد استفاده قرار گیرد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به پژوهشگران و دانشجویان حوزه‌های کلام، فقه و تاریخ اندیشه اسلامی، علاقه‌مندان به مباحث امامت و ولایت، و کسانی که دغدغه‌ی فهم دقیق جایگاه اهل‌بیت در تشریع و قانون‌گذاری دینی را دارند، پیشنهاد می‌شود. همچنین برای کسانی که با چالش‌های نظری در حوزه‌ی اختیارات امامان معصوم روبه‌رو هستند، این اثر مفید خواهد بود.