کتاب تحلیل سینمای کودک

کتاب تحلیل سینمای کودک (از منظر نئوفرمالیستی) نوشته‌ی مریم حسین‌زاده و پیام زین‌العابدینی اثری پژوهشی در حوزه‌ی سینمای کودک ایران است که با رویکردی تحلیلی و نظری به بررسی ساختار و عناصر فرمال فیلم‌های شاخص این ژانر می‌پردازد. این کتاب توسط نشر اریش منتشر شده است و تلاش دارد با تکیه‌بر نظریه‌های فرمالیسم روسی و نئوفرمالیسم، به واکاوی دقیق‌تر فیلم‌های کودک ایرانی بپردازد. نویسندگان با انتخاب نمونه‌هایی از آثار برجسته‌ی سینمای کودک، ضمن مرور تاریخچه و تحولات این ژانر در ایران، به تحلیل ساختار روایی، عناصر بصری و کارکردهای فرمال در این فیلم‌ها می‌پردازند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب تحلیل سینمای کودک

کتاب تحلیل سینمای کودک نوشته‌ی مریم حسین‌زاده و پیام زین‌العابدینی اثری تخصصی در زمینه‌ی نقد و تحلیل سینمای کودک ایران است که با تمرکز بر رویکرد نئوفرمالیستی، به بررسی ساختار و فرم فیلم‌های کودک می‌پردازد. این کتاب در چهار فصل تدوین شده است: فصل نخست به مرور تاریخ سینمای کودک ایران و چالش‌های آن اختصاص دارد و روند شکل‌گیری و فرازونشیب‌های این ژانر را از دهه‌های مختلف بررسی می‌کند. فصل دوم به معرفی کارگردان‌های شاخص این حوزه مانند امیر نادری، بهرام بیضایی و عباس کیارستمی می‌پردازد و نقش آن‌ها را در تحول سینمای کودک ایران شرح می‌دهد. فصل سوم به تبیین مبانی نظری فرمالیسم روسی و نئوفرمالیسم و کاربرد آن‌ها در تحلیل سینما اختصاص یافته است. در این بخش، مفاهیمی مانند آشنایی‌زدایی، کارکرد، تشابه و تکرار، تفاوت و تنوع، بسط و گسترش، وحدت و پراکندگی و تمایز پیرنگ و داستان به‌تفصیل شرح داده شده‌اند. فصل چهارم به تحلیل سه فیلم شاخص سینمای کودک ایران (باشو غریبه کوچک، خانه دوست کجاست و دونده) از منظر نئوفرمالیستی می‌پردازد و با بررسی عناصر فرمال و معنایی این آثار، نقش فرم در انتقال پیام و تأثیرگذاری بر مخاطب را واکاوی می‌کند. این کتاب با رویکردی تحلیلی و نظری، تلاش دارد بنیان‌های نظری سینمای کودک را تقویت کند و راهکارهایی برای ارتقای کیفیت آثار این ژانر ارائه دهد.

خلاصه کتاب تحلیل سینمای کودک

کتاب تحلیل سینمای کودک اثری غیرداستانی است و به‌جای روایت داستان، به ارائه‌ی پیام‌ها و ایده‌های اصلی می‌پردازد. در این کتاب، نویسندگان ابتدا تاریخچه‌ی سینمای کودک ایران را مرور کرده‌اند و نشان داده‌اند که این ژانر چگونه تحت‌تأثیر تحولات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی قرار گرفته است. آن‌ها به چالش‌هایی مانند شعارزدگی، وابستگی به سیاست و کمبود آثار باکیفیت اشاره کرده‌اند و نقش نهادهایی مانند کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را در احیای سینمای کودک بررسی کرده‌اند. در بخش نظری، کتاب به معرفی فرمالیسم روسی و نئوفرمالیسم می‌پردازد و توضیح می‌دهد که این رویکردها چگونه بر تحلیل ساختار و فرم آثار هنری تمرکز دارند. مفاهیمی مانند آشنایی‌زدایی، عنصر غالب، کارکرد، انگیزه، تشابه و تکرار، تفاوت و تنوع، بسط و گسترش و وحدت/پراکندگی به‌عنوان ابزارهای تحلیل فرمالیستی معرفی شده‌اند. نویسندگان تأکید کرده‌اند که در نئوفرمالیسم، معنا و ادراک مخاطب از دل فرم اثر هنری برمی‌آید و هر فیلم می‌تواند نظام فرمال منحصربه‌فرد خود را داشته باشد. در بخش تحلیلی، سه فیلم باشو غریبه کوچک (بهرام بیضایی)، خانه دوست کجاست (عباس کیارستمی) و دونده (امیر نادری) به‌عنوان نمونه‌های شاخص سینمای کودک ایران انتخاب شده‌اند. نویسندگان با بررسی عناصر روایی، بصری و ساختاری این فیلم‌ها، نشان داده‌اند که چگونه کارگردانان ایرانی با بهره‌گیری از عناصر فرمال، توانسته‌اند روایت‌هایی منسجم و تأثیرگذار خلق کنند. تحلیل‌ها بر این نکته تأکید دارند که فرم و ساختار فیلم‌ها نه‌تنها در انتقال پیام به مخاطب کودک، بلکه در ایجاد تجربه‌ای متفاوت و ماندگار برای تماشاگر نقش اساسی دارند. در نهایت، کتاب بر اهمیت توجه به فرم و ساختار در تولید آثار سینمای کودک تأکید کرده و پیشنهادهایی برای ارتقای این حوزه ارائه داده است.

چرا باید کتاب تحلیل سینمای کودک را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و نظری، فرصتی فراهم می‌کند تا مخاطب با مفاهیم بنیادین نقد فرمالیستی و نئوفرمالیستی در سینما آشنا شود و کاربرد آن‌ها را در تحلیل آثار کودک ایرانی ببیند. یکی از ویژگی‌های شاخص کتاب، ارائه‌ی نمونه‌های عینی از فیلم‌های مطرح سینمای کودک ایران و بررسی دقیق عناصر روایی و بصری آن‌هاست. همچنین، کتاب به‌خوبی نشان داده است که چگونه فرم و ساختار می‌توانند بر ادراک و تجربه‌ی مخاطب تأثیر بگذارند و اهمیت توجه به این جنبه‌ها را در تولید آثار کودکانه برجسته کرده است. مطالعه‌ی این اثر برای علاقه‌مندان به سینما، پژوهشگران حوزه‌ی کودک و نوجوان و کسانی که به دنبال درک عمیق‌تر از نقد و تحلیل فیلم هستند، می‌تواند دستاوردهای قابل‌توجهی داشته باشد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به پژوهشگران و دانشجویان رشته‌های سینما، مطالعات کودک و نوجوان، منتقدان فیلم و علاقه‌مندان به تحلیل ساختاری آثار هنری پیشنهاد می‌شود. همچنین برای کسانی که دغدغه‌ی ارتقای کیفیت سینمای کودک یا شناخت بهتر عناصر فرمال در فیلم دارند، این کتاب مفید است.