کتاب جشن های آب

کتاب الکترونیکی «جشن‌های آب» نوشتهٔ «هاشم رضی» اثری پژوهشی دربارهٔ تاریخ، اسطوره‌ها و آیین‌های مرتبط با جشن‌های آب در فرهنگ ایران باستان است. نشر بهجت آن را منتشر کرده است. این کتاب به بررسی ریشه‌ها و تحولات جشن‌هایی چون نوروز، تیرگان، آبریزگان و آب‌پاشان می‌پردازد و گزارشی از آداب و رسوم ملی و دینی زرتشتیان را نیز در بر دارد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب جشن های آب

«جشن‌های آب» از آثار پژوهشی در حوزهٔ ایران‌شناسی و تاریخ فرهنگ ایرانی است که توسط «هاشم رضی» نگاشته شده. این کتاب در قالب ناداستان و با رویکردی تحلیلی، به بررسی جشن‌های مرتبط با آب و عناصر طبیعی در ایران باستان می‌پردازد. ساختار کتاب بر پایهٔ پژوهش‌های تاریخی، اسناد کهن، متون پهلوی و اوستایی و روایت‌های مورخان ایرانی و غیرایرانی شکل گرفته است. نویسنده تلاش کرده تا با گردآوری منابع و مقایسهٔ آیین‌ها، تصویری جامع از جایگاه آب و جشن‌های وابسته به آن در فرهنگ ایرانی ارائه دهد. کتاب علاوه‌بر تحلیل جشن‌هایی مانند نوروز، تیرگان و آبریزگان، به بررسی تحولات تقویمی، نقش اسطوره‌ها، و تأثیر این آیین‌ها بر زندگی اجتماعی و دینی ایرانیان پرداخته است. همچنین، گزارش‌هایی دربارهٔ آداب و رسوم زرتشتیان و پیوند این جشن‌ها با باورهای دینی و ملی در بخش‌هایی از کتاب آمده است. «جشن‌های آب» نه‌تنها به شرح آیین‌ها و مراسم می‌پردازد، بلکه زمینه‌های تاریخی و اجتماعی پیدایش و استمرار آن‌ها را نیز بررسی می‌کند و به مخاطب امکان می‌دهد تا سیر تحول این جشن‌ها را در بستر تاریخ ایران دنبال کند.

خلاصه کتاب جشن های آب

کتاب «جشن‌های آب» با تمرکز بر جشن‌های مهم ایرانی همچون نوروز، تیرگان، آبریزگان و آب‌پاشان، به ریشه‌یابی و تحلیل تاریخی و اسطوره‌ای این آیین‌ها می‌پردازد. نویسنده ابتدا به پیشینهٔ نوروز و جایگاه آن به‌عنوان بزرگ‌ترین جشن ملی ایرانیان اشاره کرده و نشان داده است که این جشن نه‌تنها آغاز سال نو و رستاخیز طبیعت، بلکه نمادی از پیوند انسان با عناصر طبیعی، به‌ویژه آب، به‌شمار می‌آید. در ادامه، کتاب به بررسی جشن‌های مرتبط با آب مانند تیرگان و آبریزگان می‌پردازد و نشان می‌دهد که این آیین‌ها چگونه با باورهای دینی و اسطوره‌ای ایرانیان پیوند خورده‌اند. برای نمونه، جشن تیرگان با افسانهٔ آرش کمانگیر و اهمیت باران و آب در کشاورزی و زندگی مردم ارتباط دارد. مراسم آب‌پاشان و آبریزگان نیز به‌عنوان نماد پاکی، شادابی و طلب برکت، در فرهنگ ایرانی جایگاه ویژه‌ای یافته‌اند. کتاب به نقش آب در آیین‌های زرتشتی و باورهای مربوط به فروهرها و ارواح نیاکان اشاره دارد و توضیح می‌دهد که چگونه مراسم شست‌وشو و آب‌پاشی در آغاز سال نو، نشانه‌ای از تطهیر و آمادگی برای ورود به سال جدید بوده است. همچنین، نویسنده به تحولات تقویمی و جابه‌جایی جشن‌ها در طول تاریخ، به‌ویژه به‌دلیل عدم احتساب کبیسه، پرداخته و تأثیر آن را بر زمان‌بندی و اجرای آیین‌ها بررسی کرده است. در بخش‌هایی از کتاب، به مقایسهٔ جشن‌های ایرانی با آیین‌های مشابه در میان اقوام دیگر، مانند بابلیان و سومریان، پرداخته شده و شباهت‌ها و تفاوت‌های آن‌ها تحلیل شده است. همچنین، تأثیر این جشن‌ها بر فرهنگ اسلامی و استمرار برخی آیین‌ها در دوره‌های بعدی، از جمله در میان زرتشتیان و شیعیان ایران و پاکستان، مورد توجه قرار گرفته است. در مجموع، «جشن‌های آب» با رویکردی تحلیلی و تطبیقی، نشان می‌دهد که جشن‌های مرتبط با آب نه‌تنها بخشی از میراث فرهنگی ایران هستند، بلکه بازتابی از نگرش ایرانیان به طبیعت، زندگی و معنای زمان به‌شمار می‌آیند.

چرا باید کتاب جشن های آب را بخوانیم؟

این کتاب برای کسانی که به تاریخ، فرهنگ و آیین‌های ایرانی علاقه دارند، منبعی ارزشمند برای شناخت ریشه‌ها و تحولات جشن‌های ملی و دینی ایران است. «جشن‌های آب» با گردآوری اسناد تاریخی، روایت‌های اسطوره‌ای و تحلیل‌های تطبیقی، امکان آشنایی با سیر تحول آیین‌هایی چون نوروز، تیرگان و آبریزگان را فراهم می‌کند. مطالعهٔ این اثر به درک عمیق‌تر از پیوند انسان ایرانی با طبیعت، آب و عناصر مقدس کمک می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه آیین‌ها و جشن‌ها در گذر زمان شکل گرفته و بر فرهنگ و هویت ایرانی تأثیر گذاشته‌اند. همچنین، کتاب با بررسی تطبیقی آیین‌های ایرانی و اقوام همسایه، افق تازه‌ای برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به مطالعات فرهنگی و مردم‌شناسی می‌گشاید.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب به علاقه‌مندان تاریخ ایران، پژوهشگران فرهنگ و آیین‌های باستانی، دانشجویان رشته‌های تاریخ، مردم‌شناسی و ادیان، و کسانی که به دنبال شناخت ریشه‌های جشن‌های ملی و دینی ایران هستند، پیشنهاد می‌شود. همچنین برای افرادی که دغدغهٔ حفظ میراث فرهنگی و درک پیوندهای تاریخی میان آیین‌ها و زندگی اجتماعی را دارند، مفید است.

بخشی از کتاب جشن های آب

«نوروز بزرگترین جشن ایرانیان از روزگار کهن تابه امروز است و هم‌چنین نمایان‌ترین جشن‌های بهاری جهان به‌شمار می‌رود. برای توجیه و پیدایش جشن‌ها، اغلب انگیزه‌ها و عللی در تواریخ یاد شده که پاره‌ای از آنها توجیهی از حوادث تاریخی و اسطوره‌ای است. نوروز و مهرگان دو جشن بزرگ طبیعی هستند که اولی آغاز بهار و دومی آغاز پائیز است. ایرانیان در دورانی از تاریخ مهرگان را آغاز سال می‌دانستند و در دو فصل اول و دوم در این زمینه شروحی نقل شده. تقدس و احترام و بزرگی نوروز بیش از حد توجه و انتظار است. چون با ماه فروردین که ویژه فرَوَشی‌ها و ارواح طیّبه است شروع می‌شود و روز اول آن با نام خداوند آغاز می‌گردد و اول بهار و اعتدال ربیعی و رستاخیز طبیعت و زندگی مجدد در جهان است. در آغاز اسلام نیز مسلمانان به این عید چون مهرگان و سایر اعیاد اهمیت ویژه‌ای دادند. چنانکه مُعلی بن متس در این باب از امام جعفر صادق روایاتی نقل کرده. و روایاتی دیگر از سایر ائمه و بزرگان اسلام دربارهٔ نوروز نقل است. اما یکی دیگر از علل توجه فوق‌العاده به نوروز، تقارن جشن‌هایی چند است در زمانی کوتاه. چون پنجة کوچک، پنجه بزرگ، گاهنبار ششم، زادروز تولد زرتشت، ایام فروردگان و جشن سوری. روایات تاریخی در پیدایش نوروز به تفصیل نقل شده است. ابوریحان بیرونی عللی چند آورده که نمایان‌ترین آن نسبت نوروز است به جمشید که فردوسی موجب رواج و شهرت آن شده است و این‌که جمشید پس از برقرار ساختن نظام زندگی و عدل و داده سر سال نو، روز هرمزد از فروردین به تخت نشست و مردم شادی کردند و آن روز را «روز نو» خواندند و از وی چنین تجدید خاطره‌ای یادگار ماند.»