کتاب ازدواج مقدس (خویدوده)

کتاب الکترونیکی «ازدواج مقدّس در ایران باستان (خویدوده)» پژوهشی از هاشم رضی است که نشر بهجت آن را منتشر کرده است. این اثر به بررسی قوانین شرعی، عرفی و حقوقی انواع ازدواج در ایران باستان، به‌ویژه سنت خویدوده یا ازدواج با خویشاوندان درجه‌یک، می‌پردازد. نویسنده با استناد به متون اوستایی، پهلوی و رساله‌های فقهی موبدان، ابعاد مختلف این پدیده را از منظر دینی، اجتماعی و حقوقی واکاوی می‌کند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب ازدواج مقدس (خویدوده)

«ازدواج مقدّس در ایران باستان» اثری پژوهشی و ناداستان است که به یکی از جنجالی‌ترین و بحث‌برانگیزترین موضوعات تاریخ اجتماعی و دینی ایران می‌پردازد. هاشم رضی در این کتاب، با رویکردی تحلیلی و مستند، سنت خویدوده یا ازدواج با محارم را در بستر تاریخی، مذهبی و حقوقی ایران باستان بررسی کرده است. ساختار کتاب بر پایه‌ی نقل قول‌ها، ترجمه‌ها و تحلیل متون کهن اوستایی، پهلوی و رساله‌های موبدان شکل گرفته و تلاش شده است تا تصویری جامع از جایگاه این نوع ازدواج در آیین زرتشتی و جامعه ساسانی ارائه شود. کتاب علاوه‌بر پرداختن به قوانین و احکام شرعی، به پیامدهای اجتماعی، جایگاه زنان، روابط جنسی مشروع و نامشروع، و تحولات این سنت در دوره‌های مختلف تاریخی می‌پردازد. این اثر بخشی از مجموعه پژوهش‌های ایران‌شناسی است و با هدف روشن‌کردن ابعاد ناشناخته یا تحریف‌شده‌ی تاریخ ایران باستان نوشته شده است.

خلاصه کتاب ازدواج مقدس (خویدوده)

کتاب «ازدواج مقدّس در ایران باستان» با تمرکز بر مفهوم خویدوده، به بررسی ریشه‌ها، تحولات و پیامدهای ازدواج با خویشاوندان درجه‌یک در ایران پیش از اسلام می‌پردازد. نویسنده ابتدا واژه‌شناسی و پیشینه‌ی این سنت را در متون اوستایی و پهلوی بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که خویدوده چگونه از یک رسم قبیله‌ای به یک اصل دینی و واجب شرعی در آیین مزدیسنی تبدیل شد. در این مسیر، نقش موبدان و به‌ویژه شخصیت‌هایی مانند «کرتیر» در رسمی‌کردن و ترویج این نوع ازدواج برجسته شده است. کتاب با استناد به رساله‌های فقهی و احکام شرعی موبدان، انواع ازدواج‌های مشروع و نامشروع، احکام ارث، مجازات‌ها و ثواب‌های مرتبط با خویدوده را شرح می‌دهد و به تفاوت‌های آن با آموزه‌های اصیل زرتشت اشاره می‌کند. رضی تأکید کرده است که بسیاری از این رسوم و احکام، برخلاف تعالیم اولیه زرتشت بوده و بیشتر ساخته و پرداخته‌ی مغان و موبدان دوره‌های بعدی است. در بخش‌هایی از کتاب، به تحلیل اجتماعی و حقوقی جایگاه زنان، هرج‌ومرج‌های جنسی، تعدد زوجات، و ساختار خانواده در دوره ساسانی پرداخته شده و نشان داده می‌شود که چگونه این سنت‌ها بر روابط خانوادگی، حقوق زنان و نظم اجتماعی تأثیر گذاشته‌اند. همچنین، کتاب به نقد و بررسی منابع تاریخی و اختلاف‌نظرها میان زرتشتیان ایران و پارسیان هند درباره‌ی مشروعیت و اصالت خویدوده می‌پردازد و تلاش می‌کند با استناد به متون کهن، تصویری بی‌طرفانه از این پدیده ارائه دهد. در نهایت، اثر با بررسی پیامدهای اجتماعی و اخلاقی خویدوده و نقش آن در فروپاشی ساختارهای اجتماعی و سیاسی ایران باستان، خواننده را با یکی از پیچیده‌ترین و کمتر شناخته‌شده‌ترین ابعاد تاریخ ایران آشنا می‌کند.

چرا باید کتاب ازدواج مقدس (خویدوده) را بخوانیم؟

این کتاب با اتکا به منابع اصیل و تحلیل‌های تطبیقی، فرصتی فراهم می‌کند تا خواننده با یکی از مهم‌ترین و بحث‌برانگیزترین سنت‌های ایران باستان آشنا شود. مطالعه‌ی آن نه‌تنها به فهم بهتر تاریخ اجتماعی و دینی ایران کمک می‌کند، بلکه نشان می‌دهد چگونه باورها و احکام مذهبی می‌توانند ساختارهای خانوادگی و اجتماعی را شکل دهند یا دگرگون کنند. همچنین، کتاب با بررسی انتقادی منابع و روایت‌های مختلف، امکان مقایسه‌ی دیدگاه‌های گوناگون درباره‌ی خویدوده را فراهم می‌سازد و به پرسش‌های بنیادین درباره‌ی نسبت دین، قدرت و جامعه در ایران باستان پاسخ می‌دهد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعه‌ی این کتاب برای علاقه‌مندان به تاریخ ایران باستان، پژوهشگران حوزه‌ی ادیان و مذاهب، دانشجویان رشته‌های تاریخ، مطالعات فرهنگی و حقوق، و کسانی که به بررسی تطبیقی سنت‌ها و تحولات اجتماعی علاقه دارند، مفید است. همچنین، برای افرادی که دغدغه‌ی فهم جایگاه زنان و ساختار خانواده در جوامع کهن را دارند، این اثر اطلاعات ارزشمندی ارائه می‌دهد.

بخشی از کتاب ازدواج مقدس (خویدوده)

«در این میان در بخشی کوچک از استخر فارس، مغان و پیروانشان حکومتی محدود برای خود برپا کرده و حتا سکه‌هایی تازه ضرب کردند. حکومت‌شان تا برآمدن سلسلهٔ ساسانیان محدود ماند. تا این زمان دین زرتشتی اغلب شهرهای بزرگ ایران را فراگرفته بود. چون همه آن باورهای اجرایی معتقدات پیشین را نفی می‌کرد و تودهٔ مردم را از مراسم گذشته که بسیار دشوار و سخت و وقت‌گیر بود نهی می‌کرد. بردگی و سیاست بهره‌کشی و استثمار مردم را که ملزم به واگذاری درآمدها و دارایی و فرزندان‌شان در اختیار حکومت می‌کرد نهی می‌نمود. می‌گفت از فرمانروای ظالم اطاعت نکنید و بر آنان بشورید، حکومت از آن کسانی است که عادل، رحیم و حکیم باشند. مغان به زودی از این انتشار دین زرتشت و پذیراشدن مردم با زیرکی و نیرنگ بهره برده و با برنامه‌ریزی‌هایی درست خود را مبلغین این معرفت بیشتر و سازمان‌یافتهٔ آن کردند و به‌زودی دامنهٔ نفوذ آیین‌های خود را در آن داخل کرده و به‌زودی دین مزدیسنی زرتشتی ضد دیوان را به آن نام نهاده و اغلب سرزمین‌های غربی و مرکزی ایران را جولانگاه خود قرار دادند و پس از رخنه در شرق ایران انتشار دادند که زادگاه زرتشت، غرب ایران و آذرپاتکان است.»